Þjóðviljinn - 01.11.1986, Blaðsíða 7

Umsjón:
Ólafur
Gíslason
Hið nýja
leikhús
leikarans
Rætt við Hallmar Sigurðsson nýráðinn
leikhússtjóra hjá Leikfélagi Reykjavíkur
Hallmar Sigurðsson leik-
stjóri hefur verið ráðinn
leikhússtjóri hjá Leikfélagi
Reykjavíkur til næstu 3 ára.
Halimar er 33 ára gamall
Húsvíkingur sonur Sigurð-
ar Hallmarssonar sem
kunnur er fyrir leik sinni hjá
Leikfélagi Húsavíkur. Við
litum við hjá Hallmari í Iðnó
í vikunni, þar sem hann er
nú að leikstýra leikritinu
„ Vegurinn til Mekka“ eftir s-
afríska skáldið Athol Fu-
gard og spurðum hann
fyrst hvað hann hefði starf-
að lengi viðleikiist.
Ég byrjaði að vinna í leikhúsi á
Akureyri 1972, strax eftir að ég
lauk menntaskólanámi. Síðan fór
ég til Stokkhólms haustið '12 og
stundaði þar leiklistarnám við há-
skólann í 3 ár og var síðan í 2 ár
við Dramatiska institutet. Á
meðan ég var í háskólanum starf-
aði ég einnig með Stockholms
studenttheater, sem ég átti þátt í
að endurvekja, en það hefur nú
lognast útaf á ný. Éftir að námi
lauk vann ég sem leiklistarkenn-
ari og leikstjóri í Svíþjóð og setti
meðal annars leikrit á svið hjá
Arbetarteatern, Riksteatern og
leikhúsinu í Hernusand. Ég kom
heim 1980 og hef starfað óslitið
við leikhús síðan, aðallega sem
leikstjóri.
Er það einhver sérstakur skóli
eða stefna sem þú aðhyllist í
leikhúsinu öðru fremur?
Jú, það má segja það, en þess
ber hins vegar að gæta að hér á
landi eru leikstjórar yfirleitt laus-
ráðnir og velja sér ekki verkefni
sjálfir, heldur eru þeir kallaðir til
þess að sinna ákveðnum verkefn-
um. Þess vegna höfum við ekki
svo mikil tækifæri til þess að
þroska þær leiklistaraðferðir eða
sinna þeim viðfangsefnum sem
við kannski helst vildum. Þannig
hef ég til dæmis fengist við nánast
hvað sem er. Þetta hefur líka sinn
kost, því það víkkar sjóndeildar-
hringinn, og íslenskir leikstjórar
eru gjarnan mjög fjölhæfir eftir
nokkurra ára reynslu, og færir
um'að takast á við ólíkustu verk-
efni.
í>að kemur hins vegar fyrir að
verkefni gefast sem höfða sér-
staklega til manns þannig að
manni finnist á æfingatímanum
að gengið hafi verið til góðs. En
þegar kemur að frumsýningu er
jafnframt komið að gatnamótum
og þá gjaman haldið inn á ein-
hverja gjörólíka götu.
Pólitískt leikhús
Hér á árum áður höfðaði pólit-
íska leikhúsið til mín. Það leikhús
sem glímdi við pólitíska hug-
myndafræði var í senn visst and-
svar við leikhús þeirra Ibsen,
Strindbergs og O’Neill, sem allir
fengust við mannssálina. Bertolt
Brecht og fleiri litu á þá leikritun
sem smáborgaralega nafla-
skoðun og við sem störfuðum að
pólitísku leikhúsi litum svipað á
málin. Með árunum og reynsl-
unni hef ég hins vegar komist að
því - án þess að hafna hinu póii-
tíska leikhúsi - að það er ekki
hægt að skoða hinar stóru heim-
spekilegu og pólitísku spurningar
í leikhúsinu nema í gegnum sálar-
líf og samskipti þeirra einstak-
linga sem mynda leikinn, ef vinna
Hallmar Sigurðsson: Leikarinn og persónusköpun hans eiga að sitja í öndvegi í leikhúsinu.
á verkið af einhverri hreinskilni.
Það sem er aðal leikhússins er
að þú nýtur samvista við lifandi
persónur á sviðinu. Það er og
verður leikarinn og persónu-
sköpun hans sem myndar miðju
leikhússins. Hvernig honum
tekst að afhjúpa persónur sínar
og veita okkur sýn inn í dýpstu
sálarfylgsni þeirra. f því er galdur
leikhússins fólginn.
Leikhús
leikarans
Hefur þáttur leikarans þá verið
vanmetinn í leikhúsinu?
Já, leikhús okkar samtíðar hef-
ur oftlega gengið á svig við Ieik-
arann, gleymt því að hann er
kjarni málsins á meðan áherslan
hefur verið lögð á allt það sem er í
kringum hann. Við höfum gengið
í gegnum tímabil leikstjóraleik-
húss og tímabil leikmynda-
hönnuða og á því tímabili höfum
við lært margt nýtt, en nú er kom-
inn tími til að staldra við og nýta
þann lærdóm í nýju leikhúsi leika-
rans, þar sem leikarinn og per-
sónusköpun hans sitja í öndvegi.
Hvað er þér minnistœðast á
ferli þínum sem leikstjóri?
Því er erfitt að svara. Sýningar
verða minnisstæðar fyrir ólíka
hluti. Þó eru kannski 2 sýningar
sem eru mér hjartfólgnari en aðr-
ar. Það eru sýningarnar Miðjarð-
arför eftir Sigurð Pálsson, sem ég
setti upp með Nemendaleikhús-
inu og leikritið Að sjá til þín mað-
ur, eftir Franz Xaver Kroetz sem
ég setti á svið hér í Iðnó. Þær eru
mér minnisstæðar vegna þess að
þær voru mér nauðsynleg ögrun
og kenndu mér ef til vill meira en
aðrar sýningar sem ég hef sett á
svið.
Hvernig leggst það í þig að taka
við stjórn Leikfélagsins?
Það leggst vel í mig, það er
sambland af tilhlökkun og dugg-
unarlitlum verkkvíða. Ég er ráð-
inn hér frá og með næsta hausti
en kem hins vegar til starfa nú um
áramótin til þess að undirbúa
verkefnaval næsta vetrar. Við
Stefán Baldursson munum því
sitja hér saman frá áramótum til
vors, og það finnst mér góð ráð-
stöfun. Ekki síst þar sem ég er að
taka við af manni sem ég ber
mikið traust tii og mikla virðingu
fyrir.
Flytjum 1989
Hefur þú áformað breytingar á
rekstri Leikfélagsins?
Stefna leikhússtjóra birtist
fyrst og fremst í verkefnavali, og
ég er strax byrjaður að hugsa ým-
islegt í því sambandi. En það væri
ábyrgðarleysi að ræða það opin-
berlega að svo stöddu.
Hvenœr er áœtlað að þiðflytjið
í nýja Borgarleikhúsið?
Samkvæmt síðustu áætlun ætti
það að geta orðið haustið 1989.
Það kemur auðvitað með að
breyta mörgu, ekki síst hvað
varðar reksturinn, sem óhjá-
kvæmilega er erfiður í svona húsi
eins og Iðnó. En þótt starfsað-
staða hér sé löngu orðin óviðun-
andi er líka margt gott hérna, og
það góða verðum við að flytja
með okkur í nýja leikhúsið. Það
sem er jákvætt við aðstöðuna hér
er að hún er svo erfið að hún er
ögrun í sjálfu sér. Við verðum að
halda áfram að ögra getu okkar
listrænt í nýja leikhúsinu og
megum ekki fara að hafa það of
þægilegt.
Við kveðjum Hallmar Sigurðs-
son í Iðnó, þar sem annir bíða
hans því sunnudaginn 9. nóvem-
ber frumsýnir Leikfélagið leikrit-
ið „Vegurinn til Mekka" eftir At-
hol Fugard í leikstjórn Hallmars.
ólg.
Velkominn Weisbera
Ameríski hljómsveitarstjórinn
Arthur Weisberg var kominn aft-
ur á stjórnpall hjá Sinfóníuhljóm-
sveit Islands í fýrradag, en hann
kom hér við í hittifyrra og stjóm-
aði þá einum tónleikum. Þetta
virtust kærlegir endurfundir og
spilaði hljómsveitin Fideliofor-
leikinn eftir Beethoven fjörlega
undir hans stjórn, strax í upphafi.
Svo kom aðalmálið: frumflutn-
ingur á nýjum sellókonsert. Þar
var mættur til leiks sá ágæti selló-
leikari Gunnar Kvaran, og verkið
var eftir Jón Ásgeirsson. Og
þetta olli engum vonbrigðum, þó
maður hafi beðið spenntur eftir
þessum konsert á þriðja ár, (hann
hefur nefnilega verið tilbúinn til
flutnings síðan í desember 1983)!
Nei síður en svo. Þó konsert Jóns
sé vissulega á engan hátt nýstár-
legur og þar svífi hundraðára
gamlir andar yfir vötnum, þá er
þar margt til að skapa áhuga og
gleði. Sérstaklega er fyrsti þáttur-
inn, hægur, velvaxinn inngangur,
eftirminnilegur. Þar er „dúal-
ismi“ tólftónaskipunar og harm-
J
óníu eðlilega leystur og útkoman
öragglega spenntur formbogi,
sem hvílir fullkomlega í sjálfum
sér. Seinni þættirnir tveir, hraðir
og á köflum mjög „rapsódískir",
þótti mér heldur lakari við fyrstu
heyrn, en í þeim ættu þó að vera
talsverðir möguleikar til áhrifa,
ef flutningur verður skarpari og
dramatískari. Að þessu sinni var
hann einum of varfærnislegur,
það vantaði í hann ævintýrið.
Endilega að flytja þennan kons-
ert fljótt aftur, helst strax í vetur.
Já, vel á minnst, væri ekki sniðugt
að halda aukatónleika með ís-
lensku verkunum sem era á
vetrardagskránni? Þau eru ekki
svo mörg!
Ekki skil ég alveg hvaða erindi
Elegía Faurés átti á prógrammið
eftir hlé. Nema auðvitað var
gaman og gott að heyra Gunnar
Kvaran fara létt með það. En ein-
hvemveginn var hún utangátta,
þó hún sé svosem falleg í Iaginu.
Svo var það Pethrúska. Sumir
eru að fetta fingur útí einfaldari
gerðina, sem þama var flutt, þá
sem gefin var út að mig minnir
Arthur Weisberg hljómsveitarstjóri.
1949. Við skulum láta það liggja á
milli hluta. í öllu falli var mikil
ánægja af þessum flutningi og
margir okkar manna stóðu sig
einsog best verður á kosið. Það
mætti sérstaklega hrópa húrra
fyrir fyrstu flautu og trompett, en
Jón Ásgeirsson tónskáld.
aðrir tré- og brassleikarar voru
svosem ekkert Iakari. í heild var
mikil leikgleði þama í Háskóla-
bíói og við í salnum hrifumst með
svo um munaði. Já, áfram svona
og velkominn aftur Arthur
Weisberg.
Laugardagur 1. nóvember 1986 | ÞJÓÐVILJINN - SlÐA 7