Þjóðviljinn - 17.12.1986, Blaðsíða 7

Biðlarnir 1978.
sem sendir þjón sinn til þess að
skera hjartað úr fósturdóttur
sinni svo að hún verði ekki til að
skyggja á fegurð hennar með
æsku sinni og yndisþokka. Þetta
eru sögurnar sem við lesum fyrir
börnin undir svefninn - væntan-
lega til þess að firra þau óttanum
við hið óþekkta. Þegar draugur-
inn hefur verið afhjúpaður er
hann ekki skelfingarefni lengur,
en með því að afhjúpa hann höf-
um við lært svolítið betur að
þekkja okkur sjálf. Það er í þessa
veru sem ég sé draumamyndir
Alfreðs Flóka: þær eru ekki hryll-
ingsefni ef rétt er skoðað, heldur
uppvakningar sem meistarinn af-
I stafni
situr
höggvin-
hæla...
hjúpar fyrir okkur með pennan-
um af slikri list og galdri að undr-
un vekur en ekki ótta: myndir
Flóka eru mannbætandi í því
skini að þær hjálpa okkur að
þekkja sjálf okkur og víkka vit-
undarsviðið. Hafi meistarinn
þökk fyrir framlag sitt á jóla-
bókamarkaðinn í ár. ólg.
hann konur á heilanum. Víst er
það, að myndir hans fjalla nær
allar um konur og kynhvötina, en
þó verður penni Flóka aldrei eins
sannfærandi eins og þegar hann
er að lýsa hinum dvergvaxna,
perversa og getulausa karlmanni,
þar sem líkamleg bæklun verður
tákn fyrir tilfinninga og andlega
bæklun. Það er eins og þessi
dvergvaxni vonbiðill, hvort sem
hann er í hlutverki trúðsins, ein-
setumannsins, góðborgarans eða
fagurkerans sé gerandinn í mörg-
um þessara mynda, og þær kald-
lyndu og eggjandi draumaprins-
essur sem hann snýst í kringum
eru uppvakningar úr hugarórum
dvergsins. Þau tákn sem Flóki
notar í myndum sínum eru sígild,
og sum þeirra má rekja a.m.k.
4000 ár aftur í sögu mannsins:
dvergurinn, snákurinn, fuglinn,
eggið, allt eru þetta tákn sem
finna má í svipuðu samhengi og
hjá Flóka í egypskri myndlist frá
því 1000-2000 f. kr. Flóka hefur
hins vegar tekist að vinna úr þess-
um draumtáknum afar sérstæðan
heim, sem lýtur sínum eigin lög-
málum. Myndir hans eru
hrollvekjur draumalandsins á
sama hátt og ævintýrin af Hans og
Grétu, Öskubusku og Þyrnirósu.
Þær afhjúpa hin duldu öfl
draumalífsins, nornina sem
steikir börnin í ofni, stjúpuna
sem heggur tær og hæla af dætr-
um sínum til þess að geta troðið
upp á þær gullskónum, stjúpuna
Alfreð Flóki á sér ekki sinn líka
í íslenskri myndlist, og þótt víðar
væri leitað. Myndir hans eru
draumsýnir sem eiga sér rætur í
undirvitundinni. Úr þessum
draumsýnum hefur Flóki síðan
fléttað með penna sínum
heildstæða veröld sem stendur á
mörkum goðsagnarinnar og
ævintýrsins, þar sem ákveðnar
persónugerðir og ákveðin
draumtákn eru gegnumgang-
andi.
Flóki hefur einhvers staðar lýst
því yfir, að auk þess sem hann sé
haldinn 7 illum öndum þá hafi
Furðuveröld Alfreðs Flóka
Inngangur eftlr Aðalstein Ingólfs-
son
Bókaútgáfan h.f. 1986.
Það er fagnaðarefni að fá úrval
teikninga eftir meistara Flóka í
eina bók, og reyndar löngu tíma-
bært að í slíka útgáfu yrði ráðist.
Bókin hefur að geyma 50 penna-
teikningar frá árunum 1964-86 og
eru trúlega valdar af listamannin-
um sjálfum.
ÓLAFUR
GÍSLASON
Sá skelfilegi og elskulegi Herra Hú
Hannu Mákelá.
Herra Hú.
Njörður P. Njarðvík þýddi.
Urta 1986.
„Þegar eitthvað bærir á sér
undir rúminu, þá er það herra
Hú”, segir í þessari sögu finnska
skáldsins Hannu Mákelá af
skrýtnum karli sem býr í ein-
semdarkofa úti í skógi. Herra Hú
er saman ofinn úr myrkfælninni,
úr óttanum við hið óþekkta. Höf-
undur lætur sér það verða efst í
huga, að skelfir þessi sé fyrst og
síðast óttasleginn sjálfur - og
kannski óttast hann það mest, að
geta ekki skelft lítil börn, sem þó
var ætlunarverk hans undir sól-
inni.
Herra Hú á sér vitanlega ekk-
ert heimilisfang í samfélaginu.
Tilvera hans lýtur heldur ekki
skynsamlegum rökum. Hann er
ekki einn af þeim hamingjuhrólf-
um bókmenntanna, sem eru
sjálfum sér samkvæmir. Stundum
er hann glúrinn og klókur, en það
er eins víst að í næsta kafla sé
hann mesti rati og viti hvorki að
lauf fellur af trjánum á haustin né
heldur að tjarnir leggur á vet-
uma. Stundum fer allt úrskeiðis
hjá honum - til dæmis þegar hann
ætlar að stunda jafn sannfinnska
heilsubót og skíðagöngur og guf-
ubað - en það er svo eins víst að í
næsta kafla við mistökin vinni
Herra Hú sigra á bygginga-
mönnum, sem ætla að steypa yfir
hans heim, eða geti jafnvel galdr-
að sér hamingju. Ósamkvæmi af
þessu tagi er líklegt til að fara í
taugarnar á fullorðnum lesend-
um, sem vilja sína rökvísi og eng-
ar refjar - en hver em eg að vita,
hvort börnum þykir ekki einmitt
góður fengur að slíkum furðum?
Ekki síst vegna þess að Hannu
Mákalá er lipur höfundur og fylg-
inn sér þegar hann hefur fengið
góða hugmynd - eins og t.d. þeg-
ar kötturinn stóri ætlar að gleypa
barnaskelfinn herra Hú.
En það er fyrst og fremst eitt
sem Herra Hú mistekst - og það
er að hræða börn. Rimma er ekki
vitund hrædd við hann, og Mikki
gerir það fyrir karlangann einu
sinni að þykjast vera hræddur við
hann. Tíðindi þau sem þessi ó-
rökvísa saga segir eru nefnilega
þau fyrst og síðast, að óttinn er
ekkert voðalegur, við getum
ráðið við hann - og jafnvel gert
hann að bandamanni okkar áður
en lýkur.
Þýðing Njarðar P. Njarðvík er
lipur og læsileg, nema hvað vís»
urnar eru stirðar. Mynd-
skreytingar höfundar eru ágætar
eftiriíkingar þess sem börn væru
líkleg til að teikna, ef þeim væri
sett fyrir að rissa upp þann voða-
lega en um leið elskulega herra
Hú.
ÁB
Herra Hú þegar hann ætlaði að færa tunglinu fórn ...