Þjóðviljinn - 24.12.1986, Blaðsíða 11

Si*ttá6fyi óááaji íatuUwiuuuwt titíuvn
yie&detyM játa.
EIMSKIP
10 SÍÐA — ÞJÓOVILJINN ,Mi6vlkudagur 24. desember 1986 Mlðvlkudagur 24. desember 1986 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11
UR SIGLINGASOGU ENGLENDINGA
eftir Richard Haklnyt
$ SAMBAND ÍSLENSKRA SAMVINNUFÉLAGA
Ferðasaga barksins „Sun-
shine“, 50 tonn að stærð og
lítillar snekkju, „Northstarre",
hvortveggjaúrflotaM.J. Da-
vis, en hann sendi skipin til
þess að kanna siglingaleiðina
á milli islands og Grænlands.
Ferðasagan er skráð af Henry
Morgan, þjóni M. William
Sanderson frá London.
Sjöunda dag maímánaðar
1586, lögðum við út frá
Dartmouth á fjórum skipum:
Mermaid, Sunshine, Moonshine
og Northstarre. Á Sunshine voru
16 menn og eru þetta nöfn þeirra:
Richard Rope, skipstjóri; Merke
Carter, yfirstýrimaður; Henry
Morgan, bryti; George Draward;
John Mandie; Hugh Broken;
Philip Jane; Hugh Hempson;
Richard Borden; John Philipe;
Andrew Madock; William Wolc-
ome; Robert Wag, timburmað-
ur; John Bruskone; William
Ashe; Simon Ellis. Stefna okkar
var V.N.V. sjöunda og áttunda
daginn og að morgni níunda dags
voru Sikileyjar að baki. Síðan var
haldið með suðurströnd írlands
og á ellefta degi vorum við komn-
ir hjá Dursey og stefna okkar var
S.S.V., til kl. 06.00 á tólfta degi.
Á þrettánda degi var stefnan
N.V.. Við fylgdumst með Merm-
aid og Moonshine að 60° en þar
taldi leiðangursstjóri okkar, M.
Davis, best að leiðir okkar
skildu. Hann hélt sjálfur norð-
vestur en sendi Sunshine, sem ég
var á og snekkjuna Northstarre,
norður til þess að kanna leiðina
norður Grænlandshaf milli ís-
lands og Grænlands allt norður
að 80° ef land lokaði ekki
leiðinni. Við skildum því við þá
sjöunda dag júnímánaðar og á ní-
unda degi sama mánaðar komum
við að þéttum ís, sem við sigldum
hjá þann dag og tvo næstu daga.
Á ellefta degi kl. 6 að kvöldi
sáum við land, mjög hálent, sem
við vissum að var ísland. Á tólfta
degi höfnuðum við okkur þar og
fundum margt manna. Landið
liggur í austur og í norður að 66.
gráðu. Verslunarvara þeirra var
þorskur, Islandslanga, skreið og
fiskur kallaður skata. Af öllu
þessu höfðu þeir miklar birgðir.
Þeir höfðu einnig kýr, kindur og
hesta og hey fyrir nautpeninginn
og hestana. Við sáum einnig
hundana þeirra. íveruhús þeirra
höfðu steinveggi á báða vegu og
viðir lagðir um þá, þaktir torfi.
Þökin eru flöt. Mörg húsanna
stóðu fast við sjó. Bátar eftir
endilöngum kili, eins og á okkar
ensku bátum og þeir höfðu saum
til þess að seyma þá og öngla og
annan fiskveiðibúnað eins og
tíðkast hjá okkur á Englandi.
Þeir höfðu einnig látúnskatla ög
belti og skjóður af leðri með kop-
arhnöppum og axir og önnur
nauðsynleg smíðatól eins og við
höfum. Þeir þurrka fisk sinn í sól-
inni og þegar hann er þurr, stafla
þeir honum á loft húsa sinna. Ef
við legðum meira kapp á fisk-
veiðar mundum við gera góðar
reisur, því við fengum hundrað
þorska á einum morgni.
Við hittum hér tvo Englend-
inga að morgni 16. júní og
stefndu norð-vestur og við
ströndina sáum við tvo barka á
leið til hafnar. Við fórum ekki til
þeirra en sáum þá í fjarlægð.
Þannig héldum við ferð okkar
áfram til loka mánaðarins. Þriðja'
dag júlímánaðar vorum við á
milli tveggja þéttra ísbreiða og
héldum inn milli þeirra allt til
kvölds. Þá sneri skipstjórinn til
baka og við héldum til Græn-
lands. Hinn sjöunda júlí sáum við
Grænland.
Lög gegn innheimtu flotafor-
ingja á peningum eða nokkru
öðru, fyrir fararleyfi til íslands og
Newfoundlands sett á 2. stjórnar-
ári Edvards VI. (1538).
Síðustu undanfarin ár hafa
nokkrir yfirmenn flotans ofsótt
með gjaldtöku þá farmenn og
fiskimenn, sem siglt hafa til ís-
lands, Newfoundlands og írlands
og annarra landa, sem versla með
fisk og veiða fisk, ýmist á hafi úti
eða annars staðar. Kaupmenn
hafa þannig orðið að gjalda háar
fjárhæðir, hlut eða part af fiski og
annað þvílíkt, sem dregur kjark
úr kaupmönnum og fiskimönn-
um eða jafnvel hindrar þá, til
mikils tjóns fyrir þjóðfélagið.
Margar kvartanir hafa borist og fyrir sérhvern af dómstólum kon-
upplýsngar til ráðuneytis kon- ungs. Kærandi hafi helming og
ungs. I þeim tilgangi að umræddir ákærandi hinn helming sektar. I
kaupmenn og fiskimenn fái tæki- meðferð mála þessara er ekki
færi til þess að versla og veiða tekið tillit til fjarveru ákærðra og
óhindraðir án slíkra okurgjalda, engin frávik gerð frá lögum.
sem voru til trafala og þannig
hugsað að auka fiskmagn, sem
flyst til ríkisins á sanngjömu
verði, er því skipað af konungi,
einvaldi vorum og parlíamenti og
valdsmönnum þeirra, að hvorki
aðmíráll eða nokkur embættis-
maður eða ráðherra eða þjónar
þeirra á hverjum tíma, með
nokkru móti, hér eftir, krefjist,
taki við sjálfir eða þjónar þeirra
eða fulltrúar af nokkrum slíkum
kaupmanni eða fiskimanni,
nokkra peningaupphæð, fiskhlut
eða nokkra aðra þóknun, ágóða
eða nokkur fríðindi fyrir að sigla
um farvatn þessa ríkis í fyrmefn-
dum sjóferðum.
Til refsingar fyrir fyrsta brot
gjaldist þrefalt gjald eða verð-
mæti gjaldsins, sem slfkir emb-
ættismenn eða ráðherrar taka af
slíkum kaupmönnum eða fiski-
mönnum. Með mál vegna brots,
sem þessar sektir taka til má fara
Annað brot varðar stöðumissi í
flotanum eða öðrum embættum
og að auki sektum eftir ákvörðun
konungs. Vegna þessara laga
efldust siglingar frá Englandi til
Newfoundlands og voru miklar í
byrjun valdatíma Edvards VI.,
þ.e. árið 1548 og það er eftirtekt-
arvert að vegna vanrækslu okkar
manna, hafði landið ekki verið
betur kannað.
Þýðing Einar Vilhjálmsson
singawOnustan/sJa