Þjóðviljinn - 19.02.1987, Blaðsíða 7

LÍF í BORG
„Önnur stefnubreyting sem
varð á þessum árum snerti nýt-
ingu opinna svæða og útivistar-
svæða í borginni. Kjörorð okkar
var Líf í borg. Útimarkaðurinn á
Lækjartorgi var ein af nýjungun-
um, fyrirbæri sem Kaupmanna-
samtökin höfðu barist gegn og
Sjálfstæðisflokkurinn hafði ekki
haft kjark til að leyfa. í kjölfar
endurbygginganna á Bernhöfts-
torfu spratt svo upp fjöldinn allur
af litlum veitingstöðum og kaffi-
húsum, sem nú eru eins og þau
hafi alltaf verið þarna.
Þriðja atriðið sem ég vildi
nefna var byggðastefnan. Við
lögðum kapp á að þétta byggðina
í stað þess að þenja hana út um
holt og móa. Einn liðurinn var
könnun á því að flytja Reykjavík-
urflugvöll og það er enn kapps-
mál hjá mér að flugvellinum
verði fundinn annar staður en í
miðju borgarinnar.“
MENGUN VIRÐIR
ENGIN LANDAMÆRI
„Umræðan um umhverfismál
og náttúruvernd hefur verið of
einangruð og þröng og þessu þarf
að breyta. Það þarf að opna nýja
sýn á þennan málaflokk og ítreka
mikilvægi umhverfisins í daglegu
lífi fólks. Það er t.d. auðsætt um-
hverfismál að tryggja öllum að-
gang að náttúrunni, en það er líka
nauðsynlegt að tryggja fólki frí-
tíma til þess að það geti notið
hennar. Þannig tengjast um-
hverfismálin öðrum þáttum
stjórnmálabaráttunnar - vinnu-
þrælkuninni, launamálunum,
heilbrigðismálunum og svo mætti
lengi telja.
Og það dugir heldur ekki að
einangra sig við ísland þegar um-
hverfismálin eru annars vegar.
Það er útbreiddur misskilningur
að mengun sé ekki vandamál sem
við íslendingar þurfum að hafa
áhyggjur af; við höfum nóg af
tæru vatni og hreinu lofti og rokið
sjái svo um afganginn! Mengun
þekkir hins vegar engin landa-
mæri eins og kjarnorkuslysið í
Tjernobyl sýndi okkur. Og við
hljótum líka að hafa áhyggjur af
eyðingu skóganna, súrefnis-
verksmiðju heimsins og undir-
stöðu lífs á jörðinni. Ég hef mik-
inn hug á því að íslendingar taki
virkan þátt í alþjóðasamstarfi um
umhverfisvernd. Þar höfum við
ekki staðið okkur sem skyldi.“
FRUMKVÆÐI Á
ALÞJÓÐAVETTVANGI
„Eftir sem áður er gereyðing-
arhættan mesta ógnin sem steðjár
að jörðinni og þannig tvinnast
saman baráttan gegn vígbúnað-
arkapphlaupinu og gegn al-
mennu skeytingarleysi um um-
hverfið. Gleggsta dæmið um
þessa samtvinnun er sú staðreynd
að ef hér verður slys í kjarnork-
ukafbát á fiskislóð eða á hrygn-
ingarstöðvum, væri undirstöð-
unni kippt undan lífsafkomu okk-
ar íslendinga.
Frumkvæði smáþjóða er meira
metið en íslendingar gera sér al-
mennt í hugarlund. Af reynslunni
af gerð Hafréttarsáttmálans vit-
um við að á alþjóðavettvangi get-
ur framlag og rödd íslands skipt
máli og jafnvel sköpum. Frum-
kvæði þjóðarleiðtoganna 6 og
samtakanna Parlamentarians
Global Action, sem Ólafur
Ragnar Grímsson er formaður
fyrir, sýnir einnig vel hvað hægt
er að gera«é alþjóðvettvangi ef
viljinn er tyrir hendi. Rödd ís-
lands á alþjóðavettvangi á að
vera rödd friðar og sátta en ekki
eilífur jákór undir stjórn
haukanna í Washington eins og
nú er.“
KVENNAATHVARFIÐ
Kvennaathvarfid var opnað 7.
desember 1982, en Álfheiður var í
hópnum sem stofnaði Samtök um
kvennaathvarf og er nú gjaldkeri
þeirra. Við spyrjum hana hver
hafi verið tildrögin að því að hér
var opnað kvennaathvarf
„Ofbeldi gegn konum inni á
heimilunum hefur alltaf verið
umlukið þögn og skömm. í ljós
hafði komið að kvennaathvörf
voru nauðsynleg í nágranna-
löndum okkar og þar sem íslenskt
samfélag er ekki svo frábrugðið
öðrum samfélögum, máttu menn
vita að sama þörf væri hér á landi.
Árum saman hafði líka verið rætt
um nauðsyn þess að opna hér
kvennaathvarf en það var fyrst
eftir athugun sem gerð var á
slysaskrám Borgarspítalans 1979
að sú þörf var staðfest.Könnun
ina gerðu þær Hildigunnur Ó!-
afsdóttir, Sigrún Júlíusdóttir og
Þorgerður Benediktsdóttir og í
henni kom í ljós að árlega leita
um 100 konur til slysadeildarinn-
ar vegna ofbeldis á heimilum.
Þessi niðurstaða sem var birt vor-
ið 1982 krafðist þess að nú yrði
hætt að ræða um málin og þess í|
stað farið að gera eitthvað.
Samtök um kvennaathvarf voruj
stofnuð 2. júní 1982 og athvarfiðj
opnað hálfu ári síðar. Undirtektir
almennings og opinberra aðila1
voru slíkar að af þeim mátti ráða1
að margir þekktu til þessa dulda
ofbeldis, annað hvort á eigin
skrokki eða af afspurn.
Núna fjórum árum síðar er
reksturinn kominn í fast form og
stendur reyndar á ákveðnum
tímamótum, því bæði Reykjavík-
urborg og ríkið hafa nú í fyrsta
skipti veitt kvennaathvarfinu þá
styrki sem nauðsynlegir eru til að
kosta reksturinn og beðið var
um. Ef önnur sveitarfélög fylgja
því fordæmi er reksturinn tryggð-
ur út þetta ár.“
STUÐNINGUR ALMENNINGS
SKIPTI MESTU
„Við urðum óneitanlega varar
við ákveðna tortryggni á síðasta
ári í garð kvennaathvarfsins, ekki
frá starfsmönnum borgarinnar,
heldur stjórnendum hennar. SI.
haust áttum við svo fund með fé-
lagsmálaráði borgarinnar, þar
sem við gátum gert grein fyrir
okkar máli og leiðrétt alls kyns
misskilning sem þar var uppi. Ég
tel að viðbrögð almennings hafi
hins vegar skipt mestu. Þegar Da-
víð skar fjárframlögin niður bár-
ust kvennaathvarfinu jafnháar
upphæðir frá einstaklingum, fé-
lagasamtökum og fyrirtækjum og
þessi framlög gerðu okkur kleift
að gera upp húsnæði athvarfsins.
Við lítum svo á að ofbeldi á
heimilum sé samfélagslegt
vandamál og því eðlilegt að opin-
berir aðilar tryggi rekstur at-
hvarfsins, sem engum blandast
lengur hugur um að er nauðsyn-
legur. Ótryggur fjárhagur hefur
dregið úr okkur kraft í öðrum
efnum, en engu að síður hefur
Samtökum um kvennaathvarf
tekist að vekja umræðu um of-
beldi gegn börnum, sifjaspell og
nauðganir svo nokkuð sé nefnt.
Það er byrjunin. Þegar rekstur-
inn er tryggður peningalega geta
samtökin einbeitt sér betur að því
að vinna gegn ofbeldinu sem
slíku í stað þess að geta aðeins
veitt fórnarlömbum þess húsa-
skjól um stundarsakir.“
ÞARF AÐ VINNA
ÚR UPPLÝSINGUM
Hvernig hefur aðsóknin að at-
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
hvarfinu verið þessifjögur ár sem
liðin eru frá stofnun þess?
„Aðsóknin hefur verið mjög
misjöfn. Það hafa verið uppundir
30 manns samtímis í athvarfinu
þegar flest er, en frá síðustu ára-
mótum hafa verið 6-10 íbúar í
húsinu daglega, konur og börn.
Enn höfum við ekki getað séð
neina reglu í þessari breytilegu
aðsókn. Hluti af starfsemi at-
hvarfsins er að safna upplýsing-
um um ofbeldi, m.a. upplýsing-
um sem konurnar sem koma í at-
hvarfið veita ef þær vilja, og þá
undir fullri nafnleynd. Úr þessum
gögnum er nauðsynlegt að vinna
og það þarf að gerast í samráði
við t.a.m. félagsmálstofnanir og
barnaverndarnefndir. Það vantar
tilfinnanlega að tekið sé á þessum
málum sem héild - ofbeldi gegn
konum og börnum er merki um
sjúkt samfélag en ekki einstak-
linga.“
AUKIN ÁBYRGÐ
Að lokum Álfheiður. Nú hefur
þú starfað í ein átta ár að borg-
armálum fyrir Alþýðubandalag-
ið. Muntu vinna að sömu málum
á vettvangi Alþingis ef þú nœrð
kjöri?
„Já, ég hef fullan hug á að
halda áfram að vinna að því að
bæta umhverfið og mannlífið í
þessu landi með félögum mínum í
Alþýðubandalaginu. Þar vil ég
fyrst nefna stöðu kvenna og
barna í samfélaginu. Samfélagið
verður að taka aukna ábyrgð á
þeim sem minnst mega sín, sjúk-
um, öldruðum og börnum, sem
líða fyrir vinnuálag foreldranna.
Útskúfun þessara hópa er á
ábyrgð okkar allra. Þá vil ég
vinna að aukinni ábyrgð í
stjórnkerfinu sjálfu og sækja fyr-
irmyndir í opnar þingnefndir
vestur í Bandaríkjunum í því
skyni. Loks vil ég vinna að því að
við íslendingar öxlum ábyrgð
okkar í samfélagi þjóðanna betur
en við höfum gert til þessa - á
sviði afvopnunar, umhverfis-
verndar og með aukinni þróun-
arhjálp." -Sáf
cinsdnoGti5
AUKIN SNERPA, BETRIAFKÚST
Ef þú sefur illa og ert úrillur ó morgnana, lœtur
umferðina fara í taugarnar ó þér, ótt erfitt með
að einbeita þér að verkefnum dagsins, skaltu
líta við í Heilsuhúsinu. Við leiðum þig í
allan sannleikann um GiiisnrMGTE
Eilsuhúsið
Skólavörðustig 1 Sími: 22966 101 Reykjavík.