Þjóðviljinn - 11.06.1987, Qupperneq 4

LEfÐARI
Gegn vígbúnaði í Norðurhöfum
(dag hefst í Reykjavík svonefndur vorfundur utan-
ríkisráðherra frá Nató-ríkjum, og ber borgarlífið þess
ýmis merki, aðallega í gríðarlegri lögreglugæslu og
leynivopnamanna kringum pótintátana sextán.
Þótt ýmsir þeirra sem sækja fundinn á Hótel Sögu
séu allajafna aufúsugestir á Islandi er því miður eng-
in ástæða fyrir meirihluta þjóðarinnar til að bjóða þá
velkomna nú.
Fundurinn við Hagatorg er ein af serímóníum í
hernaðarfélagi sem íslenska þjóðin hefuraldrei verið
spurð um hvort hún vilji lúta, og aldrei haft af að segja
nema illt eitt. Nauðungaraðild okkar að þessu
bandalagi hefur verið notuð sem rökstuðningur fyrir
bandarískri herstöð hérlendis, og ósjálfstæði ís-
lenskra ríkisstjórna í utanríkismálum hefur verið af-
sakað með nauðsynlegri Nató-hollustu.
í nær fjóra áratugi hafa íslenskir andstæðingar
hersetu og hernaðarbrölts lagt áherslu á að koma
íslandi úr Nató-viðjunum jafnframt því að losa landið
við herinn. Þessi mál tvö eru ekki formlega sam-
tengd og flestir andstæðingar herstöðva og íslenskr-
ar styrjaldarþátttöku gera sér grein fyrir því að
sumum áföngum í margslunginni baráttu er hægara
að ná en öðrum. En þótt meginþróttur baráttu her-
stöðvaandstæðinga hljóti enn um sinn að beinast að
því að gera bandaríska setuliðið afturrækt er full
ástæða til að minna á að Nató-aðild hefur aldrei
þjónað íslenskum hagsmunum þótt herstjórarnir í
Brússel reyni enn að laða íslendinga til fylgilags með
'boðsferðum ýmsum og fjárgjöfum.
Samkundan á Hótel Sögu vekur meiri athygli
heimsfjölmiðla en þessi fundarhöld gera venjulega.
Natóforystan er í vanda um að svara róttækum af-
[vopnunartillögum Sovétríkjanna síðustu misseri og
mánuði. Hvorttveggja er að missætti hefur komið
upp á milli stjórnmálamanna og herforingja, og ríkis-
stjórnirnar verið ósáttar innbyrðis, - sumstaðar hafa
ríkisstjórnir einnig átt í megnum erfiðleikum við að
koma sjálfum sér á eina skoðun um viðbrögðin.
Fundurinn hér í Reykjavík kann því að skera úr um
hvort Nató ætlar sér að koma til móts við Sovétmenn
um afvopnun í Evrópu eða halda áfram að draga
lappirnar og slá úr og í um þessi mál gegn meirihluta-
vilja í aðildarríkjunum.
Bandaríkjastjórn hefur af ýmsum ástæðum verið
áfram um að ná við Sovétblokkina einhverjum arf-
vopnunarsamningum, - meðal annars vegna þess
að leiðtogi hennar vill síður hverfa inní sögubækur
með þá einkunn eina saman í þessu fagi að hafa
verið mesti vígbúnaðarforseti ríkisins á friðartímum.
Ýmsar Evrópustjórnir hafa verið mjög tregar til af y
öðrum ástæðum ýmislegum, meðal annars þeim að
þar eru enn í forystu sömu menn og fyrir fáum árum
lögðu pólitískt líf sitt að veði til þess að koma mætti
upp bandarískum kjarnorkuflaugum á meginlandi
Evrópu, og eru því illa rættir og undarlega settir
ar þeim er nú þrýst til að fleygja þeim aftur á brott.
fundi varnarmálaráðherra Nató í Stafangri fyrir
skömmu reyndi einn helsti haukurinn í bandarískum
herbúðum, Caspar Weinberger, að líkna hinum
þjáðu starfsbræðrum sínum með því að ef meðal-
drægum og skammdrægum kjarnaflaugum yrði
fækkað eða útrýmt í Mið-Evrópu mætti sem hægast
efla kjarnorkuheraflann annarstaðar, og benti sér-
staklega á Norðurhöf í því skyni.
Þessar hugdettur Weinbergers eru í fullu sam-
ræmi við vígbúnaðarstefnu Bandaríkjastjórnar á
okkar slóðum, en þær hættur þarf ekki að rekja hér
sem hlytust af enn frekari kjarnorkuvígbúnaði í haf-
inu umhverfis ísland, bæði hernaðarhættur og vist-
fræðilegar. Strax á fundinum í Stafangri lýstu Norð-
menn því yfir að þeir stæðu af alefli gegn hugmynd-
um Weinbergers.
(slendingar eiga sér engan varnarmálaráðherra,
og sendu ekki fulltrúa til Stavanger. En þótt enginn
búist við stórafrekum af Matthíasi Á. Mathiesen á
Hótel Sögu hlýtur hann á milli veisluhaldanna að
mótmæla vangaveltum varnarmálaráðherrans í
Washington um að flytja kjarnorkuvopnin í Mið-
Evrópu útí sjóinn við ísland. Slík mótmæli eru lág-
markskrafa íslendinga til Matthíasar utanríkisráð-
herra á Nató-fundinum.
-m
KLIPPT OG SKORID
Háls af Schramætt
Ellert Schram var fyrirliði í KR
þegar þeir unnu allt á meistara-
heppninni og strákarnir í Hlíðun-
um sem voru rauðir Valsarar
niðrí tær urðu stundum grænir af
öfund. En við fórum samt að
horfa á KR, fullir aðdáunar á því
hversu örugglega langintesinn af
Schramættinni skoraði úr vítun-
um, og hvað hann var pottþéttur
á skallanum.
Ellert laumaði mörgu gildu
markinu með því að rétta fram
sinn langa háls á réttu augnabliki. ■
í Hlíðunum urðu meira að segja
til merkar tesur um nauðsyn þess
að hafa háls af Schramættinni ef
maður ætlaði að verða jafn ná-
kvæmur og núverandi ritstjóri
DV var þá á skallaboltana.
Hálsinn er enn á sínum stað en
gamla nákvæmnin er horfin. Ell-
ert varð að einskonar pólitíkusi
hálfkæringsins, sem viidi halda
áfram að vera fyrirliði, - en hafði
óljósar hugmyndir um hvar. Og
nú er skyndilega komin einhver
.roskin kergja í stílinn hjá gömlu
stjörnunni úr KR, sem brýst ann-
að veifið út í nöldurslegum
leiðurum í DV. Og fátt mengar
hinn tæra stíl meira en ólundin.
Þetta eru eiginlega hálf sorgleg
örlög manns, sem skrifar stund-
um jafn notalega og Ellert gerir á
laugardögum, og hefurí sjálfu sér
ekki neina augljósa ástæðu til að
vera í mikilli fýlu út í þá sem
kunna að vera á annarri skoðun
en gamall KR-ingur.
Gangan skemmtilega
En þessi tilhneiging til ótíma-
bærrar fýlu komi til að mynda vel
í ljós í skrifum kempunnar í fyrra-
dag um okkur, sem fórum í Kefl-
avíkurgöngu og skemmtum okk-
ur kostulega.
Ellert byrjar raunar á því að
segja að „Keflavíkurgangan hef-
ur á sér þann blæ að hún sé frekar
skemmtiganga..." Vegna þess
samherjum og á röltinu milli
Keflavíkur og Reykjavíkur,
sjaldan hefur maður jafn gott
tóm til að spjalla. Blöðrur á tám
og hælum margs góðs göngugarps
hefðu þó sennilega getað
sannfært þann tómas efasemd-
anna sem í KR-ingnum gamla
býr, að þó maður sé manns gam-
an á göngunni löngu, þá er ekki
lagt upp í það blíða erfiði 14 tíma
samfelldrar göngu til þess eins að
hafa ofan af fyrir sér.
Sjálfhelda ritstjóra
Þau systkin hugsjónaleysi og
hálfkæringur eru orðin svo áber-
andi þáttur í samtímanum, að
það er einsog menn séu hættir að
trúa að til sé fólk sem eigi sér
«r
væntanlega hafa þeir sem „á ann-
að borð leggja gönguna á sig -
...ekki talið nokkrum manni trú
um að sannfæring eða baráttu-
hugur fylgdi máli“.
Það er útaf fyrir sig satt og rétt,
að Keflavíkurgangan er
skemmtan góð. Sjaldan hittir
maður jafri marga af pólitískum
hugsjónir. Sé reiðubúið að leggja
á sig erfiði og þrautir til að styðja
málstað sem það vill fylgja. í sér-
hyggju dagsins eru menn farnir
að hugsa alla hluti út frá sjálfum
sér: „Hvað græði ég?“ Undan
slíku sjónarhorni sérgæskunnar
hljóta þeir að líta hálf hjárænu-
lega út sem eru tilbúnir að kosta
einhverju til að hugsjónir þeirra
þokist fram um hænufet án þess
að böggull persónulegs ábata
fylgi skammrifinu.
En um leið og menn eru hættir
að trúa því að aðrir geti haft hug-
sjónir eru þeir lentir í eins konar
sjálfheldu, - samtímis gefa þeir út
opinbera yfirlýsingu um að sjálfir
téu þeir án vonar um betra
mannfélag. Án hugsjóna.
í slíkri sjálfheldu er ritstjóri
DV lentur.
í hans augum er það
„veikburða tilraun nokkurra
þvermóðskufullra einstaklinga
sem vilja ríghalda í steinrunna og
máttlausa pólitík" að fara í þá
Keflavíkurgöngu, sem hann sjálf-
ur kveður þó hafa yfir sér blæ
skemmtunar. Hinn umburðar-
lyndi ritstjóri DV gefur líka ein-
kunn fýrir þá hugsjón, sem fékk
þúsundir manna til að tengjast
Keflavíkurgöngunni síðasta laug-
ardag með einum hætti eða öðr-
um. Hún er á kurteisu máli hins
gamalkunna knattspyrnugarps
„aumkunarverður málstaður lít-
ils minnihlutahóps sem ekki vill
viðurkenna staðreyndir".
Mikið feiknalega vorum við
strákarnir í Val á móti KR þegar
Ellert var fyrirliði, vítaskytta og
markakóngur allt í senn. En ég
man ekki til þess að við segðum
að KR-ingar væru fífl og asnar.
Hófstillt
umburðarlyndi
Við gerðum okkur fulla grein
fyrir því að væru engin lið nema
Valur yrði fótboltinn nokkuð
leiðinleg íþrótt til lengdar. Án
andstæðinga væri líka nokkuð
leiðinlegt að vera sjálfstæðismað-
ur.
En þetta skilur ritstjóri DV
vafalaust ekki. Hann mun ugg-
laust halda áfram því hófstillta
umburðarlyndi, sem felst í að
kalla þá aumkunarverðan minni-
hlutahóp sem ekki eru á sömu
skoðun og hann. Ég vona samt að
guð forði honum frá því að verða
sá miðaldra nöldurkall sem síð-
ustu leiðararnir benda til. Hann á
það ekki skilið - né heldur við
sem lesum DV og oft með
ánægju.
Lífið er ekki ævinlega dans á
rósum. Allir gera einhvem tíma
mistök. Og ekki er það okkur
kommunum að kenna þótt hann
daglangt og náttlangt nagi sig
beiskur í handarbökin yfir vítun-
um sem hann brenndi af - fyrst
innan Sjálfstæðisflokksins og síð-
an þegar boðið barst frá Borgara-
flokknum. Stundum skorum við
' einfaldlega ekki og þá er að bíða
eftir næsta leik.
Laxerolía hugans
Þangað til mætti kannski í fylls-
tu vinsemd benda ritstjóra DV á
að finna sér eitthvert gott hobbí
til að dreifa huganum, þannig að
sú orka, sem ella fer í beiskjuk-
ennd skrif þar sem aldrei sér til
sólar, virkjaðist í skapandi gleði.
Hversvegna ekki að reyna
eitthvað jákvætt einsog fiskeldi í
tjörninni í garðinum eða bara
laxaskoðun í Elliðaánum um
helgar. Það verkar hvorttveggja á
hugann einsog laxerolía á mag-
ann.
Ritstjóra DV væri áreiðanlega
hollt að hugsa rækilega um þessar
vinsamlegu ráðleggingar áður en
næsta nöldurkast gengur yfir. En
kannski hann sé fyrir löngu búinn
að gleyma að höfuð á löngum
hálsi er hægt að nota til annars en
bara skalla að marki - það má
nefnilega líka nota til að hugsa
með. Stundum að minnsta
kosti....
-ÖS
þlOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgefandi: Utgáfufólag Þjóðviljans.
Ritatjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphóðinsson.
Fróttastjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn:GarðarGuðjónsson,GuðmundurRúnarHeiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁrnason, ÓlafurGíslason,
Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta- og prófarkaleatur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: EinarÓlason, Sigurður MarHalldórsson.
Utlltateiknarar: SævarGuðbjörnsson, GarðarSigvaldason.
Framkvæmdastjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifatofustjórl: Jóhannes Harðarson.
‘ Skrlfstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Guðbergur Þorvaldsson.
Auglýaingastjórl: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýaingar: Baldur Jónasson, OlgaClausen, GuðmundaKristins-
dóttir.
Símvarala: Katrín Anna Lund, SigríðurKristjánsdóttir.
Húsmóðir: Soffia Björgúlfsdóttir.
Bflstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelðslu- og afgreiðslustjórl: Hörður Oddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Siguröardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, síml 681333.
Auglýslngar: Síðumúla 6, sfmar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðvlljanshf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð f lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð:60kr.
Áskrlftarverð á mánuði: 550 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 11. júní 1987