Þjóðviljinn - 14.08.1987, Blaðsíða 6

Tilkynning til
söluskattsgreiðenda
Athygli söluskattsgreiðenda skal vakin á því, að
gjalddagi söluskatts fyrir júlí mánuð er 15. ágúst.
Ber þá að skila skattinum til innheimtumanna
ríkissjóðs ásamt söiuskattsskýrslu í þríriti.
Fjármálaráðuneytið
Tilkynning til
launaskattsgreiðenda
Athygli launaskattsgreiðenda skal vakin á því að
eindagi launaskatts fyrir mánuðina maí og júní er
17. ágúst n.k.
Sé launaskattur greiddur eftir eindaga skal
greiða dráttarvexti til viðbótar því sem vangreitt
er, talið frá og með gjalddaga.
Launaskatt ber launagreiðanda að greiða til inn-
heimtumanns ríkissjóðs, í Reykjavík tollstjóra, og
afhenda um leið launaskattsskýrslu í þríriti.
Fjármálaráðuneytið
Manitóbaháskóli.
Prófessorsstaða í ís-
lensku er laus til um-
sóknar
Tekið verður á móti umsóknum eða tilnefningum
til starfs við íslenskudeild Manitóbaháskóla og
boðið upp á fastráðningu (tenure) eftir tiltekið
reynslutímabil í starfi ef öllum skilyrðum er |Dá
fullnægt. Staðan verður annaðhvort veitt á stig-
inu „Associate Professor" eða „Full Professor"
og hæfur umsækjandi settur frá og með 1. júlí
1988. Laun verða í samræmi við námsferil, vís-
indastörf og starfsreynslu. Hæfur umsækjandi
þarf að hafa lokið doktorsprófi eða skilað
sambærilegum árangri á sviði íslenskra bók-
mennta bæði fornra og nýrra. Góð kunnátta í
enskri tungu er nauðsynleg sem og fullkomið
vald á íslensku rit- og talmáli. Kennarareynsla í
bæði málfræði og bókmenntum er mikilvæg og
æskilegt að umsækjandi hafi til að bera nokkra
kunnáttu í nútímamálvísindum. Þar sem ís-
lenskudeild er að nokkru leyti fjármögnuð af sér-
stökum sjóði og fjárframlögum Vestur-
íslendinga, er ráð fyrir því gert að íslenskudeild
eigi jafnan drjúga aðild að menningarstarfi þeirra.
Þess er vænst að karlar jafnt sem konur sæki um
þetta embætti. Samkvæmt kanadískum lögum
sitja kanadískir þegnar eða þeir sem hafa
atvinnuleyfi í Kanada í fyrirrúmi.
Umsóknir eða tilnefningar með ítarlegum
greinargerðum um námsferil, rannsóknir og
starfsreynslu, sem og nöfnum þriggja er veitt geti
nánari upplýsingar, berist fyrir 30. október 1987.
Karen Ogden
Associate Dean of Arts
University of Manitoba
þlÓÐUIUINN
Þjóðviljinn vill ráða umboðsmann á Neskaup-
stað.
Vinsamlegast hafið samband við afgreiðslu
blaðsins í síma 91-681333.
IHÖDVIUINN
Af elskusemi
við lesendur...
Félagi Þráinn!
Einhverjum kann að virðast að
það sé að bera í bakkafullan læk-
inn, jafnvel þó í gúrkutíð sé, þeg-
ar vinnufélagar eru farnir að
skrifast á opinberlega. En ég sé
mig tilneyddan að bera hönd fyrir
höfuð mér vegna skrifa þinna í
Klippt og skorið í dag.
Þar fagnar þú því framtaki
nokkurra ungra og dugmikilla
manna að gefa út íslenskt tímarit
um kvikmyndir: Sjónmál sem
kom í fyrsta sinn út á dögunum og
er hið mesta þarfaþing. Ég sam-
gleðst innilega, enda er viðtal
eftir mig í blaðinu.
En þetta viðtal verður þér til-
efni í heilmiklar vangaveltur um
íslenska tungu og íslenska kvik-
myndagerð. Og það er ekki kom-
ið til af góðu; því þótt þú segir að
viðtalið sé ágætt þá tínir þú til
einar finn enskuslettur - dull,
full-size-movie, pródúkt, prósess
og módel - og finnst hið versta
mál: „...Þetta er ekki til fyrir-
myndar og blaðamenn sem um
kvikmyndagerð fjalla þurfa ekki
að gangast upp í útlenskuskotnu
málfari. Af eískusemi við lesend-
ur sína og íslenska tungu þurfa
þeir að nenna að færa til betri
vegar ýmislegt sem veltur upp úr
viðmælendum þeirra, áður en
það verður boðiegt lesmál”. Svo
mörg voru þau orð.
Bréfkorn til Þráins
Það hefur kannski verið af
elskusemi við lesendur og ís-
lenska tungu, eða til að hlífa mér
við enn frekari sneypu, að þú
sagðir ekki frá öllum hinum slett-
unum líka. En í þessu viðtali voru
þessar helstar auk þeirra sem nú
nefndir: Dress, víkingagallerí,
pensúm, geim, blue jeans, kol-
lega, klassískur, stælgæjar,
praktísk, grasserandi, stílíse-
raðar, intressant, skúlptúr, ax-
sjón og katastrófa.
Semsagt: A.m.k. 20 slettur úr
öllum áttum! Og hefst þá máls-
vörn mín.
Það var hvorki af leti né vegna
þess að mér sé illa við íslenska
tungu og lesendur, að ég lét mál-
far Karls Júlíussonar standa. Það
hefði verið mun þægilegra og
tekið minni tíma að sniðganga
sérviskulegt málfar hans og þýða
allt klabbið á góða þingeysku. Ég
er hinsvegar þeirrar skoðunar að
talsmáti hvers og eins gefi oft á
tíðum góða mynd af persónunni
og reyni því að leyfa viðmælanda
mínum að hafa orðið: Hvort sem
ég er sammála honum eða ekki;
hvort sem mér líkar orðanotkun
hans eða ekki. Ef ég hefði nú
tekið þá ákvörðun að þýða Karl
Júlíusson ofan í lesendur Sjón-
máls, hefði viðtalið orðið fölsun.
Það hefði ekki náð að lýsa per-
sónunni.
Mér þykir líklega alveg jafn
vænt um íslenska tungu og þér,
félagi Þráinn, enda höfum við
báðir atvinnu af því að skrifa í
þetta ágæta blað. En ekki veit ég
hvort sú einangrunarstefna sem
svo margir aðhyllast er af hinu
góða. Það verður að vera sam-
svörun á milli talmáls og ritmáls:
Hvort sem maður talar upp úr
Snorra-Eddu eða amerískum
bíómyndum.
Ég held ekki að iesendur séu
svo fáfróðir að það þurfi að malla
allt í sama potti handa þeim, eða
að sálarheill þeirra sé stefnt í
voða þó útlensk orð sjáist á
prenti. Við vitum að þú ferð ekki
að tala útlensku eftir að hafa lesið
viðtal við Karl Júlíusson og því
skyldum við treysta öðrum les-
endum líka.
Að endingu þetta: Mér finnst
ekki að ég hafi unnið nein veruleg
spjöll á íslenskri tungu þó ég hafi
komið slettum Karls Júlíussonar
til skila. Og ég verð að segja að
málfar hans finnst mér líflegra og
skemmtilegra en margra þeirra
sem segja aldrei orð á útlensku.
Reykjavík 11. ágúst 1987
Með bestu kveðju,
Hrafn Jökulssun
Athugasemd
Kæri Hrafn.
Satt segir þú. Hérna á dögun-
um mun ég hafa leiðst út í hug-
leiðingar um íslenska tungu í
greinarkorni, sem ég setti saman
mest til að vekja athygli Þjóðvilj-
alesenda á þeim ánægjulegu tíð-
indum, að nú hefur SJÓNMÁL
nýtt tímarit um kvikmyndir hafið
göngu sína.
Ástæða þess að ég asnaðist til
að fara að velta vöngum yfir mál-
fari í þessu riti var einfaldlega sú,
að mér fannst hráslagalegur frá-
gangur hjá þér á viðtali við val-
inkunnan kvikmyndagerðar-
mann, þar sem ekki var hægt að
þverfóta fyrir útlenskuslettum og
truflandi ambögum, sem mér
þóttu Ieiða athyglina frá því sem
viðmælandi þinn hafði fram að
færa.
Ég sé núna að mér hefur orðið
á í messunni. Ég hélt nefnilega að
þetta viðtal væri venjulegt blaða-
viðtal, sem ætti að vera skrifað á
sæmilega snotru máli og auð-
skilið. Mér sýndist þú hafa kastað
höndunum til þessa verks, því að
mér datt ekki í hug að útlensku-
sletturnar og ambögurnar væru
meðvituð stílbrögð af þinni hálfu
til að „gefa góða mynd“ af per-
sónunni, eins og þú upplýsir nú.
Um annað í bréfi þínu hef ég
sosum ekkert að segja, því að ég
sé engan tilgang með ærslafengnu
og öfgakenndu þrasi um, hvort
menn eigi að tala upp úr Snorra-
Eddu ellegar amerískum bíó-
myndum. En hitt veit ég, að ís-
Ienskan er ágætt tungumál, þótt
ég kunni sjálfur ekki nærri nógu
mikið fyrir mér í henni, og til
marks um það hef ég, að vel rit-
færum mönnum hefur tekist
ágætlega að þýða biblíuna, Hóm-
er, Shakespeare og Prúðu leikar-
ana yfir á ástkæra ylhýra málið,
svo ég vorkenni hvorki þér né
öðrum að reyna að notast við
sæmilega íslensku, þegar samin
eru viðtöl og greinar í íslensk
blöð og tímarit.
Þinn
Þráinn Bertelsson
„Mesti mslaialýðurinn“
Fyrir skömmu átti ég leið inn á
planið við Lindargöturíkið í starfi
mínu og lagði bílnum sem ég var á
nánast við dyrnar. í gáleysi skildi
ég bílinn eftir í gangi.
Ég skrapp frá í u.þ.b. fimm
mínútur en þegar ég kem til baka
stendur lögregluþjónn við bílinn.
Orðrétt segir hann við mig:
„Ekki er það til fyrirmyndar að
skilja bílinn eftir hérna í gangi.“
Ég jánkaði því og sagðist skyldu
muna það næst. Svo bætir hann
við: „þar sem mesti ruslaralýður-
inn kemur.“
Ég leit á manninn, keyrði burt
og hugsaði margt. Orð hans
stungu mig. En svona er hið kap-
ítalíska kerfi. Útigangsfólk sem
hvergi á höfði sínu að að halla
vegna fátæktar, sjúklingar sem
eiga ekki til hnífs og skeiðar
vegna skammarlegra dagpen-
inga, verkafólk í snjáðum fötum,
slorlyktandi fiskverkunarfólk,
rónar og bitrir menn og reiðir
vegna óréttlætis og mismununar.
Þetta fólk kallaði lögverndunar-
maður kerfisins „ruslaralýð“.
Ef þjóðfélagið byggðist á
bræðralagi og kærleika til
náungans væri minna um þennan
„ruslaralýð“ sem þessi sjálfum-
glaði verndari kapítalismans tal-
aði um. Hann kannski vissi ekki
eða veit ekki, að kapítalisminn er
mesta rán sem sögur fara af, og
þar að auki lögverndað.
Er það ekki lögverndað rán
þegar tannlæknir úti í bæ tekur
um 70 þúsund í viðgerðarkostnað
fyrir eina tönn? Tvö- til þreföld
laun verkamanns? Eru tennur
flokkaðar undir perlufestar sem
aðeins hinir ríku hafa efni á að
kaupa?
Það fer ekki á milli mála hvaða
þjóðfélagsstéttir eru ruslaralýð-
ur.
Það er ekki alþýðumaðurinn
sem berst við fátækt vegna
vondra manna. Þó gamlar hefðir
og óréttlæti blindi fólk og það
uppnefni hina fátæku, þá er al-
þýðan ekki verri en læknarnir,
lögfræðingarnir, kaupmennirnir
og prestarnir.
Hver var svo að tala um „rusl-
aralýð"? Drottinn fyrirgef þeim
því þeir vita ekki hvað þeir gjöra.
Einar Ingvi Magnússon
6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 14. ágúst 1987