Þjóðviljinn - 06.10.1987, Síða 4

Gengisfelling er fjarstæða
Aftur og aftur heyrist nú talaö um það hátt og í
hljóöi aö gengisfelling sé yfirvofandi. Veröi hún
ekki fljótlega þá skelli hún á upp úr áramótum.
Einkum og sérílagi eru það ýmsir bölsýnismenn
í hópi atvinnurekenda sem tíörætt verður um
nauösyn þess aö fella gengi íslensku krónunn-
ar.
Þær samningsbundnu veröbætur, sem
reiknaöar voru ofan á laun nú um mánaðamótin
til að bæta launþegum verðhækkanir í sumar,
eiga að veröa sú þúfa sem veltir hlassi
fastgengisstefnunnar. Þannig hefur oddviti ís-
lenskra iðnrekenda, Víglundur Þorsteinsson,
látiö hafa þaö eftir sér að þær muni valda því að
efnahagsmálin fari endanlega úr böndum og
fylgja muni gengislækkanir og óðaverðbólga.
Gengislækkun getur á svipstundu hækkaö
allt verðlag og þurrkaö út launahækkanir meö
því aö minnka verðgildi krónunnar. Allur innflutt-
ur varningur hækkar í verði. Fleiri en aö sama
skapi léttari krónur fást fyrir útflutningsvörurnar.
Veröbólgan tekur kipp.
Um gengislækkun gildir hið sama og um
margar aörar uppákomur í hagkerfinu; jafnframt
því aö hún er orsakavaldur, sem hefur í för meö
sér stórkostlegar tilfærslur á fjármunum, þá er
hún afleiðing af því jafnvægisleysi sem oftar en
ekki má rekja til slælegrar hagstjórnar. Um-
ræöur um yfirvofandi gengisfellingu eru því til
marks um litla trú á röggsemi ríkisstjórnarinnar
við stjórnun efnahagslífsins.
Á íslandi hafa gengisfellingar verið réttlættar
meö tilvísun til vanda sjávarútvegs og fisk-
vinnslu. íslendingar geta ekki nema að sára litlu
leyti haft áhrif á hvaöa verð fæst fyrir fisk og
fiskafurðir á erlendum mörkuðum. Sá gjald-
eyrir, sem fæst fyrir fiskinn, er þaö efnahags-
lega vald, sem íslenskt hagkerfi lýtur, þótt vissu-
lega komi þar fleira til. Gengisfelling fjölgar þeim
krónum sem fást fyrir fiskafuröir.
En nú er staðan síður en svo þannig aö for-
takslaust þurfi aö fjölga þeim krónum sem
renna til útgerðar og fiskvinnslu. Auðvitaö er þar
eins og annars staðar alltaf unnt aö koma pen-
ingum í lóg og ugglaust má benda á ýmsar
fjárfestingar í þessum atvinnugreinum sem
skynsamlegt sé að leggja fé í. En sem betur fer
eru veiðar og vinnsla ekki svo slæm til heilsunn-
ar aö ekkert dugi til bjargar nema aö þjóöin taki
á sig þá efnahagslegu brimsjói sem fylgja geng-
isfellingu.
Þvert á móti telja hagfræöingar aö staöa fisk-
vinnslunnar sé mjög góö. Samkvæmt mati
Þjóðhagsstofnunar er afkoman í frystingu og
söltun nú eftir launahækkun og veröbætur 1.
október betri en var aö meðaltali á síöasta ári og
þaö var gott ár. Engu að síður er þaö stööugt
látið leka út aö fella þurfi gengið ekki síöar en
um næstu áramót.
Um næstu áramót eru gildandi kjarasamn-
ingar stórs hluta launþega útrunnir. Ef allt er
meö felldu munu viðræöur um kaup og kjör
hefjast innan skamms. Þótt margir launþegar
en alls ekki allir hafi nú þokkaleg laun vegna
yfirborgana og launaskriös er Ijóst aö samn-
ingsbundin laun eru í mjög mörgum tilfellum
langt neðan viö mannsæmandi mörk.
Þaö má því búast viö að verkalýðshreyfingin
geri kröfur um aö samningsbundin laun hækki
verulega þannig aö taxtalaun séu í meira sam-
ræmi viö þau laun sem nú þegar eru víða
greidd. Næöust slíkar kröfur fram hækkuöu
mjög laun hjá þeim sem tekjulægstir eru og
njóta ekki yfirborgana eöa launaskriðs.
Talsmenn atvinnurekenda hafa þegar brugö-
iö á loft gamalkunnu tóli sem lækna á verkafólk
af kröfuhörkunni. Þetta er hótunin um aö allt fari
úr böndum í efnahagslífinu, aö veröbólgan rjúki
upp, aö fella veröi gengið ef ekki sé gætt tilhýði-
legrar hófsemi í launakröfum.
KUPPT OG SKORIÐ
STEINGRÍMUR HERMANNSSl
'assið vkkur á stórveldunui
lómarsáttmála rikis- i — Steingrí
hnar segir: „Sam- I hjá S.Þ. tyrir f
) þróunariönd verdur þú m.a. að isl
þnda samþykkta Sam- „leggjast gej
|þjóóanna um þróunar- virða ekki tui
“ Má búast vió stór- ríkja og hetja hernaó og
r framlögum. þar sem I styrjaldir.“
)NNUR SJONARMIÐ
■yndar.s.^
\ i iármÁ\Ut\.
aö vió erum
r þvi að hætta
bíS.ÍD
fcð muntu gera, ef '
3 nú undlr þossa
Þa og bera fram til-
[ haetta aðstoö-
1/m vlð aó auka
Ijóðs tlí aó geta
J'kkar skultíbínd-
Bi ekki auka ertend-
Megna þossa, en ég
|rn í fyrra að ef tií
JpM aö spyrja þjóö-
I þjóðaratkveeöa-
gWt þetta mál. Er
úí: oð feggja á sig
eins fjðrðungs
Isöiuskaiissiigs til
löa þössi iftnd? Það
M vertð aö ég hreyfi
Mog\tsiiur. Ég vii taka
M aó ég er þesfl ““
Ji nieómættur."
9(> heíur sagf aö {
JF stefnubreytingu
I'"Pð nýjum utönrí
'hef óurséum
BubreytJnger áft m
gur íbs þina
l£inu sem þ
hl

þj-
Passiu .
Þau eru ai>.
vittausum stbu
að það sé mikiö
Stórvetdunum hí
lita á sig sem sjj
regluvald. Ég tel
skípti Bandaríkjí
um sem eru að £
Ameríku ákafteg.-
Það er mín perstf
skoðun, að meó.
sJnum séu Bandí
að ýta þjóðum til
ísma eins og f Ní
Þarna eru að.víst
st)órn landanna f
htöðaltíg mannré
og tika ) Panama.
Breytt
Alþýðublað
Klippari var að skoða fyrsta
helgarblað stækkaðs Alþýðu-
blaðs sem ýtti úr vör á laugardag-
inn var. Og maður er si sona að
velta því fyrir sér hver verði nú
þessi fræga sérstaða í blaða-
heiminum sem allir vilja eignast -
um leið og þeir gæta þess að vera
ekki svo ólíkir öllum hinum að
Meðaljóninn og Meðalgunnan
skelfist og hlaupi á dyr
Niðurstaðan af þeirri skoðun
er ekki nógu skýr, enda óheiðar-
legt í sjálfu sér að draga stórar
ályktanirafeinu tölublaði. Þó má
greina það af efnishlutföllum, að
Alþýðublaðið ætlar ekki að láta
eins og pólitík sé eitthvað Ijótt
sem helst megi ekki minnast á
nema í afmörkuðum skammar-
króki leiðarans. Og er það vel.
Maður er orðinn nógu hund-
leiður á sjálfumglaðri fjölmiðla-
hræsni.sem afneitar pólitík í orði
en boðar ósköp venjulega hægri-
mennsku í verki.
Aukafjár-
veitingar
Jóns Baldvins
Hitt er svo annað mál, að pólit-
ískar áherslur í fyrsta helgarblaði
Alþýðublaðsins urðu óvart dá-
iítið hlálegar. Ein síða var skrifuð
til að bera blak af Jóni Baldvin
fjármálaráðherra. Hún fjallar um
aukafjárveitingar úr ríkissjóði
(þar er m.a. að finna þessa skelfi-
legu setningu hér: „aukafjár-
veitingar geta haft veruleg
skekkjuáhrif á fyrirframáætlaðar
tekjur ríkissjóðs" - Varið ykkur á
hagfræðingaíslenskunni drengir
góðir). Og greinarhöfundur fell-
ur í það leiðindafar að stilla sam-
an fjárveitingu vegna ferðar Sin-
fónfuhljómsveitar íslands til
Grænlands og svo fjárveitingu
vegna auglýsingar á hlutabréfa-
sölu í Utvegsbankanum.
Leiðindafar segjum við vegna
þess, að menningarpeningarnir
eru taldir umdeilanlegir („kann-
ski má hafa misjafnar skoðanir á
því hvort sinfóníuhljómsveitin
hafi átt eitthvert erindi á þessa
menningarhátíð“) en sjálfsagt að
borga 500 þúsund vegna hluta-
fjártilboðs („ef á annað borð stóð
til að selja hlutabréfin, varð
væntanlega ekki komist hjá því
að auglýsa þau til sölu“).
Málgögnum
Steingríms
fjölgar
Nú jæja. En hitt er svo enn hlá-
legra, að pólitísk umfjöllun
blaðsins miðar að öðru leyti öll að
því að gera sem mestan veg Stein-
gríms Hermannssonar, formanns
Framsóknarflokksins. Viðtal
helgarinnar er við Steingrím, og
það er augljóst að það tiltæki er
ekkert smámál. Á fjórðu síðu Al-
þýðuhelgarinnar er frétt um við-
talið þar sem það er haft eftir
Steingrími, að „misskilningur“
milli Alþýðuflokks og Framsókn-
ar sé sem óðast að gufa upp og
lesendur beðnir um að lesa við-
talið í heild, það sé á bls 20. Á
tíundu síðu (leiðarasíðu) er svo
aftur vitnað í viðtalið við
Steingrím og hans styrku raust í
alþjóðamálum - og enn eru menn
bveðnir að fletta upp á viðtalinu í
heild á bls. 20. Og þar, á bls 20, er
Steingrímur m.a. spurður að því,
hvort hann haldi ekki að 90% Al-
þýðuflokksmanna séu honum
„almennt sammála" og hann fer
létt með að játa því.
Það er semsagt ekki lengi verið
að gifta hana Möngu og mikill
lukkunnar pamfíll er Steingrímur
að hafa eignast enn eitt málgagn
til viðbótar við Dag og Tímann.
Við skulum bara vona að Jón
Baldvin fyllist ekki afbrýðissemi.
Hundar og kettir
Á leiðarasíðunni er líka lagt út
af stjórnarsamstarfinu með frum-
legum og stórskemmtilegum
táknfræðum. Þar segir, að skrif
Tímans um dýraspítalann Katt-
holt séu mikil og „góð mórölsk
vísbending til ríkisstjórnarinn-
ar“. Fyrst hafi verið gert ráð fyrir
því að Kattholt hýsti einungis
ketti: „En líkt og í ríkisstjórn-
armyndunninni þegar Alþýðufl-
okkurinn og Sjálfstæðisflokkur-
inn hlutu ekki atkvæðastyrk til að
mynda einir ríkisstjórn varð að
hleypa hundunum einnig inn, því
hundar þurfa einnig geymslu og
aðstöðu til meðhöndlunar.“
Þessi pólitísku dýrafræði eru
hin merkustu. Samkvæmt þeim
eru Sjálfstæðismenn og Kratar
eiginlega sömu tegundar (kettir),
en Framsóknarmenn eru „hund-
ar“ sem „gelta og eru þurftafrekir
á mat“. Samt geta sérfræðingar
um dýraríkið mælt með sambúð
þessara kvikinda allra, þótt sögu-
legar hefðir hafi einatt magnað
með þeim fjandskap.
Við biðjum nú djúpsálarfræð-
inga að taka við þessum „mór-
ölsku vísbendingum" Alþýðu-
blaðsins nýja. Ekki síst ættu þeir
að velta fyrir sér þeirri líkingu, að
í Kattholti ríkisstjórnar Þorsteins
Pálssonar séu menn einkum til
„geymslu og meðhöndlunar".
þlÓÐVILilNN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Rit8tjórar:Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fróttastjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðmundur RúnarHeiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjömsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson ”
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, ÓlafurGíslason,
Ragnar Karlsson, Sigurður Á. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrita- og prófarfcalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljóamyndarar: EinarÓlason, Sigurður MarHalldórsson.
Útlttateiknarar: Sævar Guðbjömsson, Garðar Sigvaldason.
Margrót Magnúsdóttir
Framkvæmdastjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
SkrifBtofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrlfatofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýalngaatjórl: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýaingar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símvarala: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílatjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiöalu-og afgrelðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Afgrei&ala: Bára Sigurðardóttir, Hrefna Maanúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, OlafurBjömsson.
Útkeyrala, afgrolðsla, rltatjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, síml 681333.
Auglýalngar: Síðumúla 6, aímar 681331 og 681310.
Umbrotog aetnlng: Prentamiðja Þjó&viljanahf.
Prentun: Ðla&aprent hf.
Verö í lauaasölu: 55 kr.
Heigarblöð: 65 kr.
Áakrlftarverö á mánu&i: 600 kr.
4 SfÐA - ÞJÓÐVIUINN Þriðjudagur 6. október 1987