Þjóðviljinn - 07.10.1987, Page 4

Áfengisvandinn og SÁÁ
Er áfengisvandinn pólitískt mál? Vitanlega er
hann það: hvert þjóðfélag þarf að setja einhverj-
ar reglur um vímugjafa, sölu þeirra og neyslu og
bregðast við afleiðingum þess að þjóðarlíkam-
inn tekur til sín alkóhól. Er þessi vandi í ein-
hverju sambandi við skiptingu manna í vinstri-
og hægrifylkingar? Svo virðist ekki vera. Þó er
ekki úr vegi að minna á það, að verklýðshreyf-
ingar víða um lönd voru framan af mjög fjand-
samlegar áfengisneyslu, gott ef ekki bindindis-
félög. Þetta stafaði blátt áfram af því, að það var
bersýnilega pólitík ráðandi stétta, hvort sem
væri á Englandi, í Rússlandi eða á Norður-
löndum, að hafa brennivín mjög ódýrt og að-
gengilegt, svo verkalýðurinn væri fullur þá
sjaldan hann var ekki stritandi. Og til að menn
gætu rétt úr kútnum og staðið sig í samtökum
þurftu þeir fyrst að verða algáðir.
Nú er öld önnur, skoðanir manna á áfengis-
málum fyrst og síðast einstaklingsbundnar -
þegar sterkur bjór er á dagskrá á þingi klofna
allir flokkar. Samt er tölvert stór samnefnari til í
almenningsálitinu um það annarsvegar, að
áfengi verði ekki útrýmt úr samfélaginu, hins-
vegar um það, að það sama samfélag þurfi að
kunna að hjálpa þeim sem áfengið leggur að
velli. Og um leið eru þeir fordómar mjög á und-
anhaldi sem afgreiða drykkjusýki sem vesæl-
dóm, þótt vissulega verði þeir seint upp rættir.
En það hefur komið sterklegar í Ijós en oft
áður undanfarnar vikur, að menn eru ekki sam-
mála um það, hvernig að þessari hjálp skuli
staðið. Skeyti hafaflogið að áhugamannasamt-
ökunum SAA, sem eru nú að halda upp á tíu ára
afmæli sitt. Það er kvartað yfir því; að meðferð
sú sem stunduð er á vegum SÁA sé ekki við
allra hæfi, hún byggi á hæpnum forsendum og
skilgreiningum, hún sé dýr, skili ekki árangri og
þar fram eftir götum.
Það er rétt og skylt að andmæla málflutningi
af þessu tagi. Vitanlega er það Ijóst, að sú með-
ferð alkóhólisma er ekki til sem er hafin upp yfir
gagnrýni, hæfi öllum, hvað þá að hún skili
fullkomnum árangri. Enda hefur enginn mælt
gegn því að hver og einn sé frjáls að leita hverr-
ar aðferðar til að glíma við áfengisvanda sem
hann getur trúað á. í annan stað verður seint úr
því skorið endanlega, með hvaða hlutföllum
líkamlegir þættir, arfgengir jafnvel, blandast
saman við félagslega og geðræna áhrifavalda í
örlögum alkóhólistans. En að því er varðar á-
sakanir um kostnað, þá má sjálfsagt finna við
þeim sterk svör á okkar öld talnaleikja: eða vill
einhver taka að sér að reikna það út hvað ríki og
bæjarfélög spara í öðrum útgjöldum til heilsu-
gæslu og félagslegra þarfa í hvert skipti sem
alkóhólisti snýr aftur til manna, rís undir ábyrgð
á sér og börnum sínum? Og greiðir sína skatta
öðruvísi en í gegnum ÁTVR?
Sú gagnrýni sem að ofan var á minnst er öll
léttvæg miðað við það sem mestu skiptir:
samtök eins og SÁÁ hafa gert meiri og róttækari
usla í liði Bakkusar en nokkrum öðrum hefur
tekist. Starf þeirra hefur blátt áfram stækkað
áhrifasvæði vonarinnar að miklum mun. Á
þeirra vettvangi hafa þúsundir manna endur-
heimt það frelsi sem þarf til að þeir geti notið
lífsins og sýnt hvers þeir eru megnugir. Og með
því sú fjölskylda er ekki til í landinu sem ekki
hefur staðið augliti til auglitis við böl áfengis, þá
ætti mönnum að vera Ijós nauðsyn þeirra sam-
taka sem nú halda upp á tíu ára afmæli sitt og
svo það, að sjálfsagt er að sýna í orði og verki
að þjóðin stendur í þakkarskuld við þau.
áb
KUPPT OG SKORHE)
Tveir herrar
Jón Sigurðsson kirkjumálaráð-
herra var í gær að flytja ávarp við
setningu Kirkjuþings og mun
hafa mælst vel að vanda, þótt
ekki verði hér borið saman við
þær upphæðir sem hugur Jóns
Sigurðssonar viðskiptaráðherra
fló í um daginn þegar hann vígði
verslunarhúsið Kringluna með
dásömun einkaframtaksins og
smurningu höfuðdýrlingsins
Pálma í Hagkaupum. En sú ræða
var líka haldin við sjálft skilnings-
tré góðs og ills, pálmann fræga í
miðju aldingarðsins í nýja mið-
bænum.
Það er gott fyrir ráðamenn að
geta hallað sér að ávörpum, vígsl-
um og borðaklippi inná milli
anndrjúgra verka í þágu landsins
barna. Og mikið lán fyrir Jón við-
skiptaráðherra að geta brugðið
sér í gervi kirkjumálaráðherrans
og leitað með þeim hætti annarra
tengsla við almættið en kostur
gefst á í viðskiptaráðuneytinu.
Uppí fjall!
Hinn þjóðhagi Jón hefur nefni-
lega fulla þörf fyrir stuðning að
ofan í þeirri sálarkreppu sem hef-
ur þjáð hann síðustu mánuði í erf-
iðu starfi, og minnir helst á Ólaf
Ljósvíking þegar hann var í
vinnumennsku hjá bræðrunum
tveimur og annar skipaði honum
uppí fjall og hinn niðrí fjöru.
I fréttatilkynningu sem Jón
viðskiptaráðherra gaf út 2. sept-
ember er skýrt frá því að ráðherr-
ann hafi þann dag skrifað for-
svarsmönnum SÍS og klúbbsins
KR-33 og beðið þá að ná
samkomulagi um það hvernig
verði farið með Útvegsbankann.
Jón var þá orðinn alveg ráðalaus
um hvernig hann ætti að beita
ráðherravaldi sínu á þann hnút og
taldi því eðlilegast að framselja
ráðherravaldið til þessara
manna.
Fyrsti fundur um hversu með
ráðherravaldið skyldi fara var
haldinn 3. september klukkan
16.00 í viðskiptaráðuneytinu, og
hefur síðan farið litlum sögum af
gangi viðræðnanna, nema hvað
hann er ekki talinn hafa verið
mjög rífandi nema þá sundurríf-
andi.
í tilkynningu ráðherrans var
„gert ráð fyrir“ að viðræðunum
lyki fyrir lok september, og eins-
og áður helst spádómsgáfa Jóns
Sigurðssonar söm og jöfn. Við-
ræðunum virðist nefnilega hafa
lokið um það leyti sem Jón brá
sér til Vesturheims, að vísu ekki
með niðurstöðu heldur með sæt-
um dásvefni beggja viðræðu-
nefndanna. Ráðagerðir um sölu
Útvegsbankans eru í nákvæm-
lega sama farvegi og þegar klúbb-
arnir tveir tilkynntu um áhuga
sinn á bankarekstri.
Ungliðar
rumska
Satt að segja er Jón Sigurðsson
orðinn að athlægi útum landið
fyrir afskipti sín af Útvegsbanka-
málunum, ekki síst eftir að í ljós
kom að félagi hans Jón Baldvin
hafði frá stjórnarskiptum reitt
fram hálfa milljón króna með
aukafjárveitingu til að eyða í
auglýsingar um að bankinn væri
til sölu.
Jón getur ekki ákveðið sig, fer
hvorki uppí fjall né niðrí fjöru,
kemst hvorki afturábak né áfram
meðan köll bræðranna dynja á
honum, stendur í sama stað og
horfir útí loftið.
Meira að segja í Alþýðu-
flokknum eru menn farnir að
hafa orð á þessum vandræða-
gangi opinberlega; á nýafstöðnu
þingi ungkrata var tekist hart á
um það hvort þingið ætti með ál-
yktun að víta viðskiptaráðher-
rann fyrir málsmeðferðina.
Afskipti Jóns Sigurðssonar, -
sé hægt að nota svo gerðarlegt
orð - af sölumálum Útvegsbank-
ans eru auðvitað lýsandi dæmi
um þá vígstöðu ömurleikans sem
kratar hafa kosið að skapa sér
sem sáttasemjarar í helminga-
skiptafélagi íhalds og frammara.
En klandrið hittir Jón Sigurðs-
son fyrir á viðkvæmasta stað. Jón
er nefnilega fyrst og fremst kunn-
ur fyrir embættisstörf í Þjóð-
hagsstofnun við að reikna út fyrir
ríkisstjórnir að fólk ætti að hafa
lægri laun, og vissi enginn að
hann hefði skoðun á öðru en
hagtölum fyrren nafni bauð hon-
um öruggt þingsæti. Þá var jafn-
framt um það spurt hversu emb-
ættismaðurinn Jón Sigurðsson
mundi reynast sem gerandi á
stjórnmálasviðinu.
Þeirri spurningu hefur Jón Sig-
urðsson nú svarað í verki.
En það getur verið gott að geta
skipt um ráðuneyti. Kirkjuþingið
stendur í heila ellefu daga og
kirkjumálaráðherra hefur setu-
rétt.
Lúkas segir að á leiðinni til
Jerúsalem hafi meistarinn hitt tíu
menn líkþráa sem báðust hjálpar.
„Og er hann leit þá sagði hann við
þá: Farið og sýnið yður prestun-
um. Og svo bar við er þeir fóru að
þeir urðu hreinir." - >n
þlÓÐVILHNN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
Útgafandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Rltstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Bfaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁrnason, ÓlafurGíslason,
RagnarKarlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, StefánÁsgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einarólason, SigurðurMarHalldórsson.
Útlitateiknarar: Sævar Guðbjörnsson, GarðarSigvaldason.
Margrét Magnúsdóttir
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglysingastjórl: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símvarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelð8lu- og afgrelðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Hrefna Maanúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, OlafurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavfk, sfmi 681333.
Augiýsingar: Sfðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð f lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð: 65 kr.
Áskriftarverö á mánuði: 600 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miftvikudagur 7. október 1987