Þjóðviljinn - 29.11.1987, Blaðsíða 9
Það er ekki
gyðingafjandskapur
að gagnrýna ísrael
Úr viðtali við Söru Roy.
Sara Roy er bandarískur gyðingur starfandi við Harvardháskóla, sem samið hefur
ítarlega skýrslu um hernám ísraela á Gazasvœðinu, sem mikla athygli hefur vakið.
Þaðerdjúpstæð
sannfæring mín að ekki sé
hægt að finna þolanlega
lausn á deilum ísraela og Pal-
estínumanna nema hægt sé
a.m.k. að skapa þær aðstæð-
ur, að hvers kyns mismunun
og kynþáttastefna gegn Pal-
estínumönnum sé meðhönd-
luð eins alvarlega og antisem-
ítismi sem beinist gegn gyð-
ingum. Rannsóknirmínará
Gazasvæðinu og Vestur-
bakkanum sýna alltof vel hví-
líkur vítahringur skapast þeg-
ar menn þreyta gegn þessari
kröfu. í staðinn finn ég, sem er
gyðingursem lifði af ofsóknir
nasista, háttalag sem er í and-
stöðu við þær hefðir sem ég
var alin upp við og met mikils.
Nauðsyn andófs
Ég lít svo á að það sé horn-
steinn gyðinglegrar hefðar að
stunda miskunnarlausa sjálfs-
skoðun sem einatt leiðir til
andófs gegn ríkjandi viðhorfum.
Samt er það svo, að í bandarísku
gyðingasamfélagi - því sem ég
þekki best - er andófi í málum
sem varða ísrael ávallt jafnað til
gyðingafjandskapar, svo fárán-
legt sem það nú er. Þá eru orðin
„sjálfshatur gyðinga" eða „and-
semitískur gyðingur" notuð til að
niðurlægja slíkt andóf og kæfa
það.
Siðferðileg undanbrögð og
blinda, sem slær marga banda-
ríska og ísraelska gyðinga hvenær
sem rætt er um meðferð ísraela á
Palestínumönnum, eru ekki að-
eins brúkuð til að gera lítið úr
palestínsku þjóðerni, þessi hegð-
un rýrir og gyðinglegt þjóðerni.
ísraelski rithöfundurinn Amos
Oz hefur skrifað, að sá sem neitar
að viðurkenna sérleika annarra
muni að lokum verða ekki ósvip-
aður þeim sem neita að viður-
kenna hans eigin sérleika.
Réttur til minnis
Palestínumenn og gyðingar
búa í landi sem byggt er „hinum “
líka og báðar þjóðir eiga sér sína
eigin sögu og minningar. Sagan
hefur gert okkur þann sársauka-
fulla grikk að þau tíðindi sem
voru mikil og gleðileg mörgum
gyðingi voru stórslys flestum Pal-
estínumönnum. Það er brýnt að
menn séu opnir fyrir þessu ólíka
mati á sömu tíðindum og skilji
það. Allt annað eru hreppasjón-
armið og sýnir mikla vöntun á
umburðarlyndi. Við getum ekki
varðveitt okkar minni með því að
afneita minningum Palestínu-
manna. Um leið og við neituðum
að vera áfram fórnarlömb sög-
unnar gerðum við aðra að fórn-
arlömbum. Og þegar við neitum
að horfast í augu við þetta, þá
gerist ekki annað en við verðum
fórnarlömb á nýjan leik.
Viðurkennum
staðreyndir
Þegar ég geri mínar rannsókn-
ir, skrifa um þær og held fyrirle-
stra um þær, þá er það mín tilraun
til að upplýsa fólk sem hefur
fengið upplýsingar af skornum
skammti. Með því að gera þetta
reyni ég að sýna möguleika þess
hlutverks sem gyðingur getur
leikið og ætti ekki að skorast
undan. Og ég reyni einnig að
sýna fram á það, hve dýru verði
það er keypt að hörfa af hólmi.
Hvort sem menn stuðla beinlínis
að glæp eða blátt áfram leyfa
honum að gerast, þá er niður-
staðan venjulega ein og söm og
siðferðileg sekt er ekki síður
mikil. Mannúð og mannúðarleysi
fylgjast einatt að. Gyðingar, rétt
eins og allar aðrar þjóðir, geta
gert sig seka um smánarlegt at-
hæfi líkt og þeir sem eitt sinn kúg-
uðu þá, og þeir eru færir um að
sýna sömu göfugmennsku og þeir
sem gáfu þeim von. í þessum
skilningi getur sagan ávallt end-
urtekið sig og við erum öll jafn
fær um að stuðla að endurtekn-
ingunni.
Palestínumaður handtekinn í átökum á Gasasvæðunum: Við megum ekki gera okkur sek um tvöfalt siðgæði.
KVEIKTU Á KERTINU
Smásaga eftir palestínskan rithöfund, Jameel Al-Hosani.
Ég hélt þú værir nýr koddi
sem höfuð mitt hafði enn ekki
hvílt á. Ég hélt þú værirfátæk-
legur gluggi minn sem ég
berst við á næturnar, í myrkr-
inu... Hannþjarmar aðmér
með sinni dauðaþögn, skelfi-
legri þögn sinni. Samt er þetta
góður gluggi, góður hlustandi,
sem aldrei svarar, mótmælir
aldrei, rífst aldrei.
Ég hrópaði á hann þá nótt. Ég
barði hann og hann kvartaði ekki
né stundi. Á eftir hló ég og grét í
senn yfir því sem ég hafði upp-
götvað: Þessi þögli gluggi var sú
manneskja sem þörf er fyrir á
okkar öld, á tíma smákónga og
pappahásæta. Ekki ég, því ég
neita að vera sjeik ættarinnar,
sem hlýtt er í blindni án þess að
rökræður fari fram. Ég hafna
slitnum helgisiðum og gömlum
yfirhöfnum.
Þegar hlý rödd þín barst til mín
í símanum var hún eins og mild
flóðbylgja sem gaf mér aftur ró
og stillingu. Þú sagðir, stillt eins
og nóttin, hlý eins og sumargol-
an, öguð í gleði þinni:
Á morgun á ég afmæli.
Ég ákvað að heimsækja þig.
Ég hélt á vendi með jasmínum
og mörgum blómum öðrum.
En þeir gláptu á mig við hliðið
og á skilríki mín.
Einn þeirra gekk fram, og rétti
þegjandi fram höndina með
köldu brosi á þykkum vörum,
sleit blóm úr vendinum og festi
það í hnappheldu á einkennis-
búningnum.
Hann vissi að þetta var verra en
högg í andlitið.
Sorg mín var einhversstaðar
falin til annars tíma.
En ekki reiði mín
Ég henti blómunum þínum,
ástin mín. Ég kastaði þeim frá
mér.
Því ég vil ekki að hann eigi hlut
í gjöf minni til þín, ástin mín.
Ekki þessi í einkennisbúningn-
um.
Ég sneri heim aftur og ákvað
að færa þér olívugrein.
En þegar ég fór út á akur að ná í
hana, komu þeir, ég veit ekki
hvaðan, og sögðu: Burt með þig.
Þetta land hefur verið gert upp-
tækt. Ogeinnsemtalaðiarabísku
sagðí: Þetta er bannsvæði.
Þeir spörkuðu í mig og stilltu
mér upp við vegg.
Ég missti nokkrar tennur og
braut aðrar.
Neðri vörin skarst í sundur.
Ég þurrkaði mér um munninn
og setti brotnu tennurnar í vas-
ann.
Ég þvoði mér og eins og móðir
mín hafði einu sinni ráðlagt
hreinsaði ég munninn í volgu salt-
vatni.
Vertu ekki döpur ástin mín.
Allt og sumt sem ég get núna
sagt er: til hamingju með daginn,
ástin mín.
Eitthvert kvöldið, sem þessi
vændisöld mun fæða af sér, verð-
um við saman, við munum ganga
saman undir götuljósunum og
borða kaak og falafel og turmos
við Damaskushliðið, við leggjum
vanga við vanga á grænni grasflöt
eins og gestir og ferðamenn gera.
Spæjarar verða ekki á eftir okkur
eða landamæraverðir.
Vertu ekki döpur, ástin mín.
Farðu í fallegasta kjölinn þinn,
sláðu um þig sjalinu og kveiktu á
kertinu.
Syngdu hiklaust, því fegurstu
söngvarnir eru þeir sem koma út
úr rústum þjáningarinnar. Söng-
varnir sem við syngjum hæst,
hvað sem sorg okkar líður.
Syngdu hátt og skerðu kökuna
og í herbergi mínu mun ég syngja
og hvísla að þér.
Því í þöglum glugga mínum
sé ég ávallt spegilmynd þína
í hjarta mínu.
áb snaraði
Sunnudagur 29. nóvember 1987 ÞJÓÐVILJINN - S(ÐA 9