Þjóðviljinn - 12.01.1988, Blaðsíða 5

Krafan er—Island úrNató,
herinnburt - þartil sigur vinnst
ísland úr Nató, herinn burt, -
hvað svo? spyr Ölafur Gíslason
blaðamaður í Þjóðviljanum 8.
janúar sl.
Ekki riður andskotinn við ein-
teyming nú fremur en endranær.
Tilefni greinar - ólg. er ára-
mótaviðtal við Svavar Gestsson
þingmann Alþýðubandalagsins
og í framhaldi þess spyr - ólg.
hvernig hér eigi að tryggja frið og
öryggi án herstöðva og aðildar að
hernaðarbandalagi.
Ólafur segir Alþýðubandalag-
ið verða að svara þessum spurn-
ingum vilji það „hafa mótaða
stefnu í þessum málum sem er
annað og meira en hin hefð-
bundna hreinlífsstefna".
„Hreinlífsstefna" er það
greinilega að halda á lofti kröfum
um brottför hersins og úrsögn úr
Nató.
Ólafur segir „ekki lengur hald-
bæra pólitík að segja bara að her-
inn eigi að fara, án þess að skýra
það út nánar hvernig tryggja eigi
öryggishagsmuni íslands og land-
anna í kringum okkur.“
Öryggi
valdastétta
öryggi hverra tryggir Banda-
ríkjaher á íslandi samkvæmt -
ólg.? Öryggi íslenskrar borgar-
astéttar, öryggi bandarískrar
borgarastéttar, sameiginlegt ör-
yggi valdastétta heimsins sem
ætíð og ævinlega treysta á mögu-
lega kúgun og valdbeitingu til að
halda yfirráðum sínum, eða ætlar
- ólg. kannski að halda því fram
að bandaríski Natóherinn sé hér
til að tryggja öryggi allra landsins
barna?
Ólafur segir að hér geti skapast
„óvissuástand" fari herinn og
Birna Þórðardóttir skrifar
„Frelsifœst ekki í eitt skiptifyrir öll.
Þjóð sem œtlar að viðhaldafrelsi og .
sjálfstœði verður að heyja sífellda bar-
áttu. Það gerir hún ekki með þvíað
ganga inná hugmyndafræði þess sem
hremma vill frelsið og sjálfstœðið. “
ekkert eftirlit verði með „hernað-
arumsvifum kringum landið“.
Hernaðarumsvifum hverra?
Bandaríkjahers eða annarra Nat-
óherja? Af hverju segir - ólg.
ekki hreint út það sem hann virð-
ist meina, að það myndist „óviss-
uástand" (miðað við „öryggisá-
stand“ dagsins í dag) ef banda-
ríski Natóherinn á Miðnesheiði
getur ekki lengur fylgst með ferð-
um sovéskra kafbáta frá íslandi
og haft tilbúna árásaráætlun sína
sem herstöðvarnar á íslandi eru
stór hlekkur í.
Óttast-ólg. ekki óvissuástand-
ið sem mun skapast í Tékkó við
brottför sovéska innrásarliðsins
þaðan? eða er það tímalengd sem
segir til um hvenær fyrri breyting
(herseta og Natóaðila) verður að
öryggi og vissu en breyting á
breytingunni (brottför hersins og
úrsögn úr Nató) skapar óöryggi
og óvissu.
Herstöðva- og Natósinnar á
Spáni viðhöfðu svipaðar aðferð-
ir. Raunsæi kratanna fól í sér að
fyrst gengi Spánn í Nató til þess
að síðar væri hægt að tala um það
að ganga úr Nató, engu skipti
mikil andstaða mikils meirihluta
Spánverja gegn inngöngu í Nató.
Nú segja ráðamenn Spánar: Það
skapar óvissu að ganga úr Nató,
við vitum hvað við höfum en ekki
hvað við fáum. Hafiði heyrt þetta
áður?
Hugmyndafræði
feita þjónsins
í viðhorfum - ólg. felst and-
staða gegn Nató og hernum sé
óraunsæ, vegna þess aðherinn er
hér og ísland er í Nató. Við verð-
um að spila með vegna þess að
ástandið er einsog það er. Petta
er raunsæispólitík þess sem engu
þorir að breyta. Gangan langa útí
óvissu frelsisins er óþægilegri en
vissan um molana úr kjötkötlum
húsbóndans.
Frelsi fæst ekki í eitt skipti fyrir
öll. Þjóð sem ætlar að viðhalda
frelsi og sjálfstæði verður að
heyja sífellda baráttu. Það gerir
hún ekki með því að gangast inná
hugmyndafræði þess sem
hremma vill frelsið og sjálfstæð-
ið. Þeir sem ekki þora að berjast
fyrir breytingum sem brottför
hersins og úrsögn úr Nató hafa í
för með sér afsala sér fyrirfram
öllum möguleikum til frelsis.
Ótti við óvissu frelsisins er aðal
ríkjandi hernaðarhyggju. Áróð-
urinn hefur glumið allt frá því ís-
landi var laumað í Nató og raunar
lengur. Þegar-ólg. óskar í niður-
lagi greinar sinnar eftir umræðu
útfrá þessum „nýju forsendum“,
þá er hann aðeins að óska eftir
umræðu útfrá gömlum rökum
herstöðvasinna og Natódindla.
Sigrar her-
stöðvaandstæðinga
Heyrst hefur æ ofaní æ að bar-
átta okkar herstöðva- og Nató-
andstæðinga hafi engu skilað og
ekkert miðað. Þetta er rangt. Það
að herstöðva- og Natóandstaða
skuli enn vera svo almenn sem
raun ber vitni eftir 39 ára veru
íslands í Nató er eingöngu að
þakka baráttu herstöðva- og Nat-
óandstæðinga. Hér hefur svotil
samfellt verið haldið á lofti and-
stöðu gegn veru hersins og ver-
unni íNató. Finnist mönnum lítið
hafa miðað vegna þess að herinn
er hér enn og ísland er enn í Nató
þá skulum við aðeins íhuga
hvernig ástandið væri hefði pó-
litík raunsæishegranna verið
tekin upp í kjölfar hersetu og
engri andstöðu haldið á lofti,
heldur klifað á „öryggishagsmun-
um okkar og nágrannaþjóða okk-
ar“.
Alþýðubandalagið hefur ekki
þörf fyrir slíkt „raunsæi“. Þar
hefur fremur skort einarða og
undanbragðalausa baráttu gegn
herstöðvunum og Nató.
Alþýðubandalagið hefur alls
ekki sinnt herstöðva- og Nató-
andstöðu sem skyldi og sýpur nú
af því seyðið þegar óskir berast
um að gera uppgjöfina að sam-
þykktri stefnu.
Það er engin þörf á að taka upp
útvatnaða stefnu andstæðing-
anna þegar hún finnst ómenguð
hjá þeim.
10. janúar 1988
Blrna Þórðardóttlr á sætl
f framkvæmdastjórn
Alþýðubandlagslns
Lambið við hlið Ijónsins
Vangaveltur Ólafs Gíslasonar
um Nató og herstöðvamálið síð-
astliðinn föstudag snúast um það
að hverfa frá „hefðbundinni
hreinlífisstefnu" vigorðanna Is-
land úr Nató, herinn burt og taka
upp nýja stefnu i takt við nýja
tíma. Hann saknar umræðna í Al-
þýðubandalaginu og Þjóðviljan-
um um þessi mál á nýjum nótum
og telur flokkinn sinn vera að
daga uppi ( málinu en vill opna
umræður um það hvort hverfa
skuli frá þessum kröfum.
Það er rétt að ekki hefur verið
mikið rætt um herstöðvamálið í
Þjóðviljanum undanfarin ár en
það verður aldeilis ekki sagt að
flokkurinn hafi ekki sýnt á sér
andlitið í sambandi við herinn og
Nató. í stefnuskrá flokksins
stendur skýrum stöfum að herinn
skuli fara og ísland standa utan
hernaðarbandalaga en í reynd-
inni hefur herstöðvamálið verið
notað sem skiptimynd í pólitík
flokksins, í samningum um ríkis-
stjórnarþátttöku og hagsmuna-
poti. Kjósendur flokksins hafa
ekki getað treyst því, að staðið
yrði fast á kröfunni um herlaust
land og á það eflaust stóran hlut í
Jón Torfason skrifar
„Einaraunhœfafriðarbaráttanferfram
meðal almennings. Sérhver maður verð-
ur að berjast gegn þeim hersem er í landi
hans. ÍEvrópu eruþað hernaðar-
hreiður stórveldanna og kjarnorku-
vopnageymslur, hér á landi herbúnaður
Bandaríkjanna í Keflavík, Hornafirði
og víðar. “
fylgistapinu í undanförnum kosn-
ingum. Menn skyldu hafa í huga
að samkvæmt skoðanakönnun-
um eru 30-40% landsmanna and-
vígir herstöðvum Bandaríkja-
manna hér á landi en kjörfylgi
Alþýðubandalagsins er að hrapa
niður í 10%. Er líklegt að stefna
sú sem Ólafur boðar yrði til að
laða herstöðvaandstæðinga að
flokknum?
Svo haldið sé fram orðaleik
Ólafs um hreinlífisstefnu í her-
stöðvamálinu þá er andstæðan
við hreinlífi lauslæti og pólitískt
lauslæti hét hentistefna öðru
nafni í minni sveit og þótti ekki
par fín í eina tíð. En nú eru kann-
ski breyttir tímar.
Ólafur drepur á hugmyndina
um eftirlitsstöð í Keflavík á veg-
um Sameinuðu þjóðanna. Þar
yrði komið upp einhvers konar
alþjóðlegu njósnahreiðri, nokk-
urs konar njósnagagnabanka,
sem njósnarar allra landa gætu
gengið í eftir þörfum til að leita
upplýsinga um hernaðarplön
andstæðinganna í norðurhöfum.
Þar sætu spíjónar frá stórveldum
og smáríkjum við sama borð,
lambið við hlið ljónsins á Biblíu-
máli, eða hákarlinn við hlið sar-
dínunnar svo hugsað sé til ágætr-
ar bókar um alþjóðastjórnmál.
Það er undarlegt í sambandi við
slíkar hugmyndir að menn skuli
ekki geta áttað sig á því að í hern-
aði gildir það að segja ekki ands-
tæðingnum frá leyndarmálum -
með öðru móti er ekki hægt að
berjast.
Þessi hugmynd er raunar
gömul þótt tilbrigðið um Samein-
uðu þjóðirnar sem rekstraraðila
sé ný. Síðast þegar nokkur hreyf-
ing var á herstöðvarmálinu með-
an Ólafía, ríkisstjórn vinstri
flokkanna, sat 1971-73 þokaðist
málið nokkuð á veg en þó ekki
lengra en svo að gert var ráð fyrir
svokallaðri fataskiptalausn.
Bandarísku dátarnir færu úr jún-
íformunum og klæddust jakka-
fötum við vinnu sína en til liðs við
þá kæmu jakkaklæddir hermenn
frá Evrópulöndum eða þá ís-
lenskir þykjustudátar. Það datt
engum í hug að herstöðin breytti
að nokkru verulegu leyti um eðli
þótt sú leið væri farin, kannski
hefði ekki verið til staðar búnað-
ur til að taka á móti kjarorku-
vopnum en njósnastarfsemin
hefði verið í fullum gangi eftir
sem áður. Meðan hér eru her-
stöðvar verða þær á vegum
Framhald á síðu 6
Þrlðjudagur 12. janúar 1988 |ÞJÓÐVIUINN - SÍÐA 5