Þjóðviljinn - 01.03.1988, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Kjarabarátta í blindgötu
Fagnaöarlæti hafa látiö á sér standa eftir aö for-
ystumenn Verkamannasambandsins skrifuðu undir
nýja kjarasamninga við atvinnurekendur í lok síöustu
viku. Það er helst að menn brosi í kampinn í herbúö-
um atvinnurekenda og ríkisstjórnar.
Samningurinn úr Garðastræti er mjög í stíl viö
þann sem skrifað var undir á Vestfjöröum um dag-
inn, af því tæi sem þeir í Sundahöfn kölluöu Vestur-
götusamning með tilvísun til hagsmuna Alþýðu-
flokksoddvita og til búreikninga sem saman eru settir
við þá götu.
Það er vissulega ávinningur í þessum samningi að
búið er að koma fyrir kattarnef sérstökum eftirvinnu-
töxtum, sem voru í andstöðu við grundvallarregluna
um átta tíma dagvinnu, og að þeim breytingum er
allnokkur kjarabót fyrir stóra hópa. Þá er desember-
uppbótin jákvætt skref, - og auðvitað má nefna
ýmsa fleiri þætti kjarabóta í löngum og viðamiklum
samningi. Það er til dæmis vert að benda á bætur til
ýmissa sérhópa, til dæmis innan Dagsbrúnar.
Það sem helst sker í augu manna við niðurstöð-
urnar úr Garðastrætinu er auðvitað að í þessari lotu
hefur hvergi verið hnikað þeirri meginstefnu sem
kjaramál undanfarinna ára hafa fylgt. Lægstu laun
hækka ekki, og í heild er um kjaraskerðingu að
ræða, hvort sem miðað er við samdrátt kaupmáttar
síðustu mánuði eða þær verðbólguspár sem samn-
ingsaðilar reikna sjálfir með á samningstímanum.
Samningarnir breyta engu um láglaunastefnuna.
Þeir hreyfa ekkert við gríðarlegum og óréttlátum
launamun ísamfélaginu. Þeirgefaatvinnurekendum
eftir sem áður kost á að deila og drottna á vinnu-
markaði í krafi einstaklingsbundinna yfirborgana og
launaskriðs til þóknanlegra launamannahóþa.
Þá eru verðtryggingarákvæði samninganna af-
skaplega veikluleg. Rauðu strikin eru nú orðin græn,
sem virðist beinlínis veikja stöðu launamanna til að
tryggja kaupmátt sinn að einhverju marki. Og raunar
eru samningarnir ekki allir komnir fram, þótt verka-
fólki sé gert að taka afstöðu til þeirra með stuttum
fyrirvara, því að margt er enn á huldu um fyrirætlanir
ríkisstjórnarinnar.
Það vekur líka athygli við samninga Verkamanna-
sambandsins að við gerð þeirra virðast kristallast j
áður uþpkomnar andstæður innan sambandsins,
sem best kemur fram í því að nokkrir helstu forystu-
menn fiskvinnslufólks skrifuðu ekki undir, og aðrir
með hangandi hendi. Litlir ávinningar fyrir fiskvinnsl-
una úr samningunum er einkar einkennileg niður-
staða þegar litið er á undanfara viðræðnanna og
yfirlýsingar oddvita VMSÍ. Það er til dæmis ekki liðin
vika síðan formaður sambandsins lýsti því yfir í Al-
þýðublaðinu að ef ekki yrði gengið verulega í átt að
kröfum fiskverkafólks „þá er endanlega búið að
flokka þetta fólk sem algjört núll“.
Líkur benda nú til að þetta „núllfólk" felli samninga
formannsins víða á landsbyggðinni, og ein af fyrstu
augljósu afleiðingum samninganna sýnist vera að
upp tekst aftur umræða um að stofna sérstakt sam-
band fiskvinnslufólks, utan VMSÍ.
Niðurstöður samninganna eru langt frá þeim kröf-
um sem ýmis félög höfðu sett fram, og það er engin
furða að verkafólk sé vonsvikið eftir þessa samn-
inga. Mönnum finnst ósköp einfaldlega að ekkert
hafi gerst, að eftir tilþrifamikla jóðsótt fjallsins hafi
fæðst ein lítil mús.
Helstu samningamenn VMSÍ segja að ekki hafi
verið komist lengra án harðvítugra átaka með ófyrir-
sjánlegum afleiðingum. Vera kann. En höfðu ekki
sömu menn lýst því yfirfrá því á síðasta ári að til slíkra
átaka kynni að koma? Hvað höfðu þeir gert til að
undirbúa slíka stöðu, til að þjappa verkamönnum
saman ef til kynni að koma?
Svör þeirra við áróðurssókn atvinnurekenda voru
ekki sannfærandi. Samið var í lokuðum sölum, og
við fréttaleynd sem nálgaðist fjölmiðlaótta, - sam-
bandið við vinnustaðina var í lágmarki og samning-
arnir að lokum gerðir af nokkrum einstaklingum,
sumum undir annarlegum flokkspólitískum þrýstingi.
Þessir samningar um óbreytt ástand sýna að
kjaramálin eru kpmin í blindgötu. í stað samfylkingar
ríkir sérhyggja. í stað samtakamáttarins ríkja smá-
kóngarnir. I stað framtíðarsýnar leiðréttingapex. í
stað röksemda og hvatningar feluleikur og pukur.
Sú slóð sem menn hafa fetað síðari árin hefur
reynst öngstræti. „Kjaramálaráðuneytið" í Garða-
strætinu dugar einfaldlega ekki til að ná pólitískum
markmiðum um mannsæmandi kjör, um að brjóta
niður óréttlátan launamun, um að skapa réttlátt
þjóðfélag. Við þurfum nýjar leiðir. -m
KLIPPT OG SKORID
Menn mega standa á
sínum andlegu þúfu-
böröum. Ég kæri mig
kollóttan um bað.
, AÁÓb
m
N
\ • ð
landssli.^^ * ver* V ^^tfngunum - ,-ðor^lfí HV^ \G. Þórarinsson
átt viö K^.t ö^Vf 'lokkar my\ AW^^XOVV V Vðnmgs v.ö
.tt margra flok\ ^eð UPP .
erfitt. Það h\ m áli .v-lsSV\ötn'“'aust fmnst ymsum
stjórnir«.
flokkarnii aW\?bn
meiri hæti ^yiNýað þessi
hugsun ráði.
viðreisn skan Tfl0
rsendur um\
oo(\t óVÁsjs''áð þar sé ekki mikill munur
„..syfir-
rfkisstjórnar hafa
„Margt býr
í þokunni
Menn eru oft að kvarta yfir því
að það sé ekki auðvelt að vita
hver er hvað og hver er ekkihvað
í pólitík. Þar gildi enn minni
mannanna munur en í þessum
vísuparti hér um annað svið
mannlegra samskipta:
Sumir hafa sexappíl
en sumir aka bara í bfl.
Margt ber til þess að saklaus
atkvæðin þykjast einatt ekki sjá
handa sinna skil í hinni pólitísku
þoku. Ekki er það barasta hin
fræga þörf fyrir málamiðlun sem
deyfir útlínur sérleikans hjá
hverjum og einum flokki. Heldur
kemur hér mjög við sögu það
freka tilkall - sumr§ flokka að
minnsta kosti - til að vera eins-
konar samnefnari allrar þjóðar-
innar, einskonar hryggjarstykki
hennar og miðtaugakerfi. Og
verða þá aðrir flokkar hálfóþarfir
útlimir, gott ef ekki einskonar
misskilningur frá öðru þróunar-
stigi lífsins eins og t.a.m. botn-
langinn.
Flokkur
hjartalagsins
Verstir í þessu eru Borgara-
flokkurinn og Sjálfstæðisflokkur-
inn.
í viðtali við Alþýðublaðið ekki
alls fyrir löngu var Albert Guð-
mundsson að lýsa sínum flokki,
sem hann kvað lifa mundu meðan
heimur stæði eins þótt þing-
mönnum hans kynni að fækka
eitthvað. Ástæðuna fyrir þessu
tryggða eilífðarlífi taldi hann vera
þá, að Borgaraflokkurinn væri
eiginlega ekki flokkur heldur
samsafn manna úr öllum flokkum
sem vildu láta gott af sér leiða.
Þetta var semsagt flokkur hins
góða hjartalags. Albert sló eign
sinni á hjartað í þjóðarskrokkn-
um og má nærri geta að aðrir
flokkar neyðast þá til að samein-
ast um að halda flokki hans við
með einhverjum ráðum, því eng-
inn getur hjartalaus verið, því
miður.
Kjölföst miöjan
Formaður Sjálfstæðisflokks-
ins, Þorsteinn Pálsson forsætis-
ráðherra, fer í viðtali við það
sama Alþýðublað um síðustu
helgi með svipaðan málflutning
um sinn flokk. í hans máli verður
Sjálfstæðisflokkurinn eiginlega
ekki stjórnmálaflokkur, heldur
er hann sú kjölfesta sem
„sprettur upp úr miðri þjóðfé-
lagsgerðinni", hann er sú kjöl-
festa „sem vantar í þjóðfélagið“,
hann er sú kjölfesta sem „fólkið í
landinu sækist eftir“. Ef við höld-
um okkur áfram við hina pólit-
ísku líffærafræði þá má ef til vill
segja sem svo, að meðan Albert
helgar sér hjartað, þá tekur Þor-
steinn að sér miðjuna á þjóðar-
búknum, þar sem maginn er, sem
er voldugur aðili að pólitíkinni
eins og hver maður veit:
í maga vorum býr mestur
dugur
mannvit í görnum líka
segir skáldið. Og við miðjuna,
við þyngdarpunktinn eftirsókn-
arverða, er líka sitjandinn, sá lík-
amspartur sem helst tryggir festu
og öryggi og það hreyfingarleysi
sem kemur í veg fyrir breytingar
og annað vesin.
Og víðsýnið
af mér skín
En hvort sem við höldum
lengur eða skemur áfram á þess-
um brautum: þeir Albert og Þor-
steinn fylgja báðir dyggilega eftir
þeirri hefð sem virðist vera gild-
astur uppeldisþáttur í Sjálfstæðis-
flokknum og segir: VIÐ erum
ekki flokkur, við erum þjóðin
sjálf, samnefnari þess sem máli
skiptir. Og þar með eru aðrir
flokkar eins og hverjir aðrir
óþarfir lausaleiksgemlingar í
góðri fjölskyldu. Það er athyglis-
vert að í feiknalöngu samtali við
Þorstein Pálsson, sem áðan var
vitnað til, er ekki minnst á stjórn-
arandstöðuflokkana (nema Al-
bert, ekki varð hjá því komist),
og samstarfsflokkarnir í stjórn-
inni eru helst til með því móti að
Framsókn, og þá Steingrímur
Hermannsson fyrst og femst, fær
á sig skeyti mörg fyrir pólitfskt
hugleysi (það er freistandi í erfið-
leikum að „standa svolítið til hlés
meðan stormurinn gengur yfir“
segir Þorsteinn). Og óneitanlega
ber allt þetta svip af þeim hvim-
leiða hroka sem löngum fylgir
oddvitum Sjálfstæðisflokksins í
borg og ríki. Þeir standa hátt á
sínum stalli og blása á pöpulinn. f
viðtalinu er Þorsteinn nokkuð
drjúgur yfir þvf að hann standi
sjálfur „þar sem víðsýnin er
mest“, enda er hann ekki eins og
aðrir menn:
„Menn mega standa á sínum
andlegu þúfubörðum. Ég kæri
mig kollóttan um það.“
Ekki er von
á góðu
Við töluðum áðan um „lausa-
leikskrakka" í þjóðarfjölskyld-
unni, og sú líking var ekki út í
hött: Þorsteinn er einmitt að
halda því að mönnum í marg-
nefndu viðtali að sömu lögmál
gildi í stjórnmálaheiminum og í
samskiptum vinnufélaga og í fjöl-
skyldum. Blaðamaður hendir
þetta á lofti og spyr:
„En er það ekki afdrifaríkara
fyrir þjóðfélagið ef hér situr bit-
laus ríicisstjórn í lok kjörtímabils
en þó að hjónakorn sitji með
hendur í skauti?“
Þessu svarar Þorsteinn með
þeim grafalvarlega ábyrgðar-
þunga kjölfestunnar sem vekur
drjúgan hroll með þegnunum,
sem hafa svo oft orðið fyrir því að
stjórnir vilji „bíta“, telji betra illt
að gera en ekki neitt: „Að sjálf-
sögðu er það áhrifaríkara“. ÁB
þJOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Mörður Árnason, Óttar Proppó.
Fróttaatjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Ingibjörg Hinriksdóttir
(íþr.), HjörfeifurSveinbjömsson, Kristófer Svavarsson, Magnfríður
Júlíusdóttir.MagnúsH.Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, ÓlafurGíslason,
Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson(íþr.),
SævarGuðbjörnsson, TómasTómasson.
Handrita- og prófarkale&tur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: EinarÓlason, SigurðurMarHalldórsson.
LJtlit8teiknarar: Garðar Sigvaldason, Margrót Magnúsdóttir.
Framkvæmda8tjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglý8inga8tjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, UnnurÁ-
gústsdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bíistjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbreiðslu-ogafgrelð8lu8tjórl: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Ipnheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 60 kr.
Helgarblöð: 70 kr.
Áskriftorverð á mánuði: 700 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 1. mars 1988