Þjóðviljinn - 10.06.1988, Blaðsíða 4

Rannsóknastofnun byggingaiðnaðarins
Aukin gæði og hagkvæmni
Um 80% afþjóðarauði landsmanna íbyggingum og öðrum mannvirkjum.
1985 varfjármunamyndun í byggingariðnaði 15% af þjóðarframleiðslu. Nœstu 5 árin er gert ráð fyrir
aukinni áherslu á viðhald og endurnýjun húsa
Síðustu helgina í maí sl. var
opið hús hjá Rannsókna-
stofnun byggingariðnaðarins
að Keldnaholti í tilefni af nor-
rænu tækniári og heimsóttu
um 500 manns stofnunina af
þessu tilefni. Þó ekki fari mikið
fyrirstofnuninni dagsdaglega
manna á meðal er þar innan
sem utan veggja unnið mikið
starf í hagnýtum rannsóknum
á alls kyns byggingarfræði-
legum atriðum sem varða vel-
flesta sem kaupa eða byggja
yfir sig húsnæði ásamt annari
skipulags- og mannvirkja-
gerð.
Til að fræðast örlítið um
starfsemi Rannsóknastofn-
unar byggingariðnaðarins
heimsótti Þjóðviljinn stofnun-
ina og var þar fyrir svörum Óli
Hilmar Jónsson arkitekt í fjar-
veru Hákonar Ólafssonar for-
stjóra. Hann varfyrstspurður
um hlut byggingar- og
mannvirkjagerðar í þjóðarauð
landsmanna.
Yfir80% af þjóðarauði íslend-
inga er bundið í byggingum og
öðrum mannvirkjum. 1985 var
fjármunamyndun í byggingariðn-
aði 16,2 milljarðar króna eða
15% af þjóðarframleiðslu þess
árs. Gert er ráð fyrir að heildar-
umsvif f byggingariðnaði verði
óbreytt eða aukist næstu 5 ár
þrátt fyrir nokkrar innbyrðis
áherslubreytingar, ss. aukna
áherslu á viðhald og endurnýjun
húsa. Þessar upplýsingar eru
dæmi um nokkrar forsendur í
nýrri langtímaáætlun um
byggingarrannsóknir sem nær
yfir árin 1987-1992.
Með hliðsjón af framannefrfd-
um tölum má ljóst vera að miklir
'hagsmunir eru í veði. Það er hlut-
verk Rb. að stuðla að auknum
gæðum og hagkvæmni í bygging-
ariðnaði með þróunarstarfsemi
og prófunum í samvinnu við aðila
byggingariðnaðarins. Því er full
þörf á að langtímaáætlunin gangi
eftir í aðalatriðum, ma. til þess að
við stöndum ekki berskjaldaðir
fyrir innflutningi á erlendri tækni
og efnum, sem í mörgum tilvik-
um henta ekki hér og geta oft
verið skaðleg. Hvort þetta tekst
eður ei fer eftir stuðningi ríkis-
valdsins.
Bœtt aðstaða
til rannsókna
Nýlega var tekin í noktun á
Keldnahotíi ný rannsóknabygging.
Hefur hún ekki valdið
straumhvörfum í rannsóknaað-
stöðu Rb. ?
Hún hefur bætt aðstöðuna til
muna og breikkað starfsvið og
tækniþjónustu stofnunarinnar,
einkum á sviði húsbyggingar-
tækni. Byggingin sjálf er tilrauna-
verkefni og markar upphaf notk-
unar á x-steypum (sérhönnuðum
vikursteypum) til framleiðslu
byggingareininga, en þróunar-
möguleikar á þessu sviði eru
miklir og ýmis verkefni í gangi
þaraðlútandi. Sem dæmi um nýj-
ar rannsóknir sem unnt er að
framkvæma með tilkomu nýju
byggingarinnar sem er 900 m2 að
stærð, má nefna eftirfarandi:
Hægt er að burðarþolsprófa
stórar einingar, ss. forsteyptar
einingar, límtrésbita, stór frá-
rennslisrör osfrv. Stór siagregns-
skápur hefur verið smíðaður þar
sem prófa má vatns- og vindþétti-
leika heilla útiveggjaeininga.
Brunaofn var smíðaður í tengsl-
um við norrænt rannsóknaverk-
efni og er nú unnt að prófa bruna-
þol byggingarefna. Aðstaða og
tækjakostur til hljóðtæknimæl-
inga hefur einnig batnað að mun.
Allt eru þetta svið sem skipta
miklu máli í byggingariðnaði
enda eru það forsendur fyrir
vöruþróun og gæðamati að hægt
sé að mæla tæknilega eiginleika
byggingarefna á hinum ýmsu
sviðum. Því var ekki seinna
vænna að aðstaða fengist til slíkr-
ar vinnu.
Hvernig hefur þróunin verið í
uppbyggingu starfsemi Rb. ígegn-
um árin og á hvað er lögð aðal
áherslan í starfseminni?
Rannsóknastofnun byggingar-
iðnaðarins hóf starfsemi sína
1965 að Borgartúni 32, en flutti
hana á núverandi stað, að Keld-
naholti, 1969 þar sem byggt hafði
verið 900 m2 húsnæði undir
rannsóknastofur. Síðan þá hefur
húsnæði stofnunarinnar tvívegis
verið stækkað, 1975-76 um 1000
m2 þar sem nú eru skrifstofur,
bókasafn, funda- og námskeiða-
hald. 1987 var byggð 900 m2
rannsókna- og skrifstofubygging.
Upphaf byggingarrannsókna
er þó töluvert eldra hérlendis og
má rekja það til þess er Vilhjálm-
ur Guðmundsson verkfræðingur
var ráðinn til Atvinnudeildar Há-
skólans 1945. Vilhjálmur lét af
störfum 1947 og tók þá Haraldur
Ásgeirsson við starfseminni og
var við stjórn til 1985 þegar nú-
verandi forstjóri Hákon Ólafsson
verkfræðingur tók við.
Samkvæmt lögum um rann-
sóknir í þágu atvinnuveganna
segir að verkefni Rannsókna-
stofnunar byggingariðnaðarins
skulu ma. vera: 1. Endurbætur í
byggingaiðnaði og lækkun kostn-
aðar í mannvirkjagerð, þar á
meðal sjálfstæðar grundvallarr-
annsóknir í byggingartækni,
hagnýtingu húsrýmis, bæjarskip-
uiagning og gatnagerð. í þeim til-
gangi skal stofnunin fylgjast með
nýjungum í byggingariðnaði og
laga þær að íslenskum staðhátt-
um. 2. Hagnýtar jarðfræðirann-
sóknir. 3. Vatnsvirkjarannsókn-
ir. 4. Kynning á niðurstöðum
rannsókna og veiting upplýsinga
um byggingafræðileg efni. 5. Að-
stoð við eftirlit með byggingar-
efnum og byggingarframkvæmd-
'um. 6. Nauðsynleg
rannsóknaþjónusta í þeim grein-
um, sem stofnunin fæst við.
Starfsemi Rb. fer fram í 8 fag-
deildum sem eru fræðslu- og út-
gáfudeild, húsbyggingartækni,
vegagerð og jarðtækni,
steinsteypudeild, kostnaðar- og
vinnurannsóknir, umhverfi og
skipulag, jarðfræði og tölvudeild.
Ef skoðuð er skipting starfsem-
innar samkvæmt fjölda vinnust-
unda starfsmanna var á síðasta
ári mest unnið við þjónustu ýmis
konar eða 43,5%, þar næst við
rannsóknir um 30% og ráðgjöf
var 26,5% af starfseminni. -grh
Pórir Waagfjörð og
Benedikt Stefánsson
Gottað
vinnaúti
Nemendur í Öldu-
selsskóla mæla með
Daníel í stöðu skóla-
stjórafremur en Sjöfn
„ Viö erum hér aö tína og
flokka timbur eftir stærðum og
vorum að byria. í vetur vorum
við í 7. bekk Olduselsskóla og
erum nýsloppnir þaðan út fyrir
ca. 10dögum. Þaðerfíntað
vinna úti eftir innuveruna í vet-
ur,“ sögðu þeirskólafélagarn-
ir Þórir Waagfjörð og Benedikt
Stefánsson þar sem þeir voru
að vinna fyrir föður Þóris í
Grafarvoginum við Þjóðvilj-
ann.
Þeir voru sammála um að ef
þeir fengju að ráða hver yrði ráð-
inn skólastjóri við skólann þeirra
myndu þeir tvímælalaust mæla
með Daníel fremur en Sjöfn.
Varðandi framtíðina þegar þeir
yrðu stórir voru þeir hins vegar
ekki eins vissir. Þórir sagðist þó
vera ákveðinn að leggja stund á
lögfræði þegar hann yrði stór en
Benedikt var ekki búinn að á-
kveða hvað hann ætlaði að gera.
Ekki bjuggust þeir við að verða
lengi í timburvinnunni og eftir
hana færu þeir væntanlega í ung-
lingavinnuna. Þeir bjuggust ekki
við neinum uppgripum í henni
fremur en endranær en voru þó
staðráðnir í að reyna að leggja
aurana í banka fyrir næsta vetur.
Aðspurðir hvað þeir gerðu af
sér í frítímum sögðust þeir stund-
um fara niður í miðbæ til að
skoða fólk og hitta aðra unglinga.
En neituðu því alfarið að þeir
ættu nokkurn þátt í óspektum
unglinga í miðbænum um helgar.
Að öðru leyti færu þeir stundum
saman í bíó. Spurðir hvort þeim
stæði til boða að fara í ferðalag í
sumar vissu þeir ekki. Benedikt
sagði að hann hefði varla tíma til
að fara eitthvað í sumar þar sem
hann væri staðráðinn í að æfa fót-
bolta með ÍR sem hann sagði að
sjálfsögðu vera besta liðið í borg-
inni. -grh
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN