Þjóðviljinn - 27.07.1988, Side 3

Gjaldþrotabeiðnir
Bú ein-
staklinga í
meirihluta
Fjölgun íReykjavík
og á Isafirði. Fœkkun
eða stendur ístað víða
annars staðar
Mjög misjafnt er eftir lands-
hlutum hvort útlit er fyrir að
gjaldþrotabeiðnum muni fjölga á
þessu ári miðað við síðasta ár. I
Reykjavík heldur beiðnum um
gjaldþrot áfram að fjölga og eru
líkur á að tala þeirra fari yfír 1200
á þessu ári til samanburðar við
1160 gjaldþrotabeiðnir í fyrra.
Á Isafirði heldur gjaldþrota-
beiðnum áfram að fjölga í ár eins
og undanfarin ár. Alls hafa emb-
ættinu borist 23 beiðnir það sem
af er árinu en á öllu árinu í fyrra
bárust 18 beiðnir. .10 úrskurðir
hafa verið kveðnir upp í gjaldþ-
rotamálum á ísafirði það sem af
er árinu og er það sami fjöldi og á
öllu árinu í fyrra.
Á Akureyri hefur gjaldþrota-
beiðnum fækkað, þær eru nú 28
en voru á sama tíma í fyrra 44 og á
öllu síðasta ári voru beiðnirnar
63. Þar virðist því gjaldþrota-
beiðnum vera að fækka eftir
mikla fjölgun síðustu ára.
Útlit er fyrir svipaðan fjölda
gjaldþrota hjá fógetanum á
Seyðisfirði en þar hafa verið
lagðar fram 3 beiðnir í ár en voru
4 á síðasta ári. Hins vegar virðast
almenn skuldamál hafa aukist
heldur í ár frá því í fyrra.
Mestur hluti gjaldþrotabeiðn-
anna mun vera í bú einstaklinga
en aðeins lítill hluti vegna fyrir-
tækja þótt eithvað af gjaldþro-
tum einstaklinga stafi af litlum at-
vinnurekstri.
—iþ
Vinnutíminn
Jóhanna
útilokar
ekki
Félagsmálaráðherra útilokar
ekki löggjöf um styttingu vinnu-
tímans þar sem sett verði þak á
hámarksvinnutíma, náist stytting
vinnuvikunnar ekki með samn-
ingum aðila vinnumarkaðarins.
Þetta kom fram á fundi Jó-
hönnu Sigurðardóttur í gær, þar
sem kynnt var úttekt vinnutíma-
nefndar, sem falið var að gera út-
tekt á vinnustundafjölda, þeim
þáttum sem hafa áhrif á lengd
vinnutíma og hvaða leiðir væru til
taks til að stytta vinnuvikuna.
Meðal þeirra ráða sem nefndin
sér til að stytta vinnuvikuna er að
samkomulag náist milli aðila
vinnumarkaðarins um að
yfirvinnukaup lækki eftir ákveð-
inn tímafjölda, yfirvinna verði
tekin út með fríi eða að yfirvinna
verði svo dýr fyrir atvinnurek-
endur að þeir sjái sér ekki hag í að
láta inna hana af hendi.
Jafnframt telur nefndin hugs-
anlegt að unnt verði að stytta
vinnuvikuna með stjórnvaldsað-
gerðum. Þar á meðal er nefnt að
löggjöf verði sett um hámarks-
vinnutíma, eins og gert hefur ver-
ið í Noregi, Svíþj óð og Finnlandi.
-rk
FRÉTTIR
Vaxtamisrétti
Vaxtaokur
veldur kollsteypu
Skýrsla um vaxtamun vœntanlegfrá Seðlabanka. Steingrímur Hermannsson:
Viljum jákvœða raunvextiþegar til lengri tíma er litið
Iþessari vikur er von á annarri
skýrslu Seðlabankans um vexti
og fjallar hún um vaxtamuninn.
Steingrímur Hermannsson for-
maður Framsóknarflokksins
segir það í andstöðu við sam-
þykkta stefnu ríkisstjórnarinnar
að vextir fari hækkandi og vaxta-
munur aukist. Tryggvi Pálsson
bankastjóri í Verslunarbankan-
um segir margt missagt um vaxta-
muninn, ekki sé til dæmis tekið
nægilegt tillit til skiptikjarareikn-
inga.
Eftir ríkisstjórnarfund í gær
sagðist Steingrímur bíða skýrslu
Seðlabankans um vaxtamuninn.
Ríkisstjórnin hefði samþykkt 20.
maí að leggja það fyrir Seðla-
bankann að vaxtamunur yrði
minnkaður. Þessar upplýsingar
væru því mjög mikilvægar. Þá
væru þær vaxtahækkanir sem átt
hefðu sér stað að undanförnu
þvert gegn stefnu ríkisstjórnar-
innar og Framsóknarflokksins
sem vildi lækka vexti og koma í
veg fyrir það okur sem hér hefði
tíðkast. „Vaxtaokrið er að koll-
steypa okkar atvinnulífi," sagði
Steingrímur.
Tryggvi Pálsson sagði í samtali
við Þjóðviljann að margt hefði
verið missagt um vaxtamuninn.
Hann væri hærri en á sama tíma í
fyrra en þá hefði hann verið lágur
á fyrri hluta ársins en farið hækk-
andi á seinni hluta ársins. „Menn
hafa ekki tekið nægjanlegt tillit til
skiptikjarareikninganna en þeir
eru orðnir obbinn af sparifé
bankanna og gefa sparifjár-
eigendum mikla ávöxtun," sagði
Tryggvi. í Verslunarbankanum
væri rúmlega helmingur sparifjár
á skiptikjarareikningum, að
tékkareikningum frátöldum. Þá
hefði myndast misræmi á milli
verðtryggðra kjara og almennra
vaxtakjara sem hefði verið mest
áberandi í júní þegar vísitalan
hækkaði um 5%. Bankarnir
þyrftu að hafa hærri útlánsvexti
meðal annars vegna 13% bindi-
skyldu hjá Seðlabanka.
Tryggvi sagðist gera ráð fyrir
því að vaxtamunurinn lækkaði á
þessu ári.
Steingrímur telur ekki
áhyggjuefni að vextir séu nei-
kvæðir í einn til tvo mánuði á spa-
rifé. Sem betur fer eltu þeir ekki
80% mánaðar verðbólgu. Hins
vegar vildi hann jákvæða raun-
vexti til langs tíma, á þrem mán-
uðum til árs. „Það er ekki nokkur
þjóð í heiminum sem hefur talið
sér kleift að borga allt að 7%
raunvexti á sparifé, það er brjá-
læði sem hlýtur að leiða til þess að
menn selji fasteignir sínar og fari
að ávaxta þær á sparireikning-
um,“ sagði Steingrímur. Hann
reiknaði með því að niðurstaða
stjórnarflokkanna lægi fyrir í
haust, alla vega væri Framsókn-
arflokkurinn á fullri ferð í þessum
málum.
-hmp
Landakot
Málið útkljáð í vikunni
Stjórn Landakots átti langanfund með heilbrigðisráðherra.
Guðmundur Bjarnason heil-
brigðisráðherra leggur á-
herslu á að útkljá deilu stjórnar
Landakotsspítala og fjármála-
ráðuneytisins í þessari viku.
Ráðherrann átti þriggja tíma
fund með stjórn spítalans í gær
þar sem stjórnin setti fram at-
hugasemdir sínar vegna úttektar
Ríkisendurskoðunar á rekstri
Landakots. Ætlar Guðmundur
að fara fram á fund með aðilum
Qármálaráðuneytisins í dag.
í samtali við Þjóðviljann í gær-
kveldi sagði Guðmundur að ræki-
lega hefði verið farið yfir álit
stjórnar Landakots á úttekt
Ríkisendurskoðunar. Fundurinn
hefði út af fyrir sig verið góður og
leitt ýmislegt nýtt í ljós, til dæmis
um það sem betur mætti fara.
Guðmundur sagðist leggja
áherslu á að útkljá þetta mál í
þessari viku, það hefði þegar
dregist allt of lengi.
„Ég mun reyna að ná
samkomulagi á milli ráðu-
neytanna tveggja og spítalans,"
sagði Guðmundur. Það væri ekk-
ert nýtt að Landakot færi fram úr
fjárlögum. Rétta þyrfti eldri halla
Landakots og leita orsaka hans til
að koma í veg fyrir að hallinn
endurtæki sig. Málflútningur
stjórnarinnar hefði varpað nýju
ljósi á margt í rekstri spítalans og
hún hefði tekið undir ýmislegt í
úttekt Ríkisendurskoðunar.
„Hins vegar eru stærri mál eins og
rannsóknarstofa og þvottahús
sem þarf að skoða betur," sagði
Guðmundur. Það hefði verið
nefnt að leggja bæri þvottahús
Landakots niður og að Landakot
verslaði við þvottarhús Ríkisspít-
alanna. En hann væri ekki endi-
lega tilbúinn að taka undir það án
þess að skoða það nánar. -hmp
Lífeyrisgreiðslur
Ekkert eftirlit í gangi
Beðið eftir lögum um starfsemi lífeyrissjóða
Með lögum frá 1980 er kveðið
á um skylduaðild atvinnu-
teknafólks að lífeyrissjóðum, en í
dag er ekkert fylgst með því að
þau séu virt. - Eftirlitið er ekkert.
Það eru engin viðurlög við því í
lögunum að uppfylla ekki þessa
skyldu og afsökun okkar fyrir að
gera ekki neitt er sú, að frumvarp
um starfsemi lífeyrissjóða er búið
að vera lengi í bígerð, en hefur
ekki enn verið lagt fram, sagði
Steingrímur Pálsson í fjármála-
ráðuneytinu.
í Þjóðviljanum í gær gagnrýndi
Jón Sigurgeirsson, hjá Lífeyris-
sjóði byggingamanna, hversu
máttlaust eftirlitið væri. Hann
sagði að talsvert væri um að menn
greiddu ekki í neinn lífeyrissjóð,
en engin lagaskylda hvflir á sjóð-
unum um innheimtu.
Steingrímur sagði að ekki væri
vitað hve margir uppfylltu ekki
skyldu um að greiða í lífeyrissjóð,
en það er atvinnurekanda að sjá
til þess að greitt sé í rétta sjóði.
Hann sagði að einhverjir lífeyris-
sjóðir hefðu farið fram á að fá
upp gefnar launagreiðslur ákveð-
inna atvinnurekenda, samkvæmt
skattaframtali, vegna gruns um
að lífeyrissjóðir væru snið-
gengnir. Fjármálaráðuneytið
hefði hins vegar ekki talið mögu-
legt að verða við því.
Sjálfstæðir atvinnurekendur
og einyrkjar eru væntanlega sá
hópur, sem auðveldast á með að
komast hjá því að greiða í lífeyris-
sjóði. Samkvæmt tölum frá 1986
voru ársverk einstaklinga með
atvinnurekstur í eigin nafni rúm-
lega 15.000, þar af um 6.000 í
landbúnaðargeiranum. Næst
flest voru ársverk í bygginga-
starfsemi, um 2000.
Sjálfstæðir atvinnurekendur
og einyrkjar hafa nokkuð val-
frelsi um það, í hvaða sjóð þeir
greiða. Að sögn Hrafns Magnús-
sonar hjá Sambandi almennra líf-
eyrissjóða, segir þó í lögum að
þeir skuli greiða í lífeyrissjóði
viðkomandi starfshóps, t.d. sé
ætlast til að iðnmeistarar greiði í
Lífeyrissjóð byggingamanna.
Jón Sigurgeirsson sagði að á-
greiningur væri um þetta og vissi
hann til þess að einstaka meistari
hefði greitt í séreignarsjóði, eins
og Frjálsa lífeyrissjóðinn. - Það
er rekinn harður áróður til að fá
menn í þann sjóð. í kynningar-
bæklingi er talað um aðildina sem
viðbótartryggingu eftir að menn
eru búnir að greiða í sína lög-
bundnu lífeyrissjóði. Yfir borðið
er aftur á móti sagt að ekki þurfi
að greiða í annan sjóð, sagði Jón.
Valur Blomsterberg, hjá
Frjálsa lífeyrirssjóðnum, sagði að
þeir reyndu að veita hlutlausa
ráðgjöf. - Við erum ekki að stela
frá hinum sjóðunum, frekar að
ná í trassana. Hingað koma
margir sem vilja hætta að borga í
sína lífeyrissjóði og koma til okk-
ar. Við segjum þeim að það kosti
bara vesen og vísum þeim frá.
-mj
Hópur listamanna frá Bandaríkjunum og Sovétríkjunum sem hefur
gert geiminn að viðfangsetni í list sinni hefur verið á ferðalagi um
Island undanfarnar tvær vikur. Hér hafa þeir unnið að því að undirbúa
efni í sýningu sem halda á næsta vor bæði í Bandaríkjunum og
Sovétríkjunum. Listamennirnir sögðust hafa hrifist mjög af einstakri
náttúru landsins sem sums staðar líktist umhverfi á öðrum hnöttum,
t.d. Mars og Júpiter. Á myndinni er hluti listamannanna ásamt sovésk-
um túlki og aðstoðarmönnum. Mynd Sig.
Mlðvlkudagur 27. júlí 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3