Þjóðviljinn - 20.12.1988, Blaðsíða 11

Nýjar bækur — Nýjar bækur
Eg vil að lífið
sé svona...
Hafliði Vilhelmsson:
Gleymdu aldrei að ég elska þig.
HlöOugil 1988.
Bleik bókarkápa og þetta heiti
skáldsögu: „Gleymdu aldrei að
ég elska þig“ - hvaða boðum er
verið að koma til hugsanlegra les-
enda? Það er ekki gott að vita.
Nema hvað: þótt sumt í þessari
skáldsögu Hafliða Vilhemssonar
fari nálægt reyfaranum, þá er
engu að síður talsverður metnað-
ur í þessu verki og það verður
ekki gleypt í einum bita.
Metnaður segi ég og geri strax
fyrirvara um málfar. Hafliði
skrifar blátt áfram líflega, honum
dettur margt í hug, hann forðast
klisjur allvel - án þess þó að for-
skrúfast í tilgerð. En hann ratar
alltof oft í allskonar ógöngur: það
er talað um að „herma einhvem
kennarann“ ( hvers vegna ekki
herma eftir kennara?) um að
„engum nemanda var treyst á
hljóðfæri" ( hvers vegna ekki
treyst fyrir hljóðfæri?) eitthvað
er „ekki góðkennt á himnum“,
einhver er að „látast sem ekkert
væri“. Sögumaðurer íslendingur
í Svíþjóð, en við getum varla sætt
okkur við annað eins og þetta
vegna þess að verið sé að lýsa
manni sem farinn er að ryðga í
íslensku.
íslendingurinn ungi fer að
vinna á hæli fyrir þroskahefta og
geðveika unglinga. Sjálfur stend-
ur hann nær vistmönnum en hann
væri fús til að viðurkenna - há-
skalega ör í skapi og haldinn
mam'skri þörf fyrir trú - ekki bara
á guð og endurholdgun heldur og
á þau örlög sem muni leiða hann
á fund þeirrar konu sem hann
hefur elskað í fyrri lífum. Sús-
anna, þýsk stúlka, sem vinnur
með honum á hælinu, sýnist
passa vel í hlutverk hinnar eilífu
ástar, en vei - hún á sér leyndar-
mál sem treður sér milli hans og
sæludraumsins og verður mikil
prófraun á trú hans og lífsgetu.
Sú spenna sem heldur lesanda við
efnið er þá ekki síst tengd því,
hvort vonbrigðin leggja Islend-
inginn að velii, kannski drepa
þau hann, kannski er Súsanna í
lífsháska, kannski stígur hann
skrefið til skjólstæðinga sinna til
fulls?
Hafliði Vilhelmsson hefur reist
í kringum sögumann trúverðugt
persónusafn. Einstaklingamir
eiga sér rödd og sérkenni - hund-
inginn Henrik og útópistinn Jó-
hannes meðal gæslumanna, Sven
hinn ástfangni og listfengi og
Adam hinn gírugi meðal sjúkl-
inganna, svo dæmi séu nefnd.
Um leið er því haganlega fyrir
komið í sögunni að persónumar
em með nokkmm hætti mögu-
leikar sögumannsins sjálfs. Sven
er eins og ég, hugsar hann „ef
ekki væm allar þessar hömlur
(C
o
*
Bí
cq
*
<T‘ >

ÁRNI BERGMANN
skynsemi og þroska“. Vegna þess
að hann „kann ekki þá list að
þykjast“.Og sama má segja um
þann gráðuga og slóttuga Adam
„hann er okkar mannlegastur...
en kann ekki að breiða yfir bresti
sína“. Sjálfur hrekst sögumaður á
Hafliði Vilhelmsson.
milli þeirrar þolinmæði og kær-
leika sem tekur vistmennina eins
og þeir em (eins og Jóhannes
reynir) og svo grimmdar og
hörku við þá af því tagi sem Hinr-
ik lætur oftast uppi. Og þær
sveiflur em svo tengdar við það
blátt áfram, hve háður sögumað-
ur er ástinni og hugmyndum sín-
um um hana - gangi honum allt í
haginn er hann ljúfur við skjól-
stæðinga sína, ef ekki nær
grimmdin yfirhöndinni.
Það stækkar einnig ástarsög-
una hve rækilega hún tengist við
þörf unga mannsins fyrir eitthvað
áreiðanlegt sem gröf og dauði
breyta engu um: „Ég sendi bæn
mína til himins, trúði því að ég
tryði því að ef ég trúi ekki verði
allt tómt, bara myrkur, eyðimörk
sem mundi gleypa mig og tor-
tíma“. Höfundur fer laglega með
einmitt þetta gamla og nýja stef:
menn smíða sér trú úr því sem
þeir telja sér lífsnauðsyn : „Ég vil
að lífið sé svona... Ég heimta
það, annars er allt tilgangslaust“,
segir piltur á einum stað.
Árni Bergmann
Fagur heimur á heljarþröm
Mark Carradine.
Lifrfki náttúrunnar.
Skjaidborg 1988
Þessi er sett saman í syrpum um
dýr, stór og smá, og er hver syrpa
um sitt vistsvæðið: regnskóga eða
eyðimerkur, höf eða strendur.
Maður getur litið á hana sem
einskonar hliðstæðu við sjón-
varpsþætti sem hver um sig fjall-
aði um eitt vistsvæði með völdum
dæmum og ætti bókin síðan að
festa í sessi þann fróðleik sem í
þáttunum var.
í bókinni er margur fróðleikur
um ísbimi og firðrildi og vísunda
og froska og myndakosturinn er
stórglæsilegur. Um leið er farið
með vissan boðskap, áminningu
um það, að heimurinn er fagur en
feikna brothættur. öll vistsvæði
eru í einhverri hættu, þau
„minnka“ hvert með sínum hætti
nema þá eyðimerkumar. Höf-
undur hefur þann háska sem
náttúmnni stafar af mönnum
jafnan í huga - hvort sem væri í
inngangsköflum hverrar syrpu
eða þá í upplýsingum um tegund-
ir sem em í útrýnmingarhættu,
eða hafa aðeins rétt við með sér-
stökum friðunarráðstöfnunum
áður en það yrði um seinan. Við
emm minntir á eyðingu skóga,
uppblástur, mengun, ofveiði,
freka uppþurrkun mýrlendis. Við
eyjaskeggjar emm minntir á það
sérstaklega að lífriki eyja hefur
víða verið í alveg sérstökum
háska vegna þess að tegundir
höfðu ekki yfir nauðsynlegum
vömum að ráða þegar mennimir
mfu einangmn eyjar. Og við
emm líka minntir á ótrúlega
seiglu lífsins - þrátt fyrir allt -
eins og hún birtist bæði í þolgæði
eyðmerkurlífsins og svo því
undarlega dýralífi sem þrifst í
borgum og úthverfum þeirra.
Það verður því ekki annað sagt
en þessi fallega bók falli mætavel
að þörfum okkar tíma, þegar
enginn getur snúið rassi í hin
grænu málin. Kannski hefur eng-
NATTURUNNAR
IORMÁU:
SIR DAVID A'ITENBOROÚC
in áróðursherferð heppnast eins
vel og sú sem hefur smeygt inn í
hugskot fólks nokkurri vitneskju
um þann háska sem að lífríkinu
steðjar. Svo er eftir að vita hvort
það tekst að fá menn til að gera
eitthvað úr þeirri vitneskju.
Ami Bergmann
Þröstur Elliðason
Laxveiðibökin
Hann er á!
Komin er út hjá Bókaútgáf-
unni Strengir bókin Hann er á!
Höfundur og jafnframt útgefaridi
er Þröstur Elliðason fiskeldis-
fræðingur.
Bókin hefur að geyma meðal
annars fróðleik og frásagnir af 8
landsþekktum veiðiám, og viðtö!
við veiðimenn sem gjörþekkja
þessar ár. Þeir eru: Skúli Skarp-
héðinsson veiðivörður í
Leirvogsá, Árni Baldursson einn
leigutaka Laxár í Kjós, Ingvi
Hrafn Jónsson fyrrum fréttastjóri
Sjónvarpsins ræðir um Langá á
Mýrum, Torfi Ásgeirsson rifjar
upp veiðina sumarið 1988 í
Haukadalsá, Björn Ólafsson
skólastjóri í Hafnarfirði segir frá
viðureign við stórlaxa í Laxá í
Dölum, Sigurður Finnsson út-
gerðarmaður, Lýður Björnsson
forstjóri og Þröstur sonur hans
segja frá eftirminnilegum atvik-
um frá Víðidalsá, Brynjólfur
Markússon einn leigutaka Vatns-
dalsár segir frá veiðinni þar í
sumar, Orri Vigfússon formaður
Laxárfélagsins og Völundur
Hermóðsson Álftanesi í Aðaldal
rifja upp veiðina í sumar í Laxá í
Aðaldal. Þá eru í bókinni veiði-
sögur og stuttar frásagnir veiði-
manna víða að.
Að lokum eru viðtöl við 4
stangveiðimenn sem allir hafa
sína sögu að segja og er reynsla
þeirra að mörgu leyti ólík.
Hann er á! er bók sem er prýdd
fjölda ljósmynda af slóðum veiði-
manna og margar þeirra litprent-
aðar.
Bókaútgáfan Strengir gefa
jafnframt út innrammaðar veiði-
myndir í lit sem teknar voru á
nýliðnu sumri. Þær verða vænt-
anlega til sölu í sportvöruverslun-
um og e.t.v. víðar.
LITIRPiIR ÞÍHIR
« lÚUnrt ó<3 fátdá
Metsöltihokiri Xolor Mo BcmitifuF
Að velja
sér liti
Metsölubókin „Color Me Be-
autiful" eftir Carole Jackson er
komin út á íslensku hjá Hörpu-
útgáfunni. Hún hefur verið gefin
út víða um heim og selt í yfir fjór-
um miljónum eintaka. Enska út-
gáfa bókarinnar hefur verið not-
uð á námskeiðum hér á landi.
Bókin fjallar um litgreiningu
og gefur hagnýt ráð um litaval á
fötum og farða. Öll eigum við
okkar sérstöku liti sem kenndir
eru við árstíðirnar. Unnt er að
spara sér umtalsverðar fjárhæðir
í fatakaupum með því að tileinka
sér þær leiðir sem kynntar eru í
bókinni.
Bókin er prýdd fjölda litmynda
og sýnir með töflum og teikning-
um hvernig haga megi klæðnaði
og fylgihlutum á ýmsa vegu þann-
ig að litir fari vel saman.
Bókin er 153 bls. í stóru broti.
Umsjón með íslenskri útgáfu:
Unnur Arngrímsdóttir. Þýðing
Ásthildur G. Steinsen.
Mídas konungur
í nýjum búningi
Bókaútgáfan Björk hefur ný-
lega sent frá sér barnabókina:
Mídas konungur er með asna-
eyru, eftir danska rithöfundinn
Jens Sigsgaard. Sagan um Mídas
konung og asnaeyrun hans er æva
gamalt og víðfrægt austurlenskt
ævintýri, sem sagt hefur verið á
ýmsa vegu. Höfundur bókarinn-
ar Jes Sigsgaard kemur hér með
nýja útgáfu af asnaeyrum Mídas-
ar konungs.
Glæsilegar myndir eru á hverri
blaðsíðu eftir hinn snjalla danska
teiknara - Jon Ranheimsæter.
Gefa þær frásögninni mikið gildi
og skýra mjög vel atburði þá, sem
ævintýrið greinir frá.
Danski rithöfundurinn Jens
Sigsgaard hefur samið fjölda
bóka, einkum fyrir börn og ung-
linga. Nokkrar þeirra hafa komið
út á íslensku. Þeirra kunnust er
Palli var einn í heiminum, sem
hefur verið gefin út á 37 tungu-
málum í miljónum eintaka.
Mídas konungur er með asna-
eyru, kom fyrst út 1985 og hefur
síðan verið þýdd á nokkur tungu-
mál. Vilbergur Júlíusson fyrrv.
skólastjóri þýddi bókina á ís-
lensku.
Á ferö
og flugi
í frásögur færandi heitir bók
eftir Richard Ryel sem Skjald-
borg gefur út. Höfundur bókar-
innar kemur víða við á ferðum
sínum um fjarlæg lönd og vekur
jafnframt athygli á ýmsum á-
hugaverðum efnum sem honum
eru ofarlega í huga. Hann tekur
lesandann með sér í ferð til Eg-
yptalandsogMarocco. Hagvanur
er hann í borginni við Eyrarsund.
Það er sannarlega margt í frá-
sögur færandi úr lífi þessa íslend-
ings og heimsborgara sem dvalist
hefur erlendis um áratuga skeið.
Bókin í frásögur færandi er 182
blaðsíður og prýdd litmyndum. Á
sl. ári sendi Richard Ryel frá sér
fyrstu bók sína, Kveðja frá Akur-
eyri.
Fyrstu leyni-
lögreglu-
strákarnir
Komin er út í flokknum MM
UNG hjá Máli og menningu bók-
in Emil og leynilögreglustrákarn-
ir eftir Erich Kastner. Emil fer í
fyrsta skipti einn til borgarinnar
með lest en á leiðinni stelur
grunsamlegur náungi af honum
peningum sem hann á að færa
ömmu sinni. Emil ákveður að
leysa sjálfur úr málinu en fær til
þess óvænta hjálp frá nokkrum
strákum. Æsilegur eltingaleikur
hefst og strákarnir eru ákveðnir í
því að láta þrjótinn ekki sleppa.
Erich Kastner, þýskur verð-
launa- og metsöluhöfundur,
skrifaði þessa fyrstu leynilög-
reglusögu fyrir börn árið 1928 og
hefur hún síðan verið lesin víða
um heim við miklar vinsældir.
Haraldur Jóhannsson þýddi sög-
una árið 1948 og kemur hún nú út
í annað sinn. Bókin er 127 blað-
síður, og gefin út bæði innbundin
og sem kilja. Ragnheiður Gests-
dóttir gerði kápumynd.
Heimur dýranna
Bókaútgáfan Setberg hefur
sent frá sér bókina: Lifandi
heimur dýranna í þýðingu Óskars
SETBERG
Ingimarssonar. Þeir staðir eru
fáir í veröldinni sem ekki er ein-
hver dýr að finna. Þau eru að
heita má hvarvetna - jafnt á há-
fjöllum sem í regin djúpi sjávar, í
nístandi kulda Suðurskautslands-
ins og undir brennheitri sól í
Saharaauðninni. Hvernig líta þau
út? Hvað er svo sérstakt við þau?
Hvar í veröldinni eiga þau
heima? Svör við þessum spurn-
ingum og mörgum fleiri er að
finna í þessari bók.
Textinn er fjörlegur og fræð-
andi og þar við bætast glæsilegar
litmyndir í hundraða tali og skýr
og greinargóð kort fyrir lönd og
álfur.
Bók fyrir 7-13 ára.
Þri&Judagur 20. desember 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11