Þjóðviljinn - 02.02.1989, Blaðsíða 8

SJÁVARÚTVEGSBLAÐ
Rúnar Marvinsson matargerðarmaðurW
Til skamms tíma voru íslend-
ingar afar íhaldssamir í neyslu
fisks. í tísku að bjóða við-
skiptavinum innlendum sem
erlendum uppá fiskmeti. Að
reka veitingastað er eins og
að láta nauðga sér daglega.
Fer sjaldan saman að vera
góðurog vinsæll. Lífsbaráttan
fer harðnandi á kostnað kær-
leikans
Þrátt fyrir að ýsa sé enn
vinsælasti matfiskur íslend-
inga hefur viðhorfið til fisk-
neyslu breyst mjög mikið á
þessum áratug. Mun meira
úrval er í söluborðum fisk-
búða en áður var og eins hafa
komið til sögunnar matsölu-
staðir sem sérhæfa sig í mat-
reiðslu fisks.
Engu að síður eimir enn
eftir af því viðhorfi að ekkert
sé að hafa í matinn fáist ekki
ýsa. Landskunn er sú saga af
viðskiptavininum sem kom
inn í fiskbúð sem hafði tugi
gómsætra fiskrétta í borðinu.
Vinurinn bað um ýsu í soðið
en aldrei þessu vant fékkst
hún ekki. „Það er bara ekkert
til,“ sagði þá vinurinn snúðugt
og rauk á dyr.
Þessi kúnni er ekkert eins-
dæmi og að sögn fisksala má
bóka með töluverðum líkum
að viðkomandi hefði keypt
eitthvað af réttunum á borðinu
til viðbótar við ýsuna ef hún
hefði verið til.
Þrátt fyrir þessa sögu úr
dagsins önn hjá fisksölum er
annað upþ á tengingnum
þegar íslendingar gera sér
dagamun eða vilja gera gott
við erlenda sem innlenda við-
skiptavini. í dag er lenska að
fara á matsölustaði sem
bjóða uppá fjölbreytta fiskrétti
að hætti hússins.
Veitinga-
húsiö
við Tjörnina
Einn af þeim er Veitingahúsið
við Tjörnina sem hefur verið star-
fræktur í 2 ár við góðan orðstír af
þeim hjónum Rúnari Mar-
vinssyni matargerðarmanni og
Sigríði Auðunsdóttur. Óhætt er
að fullyrða að Rúnar hafi ekki
verið við eina fjölina felldur í
gegnum árin og hefur hann kom-
ið víða við frá því hann sleit
barnsskónum í Sandgerði hér um
árið.
í fjölda ára stundaði hann sjó-
inn ýmist á vertíðarbátum, togur-
um og millilandaskipum. Þekkt-
astur er hann þó fyrir kunnáttu
sína í eldhúsinu og þá í matreiðslu
fiskrétta eftir eigin höfði. Grunn-
inn að vinsældum sínum lagði
hann í byrjun þessa áratugar þeg-
ar hann ásamt félögum sínum rak
veitingastaðinn að Búðum á Snæ-
fellsnesi.
Sjávarútvegsblaði Þjóðviljans
þótti vel við hæfi að heimsækja
Rúnar einn morguninn og spjalla
við hann um daginn og veginn en
þó aðallega um fisk og um þær
breytingar sem orðið hafa í við-
horfum íslendinga til fiskneyslu.
Ennfremur hvernig það er að
reka veitingastað í dag þegar allt
virðist stefna niðurávið og þjóð-
arbúið aldrei nær gjaldþroti en
einmitt um þessar mundir ef
marka má orð þess stjórnmála-
manns sem samkvæmt skoðana-
könnunum er sá vinsælasti hér-
lendis.
Breyttar
neysluvenjur
Til skamms tíma var ýsan svo
til eini matfiskurinn á borðum
landsmanna en á þessum áratug
hefur það verið að breytast og
fleiri fisktegundir farnar að sjást
á matseðlinum. Ýmsir hafa velt
fyrir sér ástæðunni fýrir vinsæld-
um ýsunnar í gegnum tíðina.
Rúnar Marvinsson telur það vera
af rótgróinni íhaldsemi en aðrir
vilja meina að svarti skrattablett-
urinn á ýsunni hafi löngum átt
sinn þátt í vinsældum hennar í
hugum íslendinga, enda talsvert
blendnir í trúnni.
Að sögn Rúnars hefur það
valdið undrun erlendra ferða-
manna sem hingað koma hversu
lítið framboð er af þorski á mat-
sölustöðum með tilliti til þess
hversu hlutur hans er stór í út-
fluttum sjávarafurðum. En þetta
er að breytast og nú er það í tísku
að prófa sem flestar fisktegundir
og tók þess að gæta í einhverjum
mæli í byrjun þessa áratugar.
Fjölbreyttur
matseöill
Þó svo að aðaláherslan sé lögð
á fiskrétti hjá þeim Rúnari og Sig-
ríði er alltaf einn kjötréttur á
helgarmatseðlinum en auk þess
er þar að finna sérstaka rétti fyrir
grænmetisætur. Ástæðan fyrir
því er að sögn Rúnars að stór
hópur fólks neytir eingöngu
grænmetis og full þörf á að það fái
eitthvað fyrir sig þegar það gerir
sér dagamun á veitingahúsi. Til
að koma til móts við þessa gesti
matbýr Rúnar heita grænmetis-
rétti sem hann segir vera sára-
einfalt ss. baunabuff.
Sigríður kona Rúnars er
grænmetisæta og það hafa verið
ófá skiptin sem þau hafa komið
inn á veitingastaði þar sem enga
slíka rétti var að fá. Er skemmst
frá því að segja að grænmetisrétt-
ir Rúnars hafa fengið góðar við-
tökur enda ólíku saman að jafna:
matreiddu grænmeti eftir kúnst-
arinnar reglum eða hefðbundn-
um salatbar.
' Rúnar segist minnast þess þeg-
ar hann fór að hafa sósur með
fiskinum hvað fólk varð undr-
andi. Þangað til hafði það verið
lenska frá dönskum sið að hafa
sósur eingöngu með kjötréttum
en alls ekki með fiski. Eins og
venjulega tók það ákveðinn tíma
fyrir kúnnann að venjast því að
hafa sósu með fisknum en eftir
smá aðlögunartíma þykir það í
dag sjálfsagður hlutur í stað þess
að dengja á hann bræddri tólg
eða smjöri.
Áhersla á
ferskan fisk
Aðspurður segir Rúnar að til
þess að hægt sé að matreiða góm-
sæta fiskrétti þurfi hráefnið að
vera ferskt. Til að komast hönd-
um yfir það fer hann suður með
sjó þegar landróðrabátarnir
koma að landi, enda þekkir hann
persónulega marga sjómenn þar,
gamla skóla- og vinnufélaga. Þá
er hann einnig með góð sambönd
vestur á Snæfellsnesi frá fyrri tíð
þegar hann var þar sjómaður á
vertíðarbátum.
Rúnar segir viðhorfið til hrá-
efnisins hafi breyst mjög mikið til
batnaðar frá því hann var á sjón-
um fyrir tveimur áratugum eða
svo. Þá var fiskinum nánast hent í
lestina og eingöngu hugsað um
tonnin en ekki gæðin, enda af
nógu að taka fyrir daga kvótans. í
dag hugsa menn mun meira um
gæðin og vanda sig með allan frá-
gang. Fiskurinn er núna settur í
plastkassa eða kör og verður æ
sjaldgæfara að aflanum sé keyrt
um langan veg í einni kös á vöru-
bílspalli.
Ekki aftur
á sjóinn
- Ég mundi nú ekki hvetja
unga menn til að fara á sjóinn
núna nema þeir hafa geysilegan
áhuga á starfinu. Engu að síður
var tíminn á sjónum ágætur, en
persónulega vil ég ekki fara þang-
að aftur.
- Þetta er allt öðruvísi í dag en
það var þegar ég var að alast upp í
Sandgerði. Þá var ekki um annað
að ræða en að fara á sjóinn nema
viðkomandi væri því meiri náms-
maður. í dag bjóðast ungu fólki
fjölbreyttari atvinnumöguleikar
fyrir utan að fara í skóla sem virð-
ist vera vinsælt meðal þeirra sem
vita ekki upp hár hvað þeir ætla
að taka sér fyrir í framtíðinni.
Fyrir mig og aðra í Sandgerði lá
beinast við að ráða sig á bát, sem
máttum ekkert vera að því að
læra.
- Ég fékk mína eldskírn í mats-
eldinni á sjónum þegar ég var
skikkaður í kokkinn sem var mið-
ur vinsælt. í þá daga var lfka talað
um að í áhöfn báts væru 5 auk
kokksins. Hann var talinn sér og
svo geta menn dregið sínar álykt-
anir af því. Þá sem nú voru sjó-
menn kröfuharðir á kostinn og ég
man eftir því að, að máltíð lok-
inni var spurt hvort ekki væri
eitthvað til að drekka til að skola
niður þessu óbragði!
Aðbúnaðurinn var Iíka ekki
svipur hjá sjón um borð í þessum
vertíðarbátum fyrir 20 árum eins
og hann er í dag á þeim flestum.
Eldamennskan fór fram í lúkarn-
um á einni kabyssu og til hliðar
voru kojurnar. Oft á tíðum var
andrúmsloftið ekki uppá marga
fiska eða þannig og ekkert skrítið
að menn yrðu sjóveikir undir
slíkum kringumstæðum. Núna
„AÐSÝNASIG OG SJÁ AÐRA“
í myrkri og misjöfnum veðrum vetrarmánaðanna er góður ijósabúnaður mikiivægt öryggistæki.
Fullkominn ijósabúnaður tryggir ökumanni gott útsýni og eykur þanng öryggi hans og annarra
vegfarenda.
Mörgum bileigendum þykir einnig til bóta að Ijóskerin prýði útlit bllsins
RING aukaljóskerin skila þessu tvíþætta hlutverki vel. Þau eru með
sterkum haiogen perum sem lýsa betur en hefðbundnar glóþráðaperur.
RING aukaljóskerin fást i mörgum stærðum og gerðum, bæði með
gulu og hvítu gleri og leiðbeiningar á íslensku tryggja
auðvelda ásetningu.
Þeir bíiaeigendur, sem kjósa öryggi samfara góðu útliti,
ættu að koma við á næstu bensinstöð Skeljungs og kynna
sér nánar kosti RING aukaljóskeranna.
E
Q.
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN