Þjóðviljinn - 21.02.1989, Blaðsíða 11

____________UÓSVAKINN
Útvarpið gerir
gungur úr oss
öllum
Guðmundur
Andri
Thorsson
Árni Björnsson þjóðhátta-
fræðingur var um daginn að reifa
hér í blaðinu þá kenningu að ís-
land hefði verið nokkurs konar
elliheimili dasaðra víkinga á þeim
tímum þegar land var að byggjast
og við værum þannig séð ekki af-
komendur horskra víkinga, held-
ur gamalmenna. Nú þarf maður
ekki nema að hafa byrjað á
nokkrum íslendingasögum til að
sjá að þetta er hárrétt ábending
hjá honum, ogsennilega er þarna
komin skýringin á því hvers
vegna við erum alltaf að nöldra
þetta, síröflandi, eilíft tuð. Innst
inni erum við íslendingar þras-
gjörn og sífrandi gamalmenni.
Við erum elliær þjóð - Tómas
Jónsson Metsölubók er jafn
átakanlegur spegill fyrir okkur að
horfa í hann og hann var fyrir
tuttugu og tveimur árum.
Hugsaði ég þegar ég var um
daginn að keyra heim á nýja
flotta bílnum mínum og hafði gef-
ist upp á hressu stöðvunum, sem
höfðu ekkert að tala um þá stund-
ina því hvergi var vont veður.
Mig langaði sem sé að hlusta á
eitthvað ætlað fullorðnum, en var
samt ekki nægilega andaktugur
fyrir lestur dagskrár á rás eitt. Ég
fór að hlusta á rás tvö og þar var
þáttur sem nefndur er Þjóðarsál-
in, og ég sagði fyrir hálfum mán-
uði að væri dýrlegur. Það var
rangt hjá mér. Hann er ömur-
legur. Þarna voru þessir dæmi-
gerðu málsvarar „Fólksins“ urr-
andi um nútímatónlist yfir ve-
sældarlegum Þorkatli Sigur-
björnssyni sem reyndi að tísta
eitthvað glaðlega og gera gott úr
öllu - við höfum nú svo misjafnan
smekk, sumir hafa gaman af fót-
bolta og aðrir vilja prjóna og allir
verða að fá að hafa sín áhugamál.
Ne-hei! sagði Fólkið. Ekki til að
tala um. Banna þetta. Ekki láta
þetta svo mikið sem heyrast. Það
hefur enginn gaman af þessu.
ENGINN. Fólk sem mætir á
þessa tónleika er bara að þykjast.
Það er að snobba. Tónskáldin eru
bilaðir menn. Það á að reka þá úr
landi. Það á að banna þetta í út-
varpinu og líka þetta þarna
Brennu-Njálsmyndin - er verið
að gera grín að manni?
Eg hlustaði áfram: Af hverju
var Matador ekki endursýndur
fyrir Vestfirðinga, en bara
Reykvíkinga, það var svo ókurt-
eis afgreiðslukona í Dömu- og
Hattabúðinni þegar ég sendi
þriggja ára son minn eftir korse-
letti, af hverju er stansmerki á
mótum Völskugrundar og Ker-
úbsgötu, ég keypti ónýtan ost,
þessir þingmenn eru allir eins, ja
ég er nú öryrki, hvað á þýða...
mig Iangar að kvarta... ég verð
baraaðsegja... þaðáaðbanna...
Það á að banna þennan þátt.
Það ættu að vera Iög til að girða
fyrir að maður skyggnist með
þessum hætti inn í andlega kör
þjóðarinnar.
Svo fór ég að hugsa
Hugsaði ég og burraði dreiss-
ugur áfram. Ég var auðvitað
svona hróðugur yfir því að hafa
stundum hlustað á þetta plink-
gonggong-klirriklirr án þess að
súpa hveljur. Það sem hneykslaði
mig svona djúpt var hinn djúp-
rætti skortur á forvitni hjá þessu
fólki, hin djúpa vanmetakennd
yfir því að skilja ekki eitthvað -
eins og nútímatónlist sé eitthvað
að skilja; „hver skilur söng
fugla," svaraði Gyrðir Elíasson í
viðtali þegar hann var spurður
um óskiljanleika nútímaljóða -
og ekki síst: hinn djúprætti
skortur á umburðarlyndi gagn-
vart forvitni annatra. Þetta
hljómaði nákvæmlega eins og
einu sinni var talað um rokktón-
list - og kannski er nútímatónlist
hin eina og sanna öndergránd-
menning...
En svo fór ég að hugsa. Formið
á þættinum er þannig að það er
beinlínis verið að draga leið-
indarpúkana upp á dekk. Öll
lökustu þjóðareinkennin eru æst
upp. Hringið nú og nöldrið.
Kvabbið. Kvartið. Hver hringir í
útvarpið til að tala? Jú, sá sem
enginn annar nennir að tala við.
Við getum ímyndað okkur ein-
hvern mann, sem ersvo frámuna-
lega leiðinlegur að allir taka á sig
stóran sveig þegar þeir mæta hon-
um, verða ógurlega önnum kafn-
ir þegar hann krækir í þá, segja
við verðum að hittast bráðum og
eru roknir rétt þegar hann er bú-
inn að þræla með ærnum eifiðis-
munum út úr sér hvað segirðu
gott og hvað ertu að gera. Hvað
gerir nú þessi maður mæddur í
raunurn sínum? Hann hringir
þangað sem stór hluti þjóðarinn-
ar neyðist til að hlusta á hann.
Hann getur masað að vild og það
er ekki hægt að skella á hann.
Hann er tekinn alvarlega. Hann
getur jafnvel ímyndað sér að ein-
hver hafi beðið um hans álit á
einhverju.
Sennilega er það því ekki þver-
skurður af þjóðinni sem hringir í
útvarpið - vísast eru það aðallega
fíflin. Ef til vill heyri ég bara í
nöldurseggjunum. Og kannski
erum við ágæt, hress og kát og
ung í anda.
Veðrið
Sé svo má nú vitna í Einar Ben:
Sjá, hin ungborna tíð vekur
stormaogstríð. Allavega storma.
Ég var um daginn að hreyta ein-
hverju út úr mér um tilhögun
veðurfrétta á rás eitt. Það mæltist
ekki vel fyrir. Það virðist gilda
um þær sem segir um stökuna í
gamalli vísu: „Þetta er gamall
þjóðarsiður/ það má ekki leggja
liann niður." Og þegar ég hugsa
mig betur urn er það alveg rétt.
Við höfum misst sjónvarpslausu
fimmtudagana, hundabannið í
höfuðborginni og meira að segja
bjórbannið og fer þá heldur betur
að sneyðast um sérstöðu okkar í
heiminum, allt það sem gerir
okkur að þjóð, því flest erum við
víst löngu hætt að sitja við sögur
og ljóð. Þá er gott til þess að vita
að íslensk þjóð hefur vísindaleg-
ustu og rækilegustu og tíðustu
veðurfréttir í heimi.
Hitt er verra að það er erfitt að
hafa spurnir af raunverulegri
færð, vegna þess að útvarpsmenn
allra rása hafa tilhneigingu til að
gera smákalda að hvínandi
stormi, og blandist við blásturinn
örlítil ofankoma er komið eftir-
læti allra útvarpsmanna: „snjó-
stormurinn" ógurlegi, en það orð
er nýyrði yfir hríðarbyl. Maður
skilur það svo sem vel að menn
sem hafa fátt annað við að vera
en að snúa plötum og fátt annað
að segja en að þetta hafi nú verið
þetta lag og næst sé næsta lag,
fyllist eldmóði þegar tíðindi ber-
ast af föstum bíl, skynji loks til-
gang sinn, putta sinn á æðaslög-
um þjóölífsins, hlutverk sitt að
leiðbeina og lýsa leiðir fólksins -
en í þessum endalausu umhleyp-
ingum verða þessar styrjaldar-
upphrópanir líkastar tilkynn-
ingum drengsins forðum tíð um
úlfinn úlfinn. Sumir eru hættir að
ansa þessu og æða út í öllum veðr-
um - aðrir sitja heima hjá sér í
eilífum ótta við snjóstorminn óg-
urlega sem geisar alla daga. Út-
varpsmönnunum er loksins að
takast að gera okkur þessa ís-
lendinga sem búum hérna í bæn-
um að veðurhræddum vesal-
ingum sem hin þjóðin hlær að.
Útvarpið gerir gungur úr oss
öllum.
Mynd. Jim Smart.
þlÓÐVILIINN
FYRIR50 ÁRUM
Alvarlegar afleiðingar (Banda-
ríkjunum ef Bretarog Frakkar
viðurkenna Franco. Ætla Bretar
að láta f lota sinn hjálpa Franco til
þess að taka hafnarborgirnar við
Miðjaröarhafið?
Stjórn Iðju endurkosin. íhaldið í
nær 100 atkv. minnihluta.
I DAG
21. FEBRÚAR
þriðjudagur í átjándu viku vetrar,
þriðji dagur góu, fimmtugasti og
annardagurársins. Sólkemur
upp í Reykjavík kl. 9.03 en sest kl
18.21. Tungl minnkandi á þriðja
kvartili (fullt í gær).
VIÐBURÐIR
Dettifossi sökkt 1945. Kvenna-
blaðið kemurút1895.
APÓTEK
Reykjavík. Helgar- og kvöldvarsla lyfj-
abúðavikuna
17.-23. tebr. er í Lyfjabúðinni Iðunni og
Garðs Apóteki.
Fyrrnef nda apótekið er opið um helgar
og annast naeturvörslu alla daga 22-9 (til
10 frídaga). Síðarnefnda apótekið er
opið á kvöldin 18-22 virka daga og á
laugardögum 9-22 samhliða hinu fyrr-
nefnda.
LÖGGAN
Reykjavík sími 1 11 66
Kópavogur...........sími 4 12 00
Seltj.nes...........sími 1 84 55
Hafnarfj............simi 5 11 66
Garðabær............sími 5 11 66
Slökkvilið og sjúkrabilar:
Reykjavik...........sími 1 11 00
Kópavogur...........sími 1 11 00
Seltj.nes...........simi 1 11 00
Hafnarfj............simi 5 11 00
Garðabær............simi 5 11 00
LÆKNAR
Læknavakt fyrir Reykjavik, Sel-
tjarnarnes og Kópavog er í Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur alla virka daga
frá kl. 17 til 08, á laugardögum og helgi-
dögum allan sólarhringinn. Vitj-
anabeiðnir, símaráðleggingar og tíma-
pantanir í síma 21230. Upplýsingar um
lækna og lyfjaþjónustu eru gef nar í sím-
svara 18888.
Borgarspítalinn: Vakt virka daga kl. 8-
17 og fyrir þá sem ekki hafa heimilis-
lækni eða ná ekki til hans. Landspit-
alinn: Göngudeildin eropin 20-21.
Slysadeild Borgarspítalans: opin allan
sólahringinn sími 696600.
Hafnartjörður: Dagvakt, Heilsugæslan
sími 53722. Næturvakt lækna sími
51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garðaflöt s.
656066, upplýsingar um vaktlækna s.
51100.
Akurey ri: Dagvakt 8-17 á Læknamið-
stöðinni s. 23222, hjá slökkviliðinu s.
22222, hjá Akureyrarapóteki s. 22445.
Keflavík: Dagvakt. Upplýsingar s. 3360.
Vestmannaeyjar: Neyðarvakt lækna s.
1966.
SJÚKRAHÚS
Heimsóknartímar: Landspitalinn: alla
daga 15-16,19-20. Borgarspítalinn:
virka daga 18.30-19.30, helgar 15-18,
ogeftirsamkomulagi. Fæðingardeild
Landspítalans: 15-16. Feðratími 19.30-
20.30. Öldrunarlækningadeild Land-
spítalansHátúni 10B. Alladaga 14-20
og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspítala:virkadaga 16-19, helgar
14-19.30. Heilsuverndarstöðinvið
Barónsstíg opin alla daga 15-16 og
18.30-19.30. Landakotsspítali: alla
daga 15-16 og 18.30-19. Barnadeild:
heimsóknir annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. St. Jósefsspítali Hafnarfirði:
alla daga 15-16 og 19-19.30. Klepps-
spitalinn:alladaga 15-16 og 18.30-19.
Sjúkrahúsið Akureyri: alla daga 15-16
og 19.19.30. Sjúkrahúsið
DAGBÓK
Vestmannaeyjum: alla virka daga 15-
16 og 19-19.30. Sjúkrahús Akraness:
alla daga 15.30-16 og 19-19.30. Sjúkra-
húsið Húsavik: alla daga 15-16 og
19.30-20.
ÝMISLEGT
Hjálparstöð RKÍ. Neyðarathvarf fyrirung-
linga Tjarnargötu 35. Sími: 622266, opið
allansólarhringinn.
Sálfræðistöðin. Ráðgjöf í sálfræðilegum
efnum. Sími 687075.
MS-félagið Álandi 13. Opið virka dagafrá
kl. 10-14.Simi 688800.
Kvennaráðgjöfin Hlaðvarpanum Vestur-
götu 3. Opið þriðjudaga kl.20-22,
fimmtudaga 13.30-15.30 og kl. 20-22,
sími21500, símsvari.
Sjálf shjálparhópar þeirra sem orðið hafa
fyrir sifjaspellum, s. 21500, simsvari.
Upplýsingar um eyðni. Simi 622280,
beint samband við lækni/hjúkrunarfræðing
á miðvikudögum ki. 18—19, annars sím-
svari.
Samtök um kvennaathvarf, simi 21205.
Húsaskjól og aðstoð fyrir konur sem beittar
hafa verið ofbeldi eða orðið fyrir nauðgun.
Samtökin ’78. Svarað er i upplýsinga- og
ráðgjafarsíma félags lesbia og homma á
mánudags- og fimmtudagskvöldum kl. 21-
23. Símsvari á öðrum timum. Síminn er
91-28539.
Félageldri borgara. Opið hús í Goðheim-
um, Sigtúni 3, alla þriðjudaga, fimmtudaga
og sunnudaga kl. 14.00.
Bilanavakt (rafmagns-og hitaveitu:s.
27311. Rafmagnsveita bilanavakt s.
686230.
Vinnuhópur um sif jaspellamál. Simi
21260allavirkadagakl. 1-5.
Lögfræðiaðstoð Orators, lélags laga-
nema, er veitt I síma 11012 milli kl. 19.30
og 22.00 á fimmtudagskvöldum.
„Öpið hús“ krabbameinssjúklinga
Skógarhlíð 8 er „Opið hús" fyrir alla krabb-
ameinssjúklinga og aðstandendur þeirra á
fimmtudögumkl. 17.00-19.00.
Samtök áhugaf ólks um alnæmisvand-
ann vilja styðja við smitaða og sjúka og
aðstandendurþeirra. Hringið I sima91-
224400 alla virka daga.
GENGIÐ
Gengisskráning 20. febrúar 1989 kl.
9.15.
Sala
Bandaríkjadollar........ 51,00000
Sterlingsþund............. 90,19600
Kanadadollar.............. 42,87700
Dönskkróna................ 7,13790
Norskkróna................. 7,64220
Sænskkróna................. 8,10940
Finnskt mark........... 11,93540
Franskurfranki............ 8,15350
Belgískur franki........ 1,32450
Svissn. franki............ 32,67140
Holl. gyllini............. 24,60860
V.-þýskt mark............. 27,76270
ftölsklira................ 0,03784
Austurr. sch............... 3,94970
Portúg. escudo............ 0,33830
Sþánskur peseti............ 0,44620
Japanskt yen............... 0,40444
(rsktpund................. 74,04400
KROSSGÁTA
1 2 3 □ 4 6 3 3
u ■
9 1Ó 11
12 13 n
15 18 L J
Í7 18 u 18 20
ÍÍ n 22
24 • 25 •
Lóðrótt: 1 lasleiki 4
þróttur 8 hesturinn 9
hyggja 11 eldfjall 12
óvinur 14 gangflötur 15
hæíileiki 17 hraðast 19
eyöi21 útlim22þökk
24 kjáni 25 endaði
Lóðrétt: 1 seig2
skortur3daður4hrifs-
aði 5 bók 6 múli 7
veislu 10binda 13
fjörugt 16 úrgangsefni
17hræðist 18um-
dæmi 20 keyrðu 23
sting
Lausn á síöustu
krossgátu
Lárótt: 1 sekk4fast8
lævirki 9 ábót 11 taut
12 rakinn 14 tt 15 seig
17ágætt21 rór21 suð
22 taug 24 traf 25 Anna
Lóðrótt: 1 smár2klók
3kætist4fitni5Ara6
skut7tittir10baugur
13nett 17ást 18æða
20ógn23 AA
Þriðjudagur 21. febrúar 1989 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11