Þjóðviljinn - 04.03.1989, Blaðsíða 13

_______BÓKIN SEM ÉG ER AÐ LESA
He Rau Aroha
Á undanförnum áruni hafa ís-
lenskir bókaútgefendur unnið
þrekvirki í því að koma á markað
hér á landi góðum þýðingum á
erlendum skáldverkum. Heldur
hefur þó sjóndeildarhringurinn
verið takmarkaður í þeim efnum
því þýðingarnar eru nær ein-
göngu frá Evrópu og Suður- og
Norður-Ameríku. Fátt eitt hefur
verið þýtt af bókmenntum frá
Asíu og í svipinn man ég aðeins
eftir einni sakamálasögu sem
hingað hefur borist frá andfætl-
ingum okkar í Ástralíu og Nýja
Sjálandi.
Pótt ekki sjáist nein merki um
það hérlendis hafa bókmenntir
þessara landa notið sívaxandi
vinsælda á undanförnum árum
meðal enskumælandi þjóða. Þær
þykja ferskar og frumlegar enda
hafa höfundar þessara ungu
þjóða oft annað sjónarhorn og
önnur viðhorf en höfundar frá
eldri og ráðsettari þjóðum.
Má geta þess að nýsjálensk
skáldsaga hlaut hin umtöluðu
Booker-verðlaun í Bretlandi fyrir
fáum árum.
Ekki er ætlunin að fjalla al-
mennt um ástralskar og nýsjá-
lenskar bókmenntir í þessum
pistli heldur aðeins að minnast á
eina af þeim bókum sem þar hafa
komið út og borist hingað til Evr-
ópu. Nú skyldi enginn halda að
ég hafi valið hana sérstaklega,
eftir vandlega íhugun og yfirlegu.
Nei, það er öðru nær, ég greip
hana bara úr hillu þar sem ég var
á rölti í bókabúð og vissi ekkert
hvað ég hafði í höndunum fyrr en
ég var búinn að lesa hana. Mér
datt hins vegar í hug að sniðugt
væri að fjalla um hana hér til að
gefa lesendum örlítið sýnishorn
af því sem andfætlingar okkar eru
að fást við.
Apirana Taylor er af kynstofni
maóría en svo nefnast frumbyggj-
ar Nýja Sjálands. Hann er fæddur
í höfuðborginni, Wellington, árið
1955 og hefur fengist við eitt og
annað um dagana. Hann er
leikari að atvinnu, jafnframt því
að vera rithöfundur og hefur auk
þess fengist við blaðamennsku og
almenna verkamannavinnu. Ta-
ylor er fyrst og fremst þekktur
sem ljóðskáld og hafa komið út
eftir hann tvær ljóðabækur auk
þess sem ljóð eftir hann hafa birst
í ljóðasöfnum og tímaritum.
Smásagnasafnið He Rau Aroha
er fyrsta prósaverk höfundar og
þýðir titillinn Hundrað ástarlauf.
Sögurnar eiga það sameiginlegt
að fjalla um ást eða ástleysi í
margs konar myndum. Þær eru
flestar sagðar út frá sjónarhóli
maóría og fjalla um þá og hlut-
skipti þeirra. Maóríum hefur að
mörgu leyti gengið betur að að-
lagast nútíma tæknisamfélagi en
öðrum frumbyggjum í þessum
heimshluta. Þó hafa margir
þeirra orðið undir í lífsbaráttunni
og víða líta hvítir Nýsjálendingar
á þá sem annars flokks borgara.
Maóríar hafa lagt ríka áherslu
Guðmundur J.
Guðmundsson
skrifar
á að halda við menningararfi sín-
um og bera sögur Taylors þess
glöggt vitni. Hann er kröfuharð-
ur við enskumælandi lesendur
sína sem neyðast til að lesa sög-
urnar á forsendum maóríans.
Taylor hikar ekki við að sletta
orðum á móðurmáli sínu og má
sem dæmi nefna að af 16 sögum í
bókinni, eru 6 titlar á tungu ma-
óría eins og bókin sjálf. Lesand-
inn verður að þrælast í gegnum
sögurnar og ráða í hvað orðin
merkja. Alltaf lýkur þessum slag
þó með því að lesandinn vinnur
ánægjulegan sigur á sjálfum sér
og kemst að því hvað málið snýst
um.
í sögum Taylors kennir margra
grasa. Sumar eru hefðbundnar
smásögur en aðrar meira í ætt við
goðsagnir og dæmisögur. Þær síð-
ast nefndu fjalla flestar um guði
maóría og náttúruvættir sem
frumbyggjar Nýja Sjálands trúðu
á. Þær eru flestar stuttar og ákaf-
lega hnitmiðaðar. Lengri sögurn-
ar eru meira í ætt við hefðbundn-
ar smásögur og eru sumar hverjar
listilegur samsetningur. Úr þess-
um flokki vil ég sérstaklega geta
sögu sem heitir Hera og fjallar
um aldraða maóríakonu sem
neitar að gefast upp fyrir siðum
og lífsháttum hvíta mannsins.
Þessi saga sækir margt til skáld-
sögu Hemingways, Gamli mað-
urinn og hafið. Mestur hluti
hennar greinir frá viðureign
gömlu konunnar við risaál sem
hún veiðir og reynir síðan að
koma heim til sín.
Margar sagnanna eru nötur-
legar og hrjúfar enda líf fátækra
maóría enginn dans á rósum.
Aðrar geisla hins vegar af kátínu
og spaugi. Gott dæmi um slíkt er
sagan He Korero sem fjallar um
kónguló og maur sem sjá mann í
fyrsta skipti og fylgjast nokkra
stund með honum, atferli hans og
gerðum sem þau furða sig mjög á.
Annars staðar er húmorinn af
dekksta og groddalegasta tagi,
eins og í sögunni Bye, bye, Billy.
Þar er lýst síðustu mínútunum í
lífi manns sem er að kafna vegna
þess að það hrökk ofan í hann
kjúklingabein við það að reyna
samtímis að hafa mök við konu,
éta kjúkling, drekka brennivín og
aka bíl.
Ég get með góðri samvisku
mælt með smásagnasafninu He
Rau Aroha. Apirana Taylor er
að mínu mati góður fulltrúi nýsjá-
lenskra bókmennta og það verð-
ur gaman að fylgjast með afrek-
um hans á bókmenntasviðinu.
Tónlist
Kammer-
tónleikar
Á sunnudaginn kl. 16.00 heldur
íslenska hljómsveitin kammer-
tónleika í menningarmiðstöðinni
Gerðubergi. Þetta eru aðrir tón-
leikar af tólf á þessu starfsári
hljómsveitarinnar sem haldnir
eru á þessum sama stað kl. 16.00
fyrsta sunnudag í hverjum mán-
uði til og með desember.
Það eru þau Anna Guðný
Guðmundsdóttir píanóleikari og
Sigurður I. Snorrason klarinettu-
leikari sem koma fram á tón-
leikunum á sunnudaginn. Tón-
verkin á efnisskránni eiga það
sammerkt að vera samin í
Austurríki og í löndum Austur-
Evrópu á þessari öld, að undan-
skildu Eyðimerkurljóði Páls P.
Pálssonar, sem var samið fyrir
Önnu Guðnýju og Sigurð á ferða-
lagi um Austurlönd.
Sigurður I. Snorrason og Anna Guðný Guðmundsdóttir.
HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS
Starf forstöðumanns Byggingarsjóðs
ríkisins er auglýst laus til umsóknar.
Laun og starfskjör eru í samræmi við kjara-
samninga opinberra starfsmanna. Starfið
felur m.a. í sér daglega stjórnun á afgreiðslu
lánveitinga úr sjóðnum og margvíslega
áætlunargerð fyrir hann. Krafist er
viðskipta- eða hagfræðimenntunar og kon-
ur jafnt sem karlar hvattir til að sækja um
starfann, í samræmi við nýsamþykkta
jafnréttisáætlun stofnunarinnar.
Nánari upplýsingar veita framkvæmdastjóri
og skrifstofustjóri stofnunarinnar. Skila ber
umsóknum í lokuðum umslögum á af-
greiðslu blaðsins fyrir 16. mars nk., merkt
„Forstöðumaður“.
Reykjavík, 3. mars 1989
n, HUSNÆÐISSTOFNUN
C3xU RÍKISINS
LJ LAUGAVEGI 77101 REYKJAVÍK SÍMI 696900
Hafnarfjarðarhöfn
Flotbryggjur
Hafnarfjarðarhöfn óskar eftir flotbryggjum og
uppsetningu þeirra í smábátahöfninni í Hafnar-
firði. Um er að ræða bryggjur og arma fyrir um 50
báta til að liggja við, 3 landganga og tæplega 100
m langa flotgöngubryggju, festingar og vinnu við
niðursetningu. Verkinu skal lokið fyrir 1. júní
1989.
Útboðsgögn eru afhent á Hafnarskrifstofunni í
Hafnarfirði, Strandgötu 4, gegn 15.000 kr. skila-
tryggingu. Tilboð verða opnuð á sama stað mið-
vikudaginn 15. mars kl. 11.00.
Hafnarstjórn Hafnarfjarðar
Hafnarfjarðarhöfn -
fylling í smábátahöfn
Hafnarfjarðarhöfn óskar eftir tilboðum í fyllingu
og grjótvörn í smábátahöfninni í Hafnarfirði. Auk
vinnu við fyllingar skal leggja lagnir um svæðið.
Helstu magntölur eru: Fylling 13.500 m3, grjót-
vörn 2000 m3, ræsi (lækur) 01000 93 m, frá-
rennslislagnir um 275 m, 5 brunnar 01000 og 1
brunnur 01600.
Verkinu skal lokið fyrir 20. maí 1989. Útboðsgögn
eru afhent á Hafnarskrifstofunni í Hafnarfirði,
Strandgötu 4, gegn 15.000 kr. skilatryggingu. Til-
boð verða opnuð á sama stað miðvikudaginn 15.
mars kl. 11.00.
Hafnarstjórn Hafnarfjarðar
Fótaaðgerðafræðingar
Tilkynning
Vinsamlega tilkynnið ykkur skriflega, nafn,
heimilisfang, síma og kennitölu til Helgu Sigur-
björnsdóttur, Bræðratungu 26, 200 Kópavogi,
vegna félagsskráningar, fyrir 25. mars 1989.
Laugardagur 4. mars 1989 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13