Þjóðviljinn - 21.06.1989, Blaðsíða 2

FRETTIR
Varnarsvœðin
Enn lekur olía
30þúsund lítrar af dieselolíu íjörðina. Olíu-
leiðsla ryðguð ísundur. 75þúsund lítrarfóru
1987. Oddur Einarsson, bœjarstjóriíNjarð-
vík: Gerum kröfu til að Bandaríkjamenn
borginýja vatnsveitu, þarsemsterkarlíkur
eru á að mengun vatnsbólanna sé þeirra sök
Um 30 þúsund lítrar af dieselol-
íu runnu í jörðina úr tveimur
olíutönkum þegar olíuleiðsla gaf
sig sökum ryðs og tæringar. Eru
vatnsból Njarðvíkinga í hættu
sökum þessarar mengunar.
Útifundur fyrir utan bandaríska sendiráðið í gær krafðist þess að heræfingunum yrði hætt og hermennirnir
kvaddir heim. My„d : Jim Smart. HemÓmSSVæðÍn
Sérsýning fyrir heimamenn
Erlendirfréttamenn fá að fylgjast með heræfingunum öllum. íslenskir fréttamennfá sérsýningu
undir leiðsögn. Mótmælafundur við sendiráð Bandaríkjanna krefst þess
Þjóðviljinn
f ‘ ‘ '
hefur heimildir
fyrir því að í nótt hafi komið
til landsins hópur erlendra frétta-
manna sem verði heimilað að
fylgjast með heræfingum Banda-
ríkjahers frá upphafi til enda. ís-
lenskum fjölmiðlum hefur hins
vegar aðeins verið heimilað að
vera á svæðinu einn tiltekinn dag
undir leiðsögn fulltrúa hersins.
Útifundur fyrir utan sendiráð
Bandaríkjanna í gær krafðist
þess að liðsauki bandaríkjahers
yrði þegar kallaður til heima-
landsins og hafíst yrði handa við
að fækka í setuliðinu á Keflavík-
urflugvelli.
f ályktun útifundarins eru
stríðsleikir í ætt við þá sem
bandaríski herinn ástundar nú
hérlendis, sagðir tímaskekkja, og
að brottför bandaríska hersins
héðan yrði mikilvægur áfangi í að
tryggja heimsfriðinn. Fjögur
stutt ávörp voru haldin á fundin-
um. Atli Gíslason hæstarétt-
arlögmaður sagði að sjálfstæði
þjóðarinnar hefði margsinnis
verið misboðið, m.a. þegar Al-
þingi var sniðgengið þegar herinn
kom tii landsins 1951. Nú væri
hins vegar látið nægja að gefa út
auglýsingu um bann við umferð
íslendinga á eigin landi, og
að heræfingunum verði hætt
byggði á lögum sem engan veginn
stæðust.
Silja Aðalsteinsdóttir rithöf-
undur rifjaði upp þegar ungir ís-
lendingar skáru niður danska
fána í Reykjavík 1913, eftir að
danskur skipstjóri hefði gert slíkt
hið sama við bláhvíta fánann á
litlum árabáti. Nú þætti her-
mönnum á vellinum nóg komið af
blakti íslenska fánans. Erlendur
her í sjálfstæðu landi gæti aldrei
talist eðlilegur en því væri hægt
að breyta, því ekkert væri eilíft í
sögunni, fslendingar gætu rekið
herinn.
Aðrir ræðumenn á fundinum
voru Gerður Gestsdóttir og Þór-
unn Friðriksdóttir. Að ávörpum
loknum var ályktun fundarins af-
hent starfsmanni sendiráðsins.
-hmp
Söluskattsvanskil
Lokanir halda áfram
Aðgerðir stjórnvalda vegna
vangoldins söluskatts halda
áfram og fyrirtækjum niisk-
unnarlaust lokað ef þau eru í
skuld. Eigendur margra fyrir-
tækja sem lokað var í fyrradag og
í gær, munu hafa lagt leið sína til
tollstjóra og greitt skuldina.
Þuríður Halldórsdóttir lög-
fræðingur Tollstjóraembættisins
sagði í samtali við Þjóðviljann í
gær að ljóst væri að mörg fyrir-
tæki gætu ekki greitt sína skuld og
myndu því að öllum líkindum
ekki opna aftur. Mikil örvænting
hefði gripið um sig hjá mörgum
fyrirtækjum sem sæju fram á að
geta ekki bjargað sér út úr þessu.
Árangur þessara aðgerða, að
sögn Þuríðar, væri góður, jafnvel
mun betri en menn hefðu búist
við. Lokanir halda að öllum lík-
indum áfram út þessa viku.
Á Akureyri voru 40 fyrirtæki á
vanskilalista og að sögn Elíasar I.
Elíassonar bæjarfógeta á Akur-
eyri, hafa 8 fyrirtæki greitt skuld-
ina, 7 fyrirtæki eru gjaldþrota,
nokkur væru hætt, en aðeins einu
fyrirtæki hefði verið lokað. Ann-
ars lokuðu þeir öllu sem hægt
væri að loka, aðgerðir væru í full-
um gangi.
Á ísafirði er sami fjöldi fyrir-
tækja á vanskilalista og á Akur-
eyri, 40 talsins. Pétur Kr. Haf-
stein bæjarfógeti á ísafirði, sagði
að ekki hefði þurft að koma til
neinna lokunaraðgerða núna.
Þau fyrirtæki sem á listanum
væru hefði hann verið í sambandi
við undanfarnar vikur, og mörg
þeirra gert upp skuldina, en öðr-
um gefinn frestur sem rennur út
næstu daga. Þessum aðgerðum,
sem núna væru í gangi hjá
stjórnvöldum, hefðu þeir á ísa-
firði beitt í þó nokkrum mæli síð-
ustu mánuði, og hefðu gefið góða
raun.
ns.
Haustið 1987 runnu um 75 þús-
und lítrar af dieselolíu út í jarð-
veginn og var ástæðan þá einnig
biluð olíuleiðsla. En ætla bæjar-
yfirvöld í Njarðvík að fara í
skaðabótamál vegna þessara
ítrekuðu mengunarslysa?
„Það er alveg ljóst að sam-
kvæmt íslenskum lögum er meng-
unarvaldur bótaskyldur og það er
skýrt hver mengunarvaldurinn er
í þessum tveimur til vikum, “ sagði
Oddur Einarsson, bæjarstjóri í
Njarðvík í samtali við Þjóðvilj-
ann í gær. Sagði Oddur að það
væri hægt að sanna hver væri
bótaskyldur í málinu. „En við
rekum ekki þetta mál á þeim
grundvelli, því þá segja þeir á
móti sem svo að við skulum bara'
bora rannsóknarholur og fylgjast
með hvert olían fer. Þegar olían
verður farin að nálgast vatnsbólin
kannski eftir 20-50 ár - þá skulum
við tala saman. Það hefur engin
mengun komið fram í vatnsból-
unum, heldur hefur jarðvegur
mengast á varnarsvæðunum og
það er ekki einu sinni okkar lög-
saga,“ sagði Oddur.
Sagði Oddur að í stað þess að
fara í mál við bandaríska herinn
út af þessari mengun og þeirri
trikloretylen-mengun sem mælst
hefði í vatnsbólunum hefði verið
ákveðið að fara aðra leið. Það
væri mjög erfitt að sanna beint að
mengunin sem mælist í vatnsból-
unum væri bandaríska hernum að
kenna. „Hins vegar hníga mjög
sterk rök að því að svo sé og á
grundvelli þess gera Njarðvíkur-
bær og Keflavíkurbær kröfu til að
Bandaríkjamenn borgi nýja
vatnsveitu og eru samningar um
það mál nú á lokastigi,“ sagði
Oddur. Keflavíkurbær og Njarð-
víkur stofnuðu í febrúar á þessu
ári fyrirtækið Vatnsveitu Suður-
nesja og er verkefni þess fyrir-
tækis að vinna að framgangi
þessa máls og reka vatnsveituna,
komist hún á koppinn.
phh
Fyrsti hvalurinn
veiddur
Hvalur 8 kom með fyrstu lang-
reyð þessarar vertíðar til Hval-
stöðvarinnar í Hvalfirði í gær-,
morgun. Þegar hvalnum hafði
verið landað hélt áttan aftur á
miðinn. Að sögn manna í Hval-
stöðinni er skyggni slæmt á mið-
unum og síðdegis í gær hafði nían
ekki enn náð sínum fýrsta hval.
Alls má veiða 68 langreyðar á
vertíðinni.
Brynja,
forseti BIL
Brynja Benediktsdóttir leikstjóri
var kjörin forseti Bandalags ís-
lenskra listamanna á aðalfundi
samtakanna 15. júnísl. Áfundin-
um var samþykkt áiyktun þar
sem lýst var stuðningi við þá
kröfu myndlistarmanna að farið
verði að lögum um Listskreyt-
ingasjóð en framlög til hans
hafa verið stórskert frá setningu
laganna. Þá var lýst stuðningi við
byggingu Tónlistarhúss og
skorað á stjórnvöld að sýna vilja
sinn í verki og sjá til þess að áform
um byggingu hússins verði að
veruleika.
Búskapur í Arbæ
Það eru ekki bara dauðir safngripir í Árbæjarsafni því frá og með
deginum í dag geta gestir skoðað þar íslensk húsdýr, kýr, kindur,
hesta, ketti, hunda og hænsni og verða öll dýrin með afkvæmi sín. Þá
verður daglega eitthvað um að vera sem tengist búskaparháttum fyrri
tíma, fóðrun dýra, rúning, mjaltir og smölun. Um hádegi í dag mun
sólstöðugangan koma við í Árbæj arsafni og fá þar mysu og annað fornt
íslenskt góðgæti. Sýningunni á íslenskum búskaparháttum lýkur 25.
júní.
Telemann í
Hallgrímskirkju
í kvöld kl. 20.30 verða haldnir
tónleikar í hliðarsal Hallgríms-
kirkju þar sem eingöngu verða
flutt tónverk eftir Georg Philipp
Telemann. Flytjendur eru: Mart-
ial Nardeau flauta, Kristján Þ.
Stephensen óbó, Kjartan Ósk-
arsson og Óskar Ingólfsson klar-
enettur, Þórhallur Birgisson og
Kathleen Bearden fiðlur, Sarah
Buckley víóla, Nora Komblueh
og Lovísa Fjeldsted selló, Páll
Hannesson og Richard Korn
kontrabassar og Elín Guðmunds-
dóttir semball.
Heimaþjónusta
fyrir fatlaða
Sjálfsbjörg, landssamband fatl-
aðra og Landssamtökin Þroska-
hjálp telja að stórlega skorti á
lagalegan grandvöll heimaþjón-
ustu við fatlaða, en Alþingi
tryggði öldruðum slíkan rétt í
vor. í ályktun frá Sjálfsbjörg og
Þroskahjálp segir að brýn nauð-
syn sé til að nú þegar verði hafinn
undirbúningur að því að sett
verði löggjöf, sem tryggi fötluð-
um nauðsynlega liðveislu. „Með
því er þeim gert mögulegt að lifa
sjálfstæðu lífi á eigin heimili og
annarsstaðar, þar sem þeir lifa og
starfa.“
Notaðar rafhlöður
úr umferð
Mikil umhverfismengun getur
stafað af notuðum rafhlöðum,
bæði kvikasilfursmengun og ka-
dmíumsmengun. Þrátt fyrir það
hafa rafhlöður hingað til verið
urðaðar með húsasorpi á sorp-
haugum. Reykjavíkurborg hefur
því ákveðið að vinna að innsöfn-
un notaðra rafhlaðna í Reykja-
vík, en Katrín Fjelsted lagði fram
tillögu þess efnis á fundi borgar-
ráðs sl. haust. Verður farið þess á
leit við forráðamenn bensín-
stöðva, matvöru- og ljósmynda-
vöruverslana, að þeir veiti mót-
töku rafhlöðum í þar til gerð fiát
en starfsmenn hverfamiðstöðva
munu losa flátin reglulega. Þá
hafa borgaryfirvöld gefið út bæk-
ling um umhverfisvemd.
Víkingur
vann Fylki
Víkingur sigraði Fylki 4-0 á Vík-
ingsvellinum í gærkvöldi. Andri
Marteinsson skoraði eina mark
fyrri hálfleiks, en í síðari hálfleik
bættu Björn Bjartmarz, Goran
Micic og Atli Einarsson við sínu
markinu hver.
Sigur Víkinga var þó alltof stór,
miðað við gang leiksins, og eftir
þennan sigur hafa þeir hlotið sex
stig, en Fylkir hefur enn fjögur
stig.
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvlkudagur 21. júní 1989