Þjóðviljinn - 26.07.1989, Blaðsíða 3

FRETTIR
Ferðamál
Enginn barlómur
Ferðalöngum á Suður- og Vesturlandi ekkert
fœkkað þráttfyrir rigningu og kulda.
Jóhannes Sigmundsson, formaður
Ferðamálasamtaka Suðurlands: Sami fjöldi
og áður
Prátt fyrir kulda og vaetutíð
sunnan- og vestanlands bera
þeir sig vel sem sjá um ferðamál á
þessum stöðum. Svo virðist sem
ferðalöngum hafi ekkert fækkað,
hvorki íslenskum né erlendum.
Jafnvel að þeim erlendu hafi
Qölgað ef eitthvað er.
Að sögn Jóhannesar Sig-
mundssonar, formanns Ferða-
málasamtaka Suðurlands, var
vertíðin frekar róleg framan af
júní, en seinnipart júnímánaðar
og í júlí hefur verið mikið um
ferðamenn. Veðrið virðist ekki
hafa áhrif á ferðaskap fólks og á
Flúðum hefur bæði verið fullt á
hótelinu og tjaldstæðinu.
Jóhannes sagði að það væru
aðallega útlendingar sem gistu á
hótelum, en íslendingar í tjöld-
um. íslendingarnir stæðu þó
skemur við og héldu lengra í
austur í leit að sól. Fjöldi ferða-
langa virðist vera hinn sami og
hefur verið undanfarin ár.
Sömu sögu er að segja af Vest-
urlandi og að sögn Sigríðar Gísla-
dóttur, hótelstýru á Búðum, er
ástandið harla gott. Að vísu fór
maímánuður alveg forgörðum
vegna kulda, en töluverður fjöldi
var í júní. Mikið er um bókanir út
sumarið og sama og ekkert hefur
verið afpantað. Sigríður sagði að
umferð um Búðir hefði verið
meiri en áður, og taldi ástæðu
þess vera lokanir á hálendinu.
Fólk sem hefur ætlað í hálendis-
ferðir hefur ekki komist, og því
orðið eftir á Búðum. Það er
greinilega enginn barlómur í fólki
þrátt fyrir allt.
Bókasafnið ísafirði
Lyklar á aldarafmæli
Bœjarbókasafnið komið með lyklavöld að
gamla sjúkrahúsinu. Óljóst hvenærflutt
verðurinn þarsem mikilla lagfœringa erþörf
á húsinu
Bæjarbókasafnið á ísafirði
varð 100 ára 13. júlí s.l. og í
tilefni af því afhentu bæjaryfir-
völd Jóhanni Hinrikssyni yfir-
bókaverði lyklana að gamla
sjúkrahúsinu, þar sem bókasafn-
ið á að vera í framtíðinni ásamt
héraðsskjalasafni og listasafni
Isafjarðar. Húsið var teiknað af
Guðjóni Samúelssyni og byggt
1921. Það þarfnast töluverða lag-
færinga og breytinga og segist Jó-
hann ekki mjög bjartsýnn á að
safnið flytji inn á næsta ári.
Jóhann sagði í samtali við
Þjóðviijann að bókasafnið væri
stærsta bókasafn landsbyggðar-
innar, að frátöldu Amtsbókas-
afninu á Akureyri, og teldi safnið
yfir 65 þúsund bindi. Skylduskil
hefðu verið til Bæjarbóka-
safnsins allt fram tii 1977. Bóka-
safnið keypti aliar íslenskar
bækur sem kæmu út, en vegna
bágrar fjárhagsstöðu væri ekki
hægt að kaupa mörg bindi af öllu.
Haraldur L. Haraldsson,
bæjarstjóri á ísafirði, sagði engar
fjárveitingar til viðgerða á gamla
sjúkrahúsinu í ár. Ekki væri útséð
um næsta ár, þar sem fjárhags-
áætlun væri ekki komin á dagskrá
og kostnaðaráætlun vegna endur-
bóta og breytinga lægi ekki fyrir.
Bæjarbókasafnið er nú til húsa
í um 250 fermetra húsnæði í
Sundhöll ísafjarðar. Gamla
sjúkrahúsið er hins vegar um 900
fermetrar og bjóst Jóhann við að
þar væri hægt að koma megninu
að bókasafninu upp, en aðeins
væri hægt að hafa frammi um
helming þess við núverandi að-
stæður. Safnið hefði fengið arki-
tekt það verkefni að gera tillögur
um breytingar og viðgerðir á hús-
inu og lögð yrði áhersla á að
halda því sem næst upprunalegu
útliti. „Við ætlum ekki að rústa
húsið,“ sagði Jóhann. Vandamál-
ið væri að illa gengi að fá fé til
framkvæmda sem ekki væru
styrktar af ríkinu.
-hmp
Fjölnotaforritið
Works
Út er komin íslensk bók um
m. þetta vinsæla forrit.
Fæst í bókaverslunum.
Sendum einnig um allt land.
Tölvuval
Sími36073
Hvalveiðum íslendinga í vísindaskyni er lokið að sinni og óvíst hvenær sá næsti verður skorinn i Hvalstöð-
inni í Hvalfirði.
Dýriœyptum hvalveiðum lokið
Hinum umdeildu hvalveiðum
íslendinga í vísindaskyni lauk
í síðustu viku þcgar komið var
með síðasta hvalinn inn á aðgerð-
arplanið í Hvalfirði. Þá höfðu
veiðst 68 langreyðar og hafa
aldrei verið færri dýr drepin á
vertíð frá því þær hófust hér við
land á ný eftir lok síðustu
heimsstyrjaldar. Ógerlegt er að
segja nokkuð til um það hvort
hvalveiðar verða stundaðar hér
við land á ný á þessari stundu en
hitt stendur óhaggað að enginn
hvalur verður skotinn á íslands-
miðum á næsta ári.
Þáttaskil 1986
Árið 1986 urðu þáttaskil í hval-
veiðum hér við land þegar
ákvörðun Alþjóðahvalveiðiráðs-
ins um allsherjarstöðvun hval-
veiða í atvinnuskyni árin 1986 -
1990 gekk í gildi. Jafnframt
ákváðu íslensk stjórnvöld að efna
til hvalveiða í vísindaskyni árin
1986 - 1989 í samræmi við áætlun
stofnunarinnar um gagngert átak
í hvalrannsóknum og heimildará-
kvæði þar að lútandi í stofnsátt-
mála Alþjóðahvalveiðiráðsins.
Af hálfu Hafrannsóknastofnunar
miðast rannsóknirnar við að efla
þekkingu á ástandi og veiðiþoli
hvaiastofna við ísland og kanna
þátt stórra og smárra hvala í líf-
ríki hafsvæðisins hér við land.
í samræmi við rannsóknaáætl-
unina og samstarfssamning við
'Hval hf. voru leyfðar tilrauna-
veiðar á 80 langreyðum sumarið
1987, en í samræmi við sam-
komulag íslenskra og banda-
rískra stjómvalda voru aðeins
leyfðar veiðar á 20 sandreyðum í
stað 40 árið 1986. Veiðar og rann-
sóknir við stöðina í Hvalfirði
stóðu yfir á tímabilinu 16. júní til
27. september og vom Hvalur 8
og Hvalur 9 notaðir til veiðanna.
Hié var gert á veiðunum dagana
20. júlí til 16. september.
Veiðarnar 1988 hófust 22. júní og
var á ný gert samkomulag ís-
lenskra og bandarískra
stjórnvalda um minnkun veiði-
þáttar rannsóknaáætlunarinnar
og aðeins leyfðar veiðar á 68
langreyðum og 10 sandreyðum.
Auk hvalveiða í vísindaskyni
hafa og fara fram yfirgripsmiklar
hvalatalningar fyrir forgöngu ís-
lendinga í samvinnu við nokkrar
þjóðirsumrin 1986,1987,1988 og
nú í sumar. Með hvalatalningun-
um hafa samkvæmt Hafrann-
sóknastofnun fengist yfir-
gripsmiklar upplýsingar um
hvalgengd í Norðaustur Atlants-
hafi og má búast við að meira
safnist í sarpinn að fengnum nið-
urstöðum úr þeirri talningu sem
nú stendur yfir.
Dýrkeypt
vísindaáætlun
Þegar íslensk stjómvöld
ákváðu að veiða hval í vísinda-
skyni árið 1986 eftir að bann Al-
þjóðahvalveiðiráðsins um veiðar
í atvinnuskyni tók gildi, bjuggust
væntanlega fáir við því að það
mundi hafa jafn afdrifaríkar af-
leiðingar fyrir sölu íslenskra sjáv-
arafurða á erlendum mörkuðum
og þó aðallega í Bandaríkjunum
og í Evrópu eins og raun varð á.
Það var ekki aðeins að innan Al-
þjóðahvalveiðiráðsins væru
skiptar skoðanir um þetta fram-
tak íslenskra stjórnvalda heldur
hafa samtök Grænfriðunga beitt
sér af alefli gegn vísindaveiðun-
um. Mótmæli þeirra hafa að
mestu verið friðsamleg með ör-
fáum undantekningum og hafa
aðallega beinst gegn kaupum
bandarískra og evrópskra
neytenda á íslenskum sjávaraf-
í BRENNIDEPLI
urðum. Á tímabili miðaði Græn-
friðungum það vel að þýsk stór-
fyrirtæki sögðu hvert á fætur öðru
upp sölusamningum við Sölu-
samtök lagmetis auk þess sem
stór og smá fyrirtæki í Bandaríkj-
unum kipptu að sér höndum á
kaupum á ísienskum fiski. Þó
minna hafi farið fyrir mótmælum
Grænfriðunga að undanförnu
berast þó enn fregnir af aðgerð-
um þeirra og ákvörðunum skóla-
yfirvalda í Bandaríkjunum að
hætta að kaupa íslenskar sjávar-
afurðir út af hvalveiðum fslend-
inga.
Erfitt er að gera sér grein fyrir
því hvað vísindaveiðarnar hafa
kostað þjóðarbúið í töpuðum
mörkuðum en án efa er hér um
miljarða tjón að ræða fyrir utan
þá slæmu ímynd sem íslendingar
hafa fengið í erlendum fjölmiði-
um. Að auki telja innlendir vís-
indamenn á sviði umhverfismála
sem andvígir eru hvalveiðum í
vísindaskyni að veiðarnar hafi
skemmt all verulega þann góða
orðstír sem íslenskir vísindamenn
höfðu áunnið sér erlendis.
Martröð lagmetis-
framieiðenda
Vaxandi áróður Grænfriðunga
Göslaragangur ís-
lenskra stjórnvalda í
hvalamálinu hefur
orðið þjóðinni dýr-
keyptur og vonandi
hefur það opnað
augu þeirrafyrirþví
að ísland er aðeins
eyland í landfrœði-
legri merkingu en
ekki að öðru leyti.
gegn íslenskum vörum vegna
hvalveiðistefnu íslendinga fór að
skila sér fyrir alvöru á miðju ár-
inu 1988 og fyrsta stóra áfallið
kom í október þegar þýska versl-
unarkeðjan Tengelmann hætti
viðskiptum og var áætlað sölutap
vegna þess um 200 miljónir
króna. Síðan reið hvert áfallið á
fætur öðru yfir íslenska lagmetis-
framleiðendur og í upphafi ársins
1989 hættu tveir stærstu kaup-
endur íslensks lagmetis í Þýska-
landi Aldi Suður og Aldi Norður
að kaupa lagmeti héðan enn-
fremur sem sölutegðu fór að gæta
hjá ýmsum smærri kaupendum.
Samkvæmt áætlunum Sölusam-
taka lagmetis þá var sölu- og
markaðstapið allt að 1400 miljón-
um króna. Því til viðbótar misstu
fjölmargir atvinnuna þar sem
nokkrar verksmiðjur urðu að
hætta eða draga verulega úr starf-
semi sinni.
Núna hefur ástandið batnað að
nokkru eftir því sem áróður
Grænfriðunga hefur minnkað en
einnig virðist sem íslensk
stjórnvöld hafi með betri upplýs-
ingaöflun og samvinnu við
stjórnvöld í Þýskalandi og Japan
snúið vörn í sókn.
F ramtíðarhorfur
Eins og áður sagði er ómögu-
legt að spá nokkru fyrir um það
hvað næsta framtíð muni bera í
skauti sér varðandi hvalveiðar
hér við land eftir að heildarúttekt
á hvalastofninum liggur fyrir sem
nú er verið að vinna að. íslensk
stjórnvöld eru varkár í svörum
um málið en hafa hins vegar stað-
hæft að hvalir muni verða veiddir
hér áfram, en spurningin er bara
hvenær. En hitt er alveg ljóst að í
framtíðinni verða íslensk
stjórnvöld að horfast í augu við
það að þó ísland sé eyland í landf-
ræðilegri merkingu erum við það
ekki í efnahagslegu- né
stjórnmálalegu tilliti. í þeim efn-
um erum við hluti af stærri heild
sem við verðum að taka mið af,
en ekki böðlast áfram eins og við
séum einir í heiminum.
Á meðan vísindamenn karpa
um það sín í milli hversu mikið er
af hval í hafinu í kringum landið
virðist vera nóg af honum ef
marka má það sem sjómenn hafa
haldið fram. Á síðustu loðnuver-
tíð kom það fyrir oftar en einu
sinni að loðnuskipin urðu frá að
hverfa vegna ágangs hnúfubaks
sem sótti í loðnuna, 68 langreyð-
ar veiddust á þremur vikum þrátt
fyrir lélegt skyggni á miðunum
nær allan tímann og hrefnuveiði-
menn segja allt fullt af hrefnu.
Þeir halda því fram meira í gríni
en alvöru að ef veiðar verði ekki
leyfðar von bráðar á hrefnu á nýj-
an leik og ef enginn hvalur verði
veiddur á næstunni geti svo farið
að siglingaleiðin fyrir Öndverð-
arnes teppist.
-grh