Þjóðviljinn - 05.09.1989, Blaðsíða 4

þJÓÐVILIINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Hendur standi
fram úr ermum
Langvinnum stjórnarmyndunarviöræöum er nú lokið með
því aö Borgaraflokkurinn hefur samþykkt aö ganga til liðs viö
ríkisstjórnina. Það á svo eftir að koma í Ijós hvort þeir flokkar
sem nú standa að stjórn leggja blessun sína yfir þessa
stjórnarmyndun. Fastlega má gera ráð fyrir að skoðanir séu
skiptar um þetta, einkum innan Alþýðubandalagsins, sem
setti það sem skilyrði á sínum tíma að Borgaraflokkurinn yrði
ekki í stjórn. Á það ber hinsvegar að líta að Borgaraflokkur-
inn í dag er ekki sá sami og þá. Albert er horfinn til Frakk-
lands og þeir Ingi Björn og Hreggviður hafa einangrast,
dinglandi í kjólfaldi Þorsteins.
Margur Alþýðubandalagsmaðurinn hefði eflaust frekar
viljað sjá Kvennalistann ganga til samstarfs við ríkisstjórn-
ina þannig að ríkisstjórnin hefði markað sig betur sem fél-
agshyggjustjórn. Kvennalistinn hefur bara ekki verið til við-
ræðu um slíkt, heldur viljað hanga áfram í tómarúmi áhrifa-
leysis.
Það var hinsvegar nauðsynlegt að efla ríkisstjórnina og
treysta meirihlutann á þingi, ekki bara til þess að stjórnin geti
setið áfram, heldur til þess að stjórninni gefist ráðrúm til
þess að taka á þeim ótal vandamálum sem blasa við í
íslensku þjóðlífi.
Verkefnin sem blasa við eru mörg og fæst þess eðlis að
hægt sé að leysa þau með einhverjum hókuspókus aðferð-
um. Að endurreisa íslenskt atvinnulíf eftir að ríkisstjórn Þor-
steins Pálssonar hafði nær kippt rekstrargrundvellinum
undan útflutningsatvinnugreinunum er langtímaverkefni og
því brýnt að ríkisstjórnin móti stefnu í uppbyggingu atvinnu-
veganna og hefjist strax handa við það. Sú stefnumótun
verður að taka mið af því að ríkisstjórn Steingríms Her-
mannssonar vill kenna sig við jöfnuð og félagshyggju.
Endurreisn atvinnulífsins verður því að stefna að jöfnuði á
öllum sviðum samfélagsins.
Annað mjög brýnt verkefni ríkisstjórnarinnar er að setjast
strax niður með samtökum launafólks og komast að
samkomulagi við þau um hvernig brugðist verði við þeirri
verðhækkanaskriðu sem dunið hefur á landsmönnum að
undanförnu. Það þýðir ekkert að stinga hausnum í sandinn
og segja einsog forsætisráðherra: Þessar verðhækkanir
koma mér jafn mikið á óvart og öðrum. Launafólk gerði mjög
hófsama samninga og tók tillit til erfiðleika í þjóðarbúinu en
það er ekki hægt að ætlast til þess að launafólk sé eina fólkið
sem sýnir félagslegan þroska í þjóðfélaginu. Þegar afkoma
heimilanna er í húfi og versnar með hverri verðhækkun sem
þeim er ætlað að bera er viðbúið að þolinmæðina þrjóti.
Hvprt það verður með jafn afdrifaríkum hætti og varaforseti
ASÍ gaf í skyn, að búast megi við skemmdarverkum, er svo
annað mál.
Vandi fámennra byggðalaga sem berjast í bökkum er
þriðja verkefni ríkisstjórnarinnar. Vandinn þar er vissulega
margvíslegur og undirrót hans misjöfn. Kvótamissir margra
þessara byggðalaga er þó það mál sem heitast brennur á
þeim um þessar mundir. Sá missir verður ekki bættur með
því að gefa út bráðabirgðalög um aukakvóta til einstakra
sveitarfélaga. Slíkt fordæmi yrði til þess að kvótakerfið
hryndi á örfáum árum. Það eina vitræna í stjórn fiskveiðanna
er að taka upp byggðakvótann sem Alþýðubandalagið hefur
lagt til.
Þau eru ótalmörg verkefnin sem blasa við stjórninni nú og
glíman við þau verður erfið. Auk þeirra sem þegar hafa verið
nefnd verður að halda áfram að kljást markvisst við að fá
vextina niður, vandi landbúnaðarins er enn eitt málið, vandi
ríkissjóðs og þannig mættilengitelja.Ekkert þessara vanda-
mála leysist þó af sjálfu sér heldur verður að vinna mar-
kvisst að lausn þeirra.
Nú þegar búið er að tryggja ríkisstjórninni starfsfrið verður
hún að láta hendur standa fram úr ermum og sýna að það
hafi ekki verið til einskis að setja hana á vetur. Standi hún
undir nafni sem ríkisstjórn félagshyggju og jafnaðar þurfa
þeir flokkar sem að henni standa ekki að óttast dóm kjós-
enda þegar þar að kemur því stjórnarandstaðan hefur ekk-
ert til málanna að leggja.
-Sáf
íhaldið á bágt
Mikið á íhaldið bágt um þessar
mundir. Verst líður þó aumingja
Þorsteini því óðum nálgast lands-
fundur Sjálfstæðisflokksins og
hann veit allra manna best að þær
raddir gerast nú æ háværarj innan
flokksins sem segja að það þurfi
að endurnýja forystu flokksins.
Honum er því mikið í mun að
sanna sig. í því ljósi ber að skoða
yfirlýsingu flokksins um atvinnu-
mál þjóðarinnar, sem er ekkert
annað en yfirlýsing um stefnu-
leysi, eða einsog Alþýðublaðið
lýsti því, hvorki fugl né fiskur,
enda ekkert um fiskveiðistefnuna
í plagginu né heldur um alifugla-
ráekt eða aðrar greinar landbún-
aðarins. Slík mál eru of viðkvæm
fyrir stjórnmálaflokk einsog
Sjálfstæðisflokkinn og hætt við
að erfiðlega gangi að samstilla
þær ólíku raddir sem í flokknum
eru. Til slíkra verka þarf hæfari
stjórnanda en nú heldur um
sprotann.
Þorsteinn rembist samt einsog
rjúpan við staurinn og í örvænti-
ngarfullri tilraun til þess að
sannfæra flokksmenn sína um að
hann sé ekki stefnulaust rekald
hóar hann saman þingflokknum
til þess að setja saman „yfirlýs-
ingu um frjálslynda og víðsýna
umbótastefnu í atvinnumálum,"
einsog plaggið heitir á máli Val-
hallarbúa.
Hver er svo boðskapur þessar-
ar „frjálslyndu og víðsýnu um-
/ bótastefnu“? Þegar búið er að
1 taka burt orðagjálfrið og þau atr-
iði sem ríkisstjórnin er að fram-
kvæma eða stefnir að, er gengis-
felling ein eftir og kjaraskerðing.
En það er ekki Sjálfstæðisflokk-
urinn sem ætlar að framkvæma
hana, heldur ætlar hann útflutn-
ingsatvinnuvegunum að sjá um
að skrá gengið eftir eigin geð-
þótta.
Þegar gengið var á Þorstein og
hann beðinn að svara því hversu
stóra gengisfellingu þyrfti í dag
miðað við „efnahagslegar for-
sendur“ einsog talað er um í yfir-
lýsingunni, varð fátt um svör.
Sennilega hefur þingflokkurinn
ekki mátt vera að því að láta
reikna það út, svo mikið lá á að
koma yfirlýsingunni fyrir alþjóð.
Óknyttastrákurinn
Annað sem vakið hefur athygli
við fjölmiðlaupphlaup Þorsteins
er afneitun hans á fastgengis-
stefnunni. Einkum er það alvar-
legt í Ijósi þess, að með því að
afneita henni og kenna
Steingrími Hermannssyni um
hana, er Þorsteinn að afneita því
eina sem hann hefur haft fram að
færa í stefnumótun f atvinnu- og
efnahagsmálum íslensku þjóðar-
innar. Steingrímur var ekki par
ánægður með það þegar þeir
deildu í sjónvarpinu nú um helg-
ina og húðskammaði Þorstein,
sem var einsog óknyttastrákur
sem veit upp á sig skömmina.
Bragð er að...
En það er ekki bara Þorsteinn
sem á bágt. Mikið eiga málgögn
flokksins bágt um þessar mundir.
Ætla mætti að Morgunblaðið
gripi á lofti nýja „frjálslynda og
víðsýna umbótastefnu" þing-
flokksins í atvinnumálum og
hampaði henni sem valkosti gegn
stefnu núverandi ríkisstjórnar.
En Mogginn virðist ekki hafa
meiri trú á þessari stefnu en svo
að nú um helgina var fjallað um
atvinnu- og efnahagsmál hér á
landi í Reykjavíkurbréfi án þess
að minnst væri einu orði á plagg
Þorsteins.
Fyrst bendir höfundur Reykja-
víkurbréfs á þá staðreyná að
kreppan á íslandi er ekkert ein-
angrað fyrirbæri og tekur Dan-
mörku og Noreg sem dæmi um
lönd sem eiga við svipuð vanda-
mál að etja og íslendingar. Mun-
urinn er hinsvegar sá, að mati
höfundar, að í Noregi hafa staðið
yfir í nokkur ár markvissar að-
gerðir til þess að taka á vanda-
málunum þar og árangur því far-
inn að koma í ljós.
„Norðmenn hafa því von um
betra ástand. Það er kannski of
mikið sagt, að svo sé um Dani en
hins vegar alveg ljóst, að hér á
íslandi hefur ekki enn verið haf-
izt handa um raunverulegar að-
gerðir til þess að taka á þeim
djúpstæða vanda, sem hrjáir
efnahags- og atvinnulíf okkar.“
Jæja, hugsaði klippari þegar
þarna var komið lestrinum, nú á
að hefja yfirlýsingu Þorsteins upp
til skýjanna sem patentlausn á
vandanum. En svo reyndist ekki.
Höfundur Reykjavfkurbréfs lét
sem sú yfirlýsing væri ekki til því
ekki var minnst einu orði á hana.
Þess í stað er ríkisstjórnin gagn-
rýnd fyrir vaxtastefnu sína. Ekki
fyrir það að vextir séu of háir,
heldur hitt að ríkisstjórnin hafi
þrýst vöxtum of mikið niður.
Vinsældirnar
Skilaboðin til Þorsteins geta
varla verið ótvíræðari. Hann hef-
ur ekkert fram að færa og því á-
stæðulaust að hampa því sem
ekkert er.
En sagan er ekki öll, því í
leiðara Morgunblaðsins sama
dag er Þorsteinn einnig snup-
raður óbeint þegar leiðarahöf-
undur sér ofsjónum yfir vinsæld-
um Steingríms Hermannssonar
„sem notar hvert mál til þess að
„slá sér upp“ “, einsog leiðara-
höfundur kemst að orði. Lesið
með réttu hugarfari útleggst þessi
fullyrðing á þá vegu, að Þorsteinn
klúðri öllu sem hann kemur ná-
lægt.
Skoðanakannanir hafa sýnt að
Sjálfstæðisflokkurinn hefur rétt
úr kútnum að undanförnu og er
nú kominn aftur upp í fyrri stærð
og vel það. Þorsteinn hefur aftur
á móti verið aftarlega á merinni í
vinsældakönnunum miðað við
fylgi flokksins, sem þýðir að
flokksbræður hans og systur bera
einfaldlega ekki mikið traust til
hans. Fylgi í skoðanakönnunum
er hinsvegar valt þegar í kjörklef-
ann er komið og því mikið undir
því komið að forysta flokksins
geti haldið uppi dampi í kosning-
abaráttunni.
Þorsteini er ekki treystandi til
þess að mati Moggamanna því
þegar leiðarahöfundur þarf að
koma höggi á ríkisstjórnina lætur
hann sem stjórnarandstaðan sé
ekki til heldur tíundar skrif Al-
þýðublaðs og Þjóðvilja um ríkis-
stjórnina, því þar fer hið upp-
byggilega aðhald að ríkisstjórn-
inni fram, en hvorki á vegum
Sjálfstæðisflokksins né Kvenna-
listans.
-Sáf
Þjóðviljinn
Síðumúla 6'108 Reykjavík
Sími: 681333
Ktöldsími: 681348
Símfax:681935
Útgofandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórl: Arni Bergmann.
Fréttaatjórl: Lúðvfk Geirsson.
Aðrirblaðamenn: DagurÞorleifsson, EiíasMar(pr.),Guðmundur
Rúnar Heiðarsson, Hildur Finnsdóttir (pr.), Jim Smart (Ijósm.),
Kristófer Svavarsson, Ólafur Gíslason, Sigurður Á. Friðþjófsson
(umsjm. Nýs Helgarblaðs), Þorfinnur Ómarsson (íþr.), ÞrösturHar-
aldsson.
Framkvœmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Sigrún Gunnarsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pótursdóttir.
Augiýsingastjóri: Olga Clausen.
Auglýslngar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóðir: Erla Lárusdóttir
Útbrelöslu-og afgreiðslustjóri: Guðrún Gísladóttir.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Halla Pálsdóttir, Hrefna
Magnúsdóttir.
Innheimtumaður: Katrín Bárðardóttir.
Útkeyrsia, afgrelösla, ritstjórn:
Síðumula 6, Reykjavlk, símar: 68 13 33 & 68 16 63.
Símfax: 68 19 35
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 90 kr. Nýtt Helgarblað: 140 kr.
Áskriftarverö á mánu ði: 1000 kr.
4 SlÐA - ÞJÓÐVILJINN j Þriðjudagur 5. september 1989