Þjóðviljinn - 21.12.1989, Blaðsíða 3

FRÉTTIR
Þjóðhagsstofnun
Horfumar
ekki bjartar
Allir að geraþað gott nema við
ó svo bjart sé yfir efna-
hagsmálum í helstu iðnríkjum
heims á næsta ári með 3% hag-
vexti og um 4% verðbólgu eru
horfurnar ekki jafn bjartar í
efnahagsmálum íslendinga. Spáð
er áframhaldandi samdrætti í
þjóðarbúskapnum fram á mitt
næsta ár en eftir það er búist við
að hagvöxtur glæðist á ný og
verði l%-2% á ári á tímabiiinu
1991-1994. Þetta kemur fram í
spá Þjóðhagsstofnunar um efna-
hagshorfurnar árið 1990.
Samkvæmt Þjóðhagsstofnun
er gert ráð fyrir að landsfram-
leiðsla og þjóðartekjur verði
rúmlega 1% minni árið 1990 en á
þessu ári. Gert er ráð fyrir að
þjóðarútgjöld muni dragast sam-
an heldur meira en þjóðartekjur
eða um 1,5% sem stafar einkum
Vöruskiptin
Hagstæö
um 6,8
miljarða
Vöruskiptajöfnuðurinn fyrir
fyrstu 10 mánuði þessa árs var
hagstæður um 6,8 miljarða
króna, en á sama tíma í fyrra var
hann hagstæður um 0,1 miljarð
króna á sama gengi.
Alls voru fluttar út vörur fyrir
64,6 miljarða króna á fyrstu 10
mánuðum þessar árs, en inn
vörur fyrir 57,8 miljarða króna.
Verðmæti vöruútflutnings
fyrstu 10 mánuði ársins var 5%
meira á föstu gengi en á sama
tíma í fyrra. Sjávarafurðir voru
um 72% alls útflutnings og voru
5% meiri en í fyrra. Verðmæti
vöruinnflutnings fyrstu 10 mán-
uði ársins var 6% minna en á
sama tíma í fyrra.
í október mánuði voru fluttar
út vörur fyrir 6.680 miljónir
króna en inn fyrir 6.750 miljónir
króna. Vöruskiptajöfnuðurinn
fyrir október var því óhagstæður
um 70 miljónir króna en í október
í fyrra var hann hagstæður um 45
miljónir króna á sama gengi.
-Sáf
af samdrætti í einkaneyslu sem
áætluð er að dragist saman að
raungildi um 2,5% eða 3,5% á
mann borið saman við 2% í þjóð-
hagsáætlun. Samkvæmt þessu
dregst sparnaður heimilanna
nokkuð saman. Spár um sam-
neyslu og fjárfestingu eru
óbreyttar frá þjóðhagsáætlun, en
þar er gert ráð fyrir 1% aukningu
á samneyslu, en 1% samdrætti í
fjárfestingu sem þýðir að þjóðar-
útgjöld verða 1,6% minni. í
þessu felst að viðskiptahalli
minnkar á milli áranna 1989 og
1990. Verður2,2% aflandsfram-
leiðslu samanborið við 2,4% á
þessu ári og 3,7% árið 1988.
Vegna minni afla er fyrirsjáan-
legt að framleiðsla sjávarafurða
muni minnka á næsta ári eða um
allt að 3%. Þjóðhagsstofnun tel-
ur að önnur útflutningsfram-
leiðsla muni ýmist standa f stað
eða fara vaxandi sem vegur að
hluta upp minni sjávarafurða-
framleiðslu. Útflutningsfram-
leiðslan í heild er því talin minnka
um 1% á milli ára.
Miðað við óbreytt raungengi
og áframhaldandi samdrátt ráð-
stöfunartekna á mann sem spáð
er að verði um 5,5% frá 1989 til
1990 en þær rýrnuðu um 8% frá
1988 til 1989, er reiknað með
minni innflutningi á næsta ári og
þar með áframhaldandi bata á
vöruskiptajöfnuði. Búist er við
að hann verði hagstæður í ár um
7,4 miljarða króna. Aftur á móti
mun viðskiptajöfnuðurinn verða
áfram neikvæður vegna óhag-
stæðs vaxtajafnaðar og er
reiknað með viðskiptahalla upp á
7,6 miljarða króna sem svarar til.
2,2% af landsframleiðslu.
Varðandi launaþróunina al-
mennt á næsta ári ríkir þó mikil
óvissa hver hún verður þar sem
kjarasamningar vel flestra félaga
og samtaka launafólks eru lausir
eða renna út um áramótin. Hins
vegar eru atvinnuhorfur næsta
árs ekki ýkja bjartar því spáð er
vaxandi atvinnuleysi og um 3000
manns verði að jafnaði atvinnu-
lausir eða tæp 2,5% af vinnu-
framboði. Mest er það talið verða
strax í ársbyrjun eða 4%-5%.
Yfir sumarið um l%-2%, nái lág-
marki í september en fari síðan
aftur vaxandi og verði um 3% af
vinnuframboði í lok árs 1990.
-grh
Rúmenía
íslensk stjóm-
völd mótmæla
íslensk stjórnvöld hafa þungar
áhyggjur af grimmilegri vald-
beitingu stjórnvalda í Rúmeníu
undanfarna daga og fordæma
harðlega fjöldamorð á friðsam-
legum mótmælendum, sem átt
hafa sér stað í landinu.
í fréttatilkynningu frá utan-
ríkisráðuneytinu segir að mót-
mælaaðgerðir í borginni Timiso-
ara séu andsvar almennings í
Rúmeníu við þeim ásetningi
stjórnvalda að virða að vettugi
þær lýðræðislegu umbætur, sem
rutt hafa sér til rúms í öðrum ríkj-
um Austur-Evrópu.
„ísland gagnrýndi endurtekin
brot rúmenskra stjórnvalda á
mannréttindaákvæðum Helsinki-
sáttmálans bæði við lok fram-
haldsfundar Ráðstefnunnar um
öryggi og samvinnu í Evrópu
(CSCE), sem lauk í Vín í janúar
sl., og við upphaf viðræðna um
niðurskurð hefðbundinna vopna
og traustvekjandi aðgerðir, sem
hófust í Vín í mars sl. í ljósi at-
burða að undanförnu vilja íslensk
stjórnvöld enn skora á stjórn Ce-
ausescus að virða þær skuldbind-
ingar, sem Rúmenar hafa gert
innan CSCE og láta hið fyrsta af
þeim ofbeldiskenndu stjórnar-
farsaðferðum, sem hvarvetna eru
nú á undanhaldi í öðrum ríkjum
Austur-Evrópu," segir ennfrem-
ur í tilkynningunni.
-Sáf
Lltlar breytingar í fyrstu
Senn líður að því að fjórir rót-
grónir bankar leggja upp
laupana og sameinist undir merki
Islandsbanka. Segja má að aðeins
ein vika sé til stefnu því aðeins
fimm vinnudagar cru til áramóta.
Þá tekur Islandsbanki formlega
til starfa og bankar í landinu
verða þremur færri en áður.
Sjáanlegar breytingar verða þó
fremur litlar í fyrstu og þurfa við-
skiptavinir bankanna fjögurra
varla að óttast að sameiningin
hafi neikvæð áhrif á samskipti
þeirra við „bankann sinn“. Á
sama hátt verða spor bankans til
framfara á sviði bankamála
nokkuð hæggeng í fyrstu og getur
tekið einhvern tíma á komast „i
takt við nýja tíma“ einsog bank-
inn gerir út á í auglýsingum.
Hægar breytingar
íslandsbanki varð til þegar Al-
þýðubanki, Iðnaðarbanki og
Verslunarbanki keyptu Útvegs-
bankann og sameinuðust í einum
banka. Hann verður annar
stærsti banki landsins með 50
miljarða eigið fé, en eigið fé
Landsbankans er um 80 miljarð-
ar. Fróðlegt verður að fylgjast
með samkeppni þessara banka en
möguleikar íslandsbanka eru
vitaskuld miklir nú í upphafi.
Þróunin mun þó verða hæggeng á
næstunni og sameiningin verður
vart sjáanleg nema í pappírs-
vinnu.
„Hvert útibú verður með mjög
svipuðu sniði og áður og er stefnt
að því að viðskiptavinir haldi
sömu tengslum við bankana. ís-
landsbankinn tekur við öllum
inn- og útlánum hinna bankanna
og þannig munu allir skilmálar
viðskiptavina varðandi núver-
andi lánagreiðslur haldast
óbreyttir,“ sagði Valur Valsson
formaður bankastjórnar íslands-
banka í samtali við Þjóðviljann.
Ein af fyrstu sjáanlegu nýjung-
um bankans verður tékkareikn-
ingur sem tekur gildi strax eftir
áramótin. Gömlu reikningamir
verða þó áfram í gildi svo lengi
sem tékkheftin endast fram eftir
ári. Tékkareikningurinn líkist
nýjustu reikningum bankanna á
því sviði og þurfa viðskiptavinir
ekki á bankakorti að halda, frem-
ur en verið hefur í al-reikningi
Iðnaðarbankans. Bankakortið
hefur reyndar verið af mörgum
talið meingallað og hefur td.
rannsóknarlögreglan lýst óá-
nægju sinni með slík kort. Einsog
flestir bankar hafa boðið við-
skiptavinum sínum mun íslands-
banki gefa kost á mynd af
reikningshöfum á tékkaeyðublöð
og óbreytt reikningsnúmer frá
fyrri banka. Þá verða sérstakir
reikningar fyrir fyrirtæki og
munu útibúin viðhalda sérstakri
þjónustu vegna þeirra.
Greiðslukortaæði landsmanna
minnkar varla með tilkomu ís-
landsbanka þarsem hann verður
umboðsaðili að Visa- og Euro-
kortum.
Flestar breytinganna munu
ganga mjög hægt fyrir sig. Allar
innlánsbækur, með mismunandi
sérkjörum á milli banka, verða
áfram í gildi en ekki verður stofn-
að til fleiri reikninga með því
sniði. Þannig má búast við að
reikningar gömlu bankanna
hverfi smám saman og nýir taki
við. Heyrst hefur að undanförnu
að þessir nýju reikningar líkist
meira því sem Iðnaðarbankinn
hefur teflt fram síðustu misseri en
reikningum hinna bankanna.
Valur Valsson sagði það ekki rétt
og enginn bankanna fjögurra
hefði meiri umsvif í íslandsbanka
en aðrir. „Þetta hefur verið góð
samvinna fjögurra aðila á
jafnréttisgrundvelli og við völd-
um það besta hver hjá öðrum.
Við leggjum mikla áherslu á að
gefa einstaklingum og fyrirtækj-
um kost á meiri sveigjanleika en
áður hefur þekkst. Stefna okkar
er að bjóða upp á heildarlausnir í
stað þess að leggja áherslu á ein-
stakar vörur og þjónustu, sem
hingað til hefur tíðkast,“ sagði
Valur aðspurður um stefnu-
breytingar bankans.
Aukin hagrœðing
En það er á engan hátt hægt að
segja til um hvort bankinn nái
fram markmiði sínu um nýja tíma
í bankamálum. Hann hlýtur að
fara inn á braut frekari hagræð-
inga, en lítið hefur verið rætt um
fækkun útibúa eða starfsfólks.
Starfsmönnum í bönkunum fjór-
um hefur þegar fækkað talsvert
en ekkert hefur verið hróflað við
í BRENNIDEPLI
útibúum. Um 100 stöðugildi hafa
losnað á einu ári, því þeim hefur
fækkað úr 980 í 880. Stefnan er að
fækka starfsmönnum án upp-
sagna. Hvort það tekst er vart
hægt að segja til um fyrr en á-
kvarðanir verða teknar um fækk-
un útibúa.
Það hlýtur að teljast mjög eðli-
legt og raunar nauðsynlegt að
bíða með fækkun útibúa þar til
reynsla verður komin á rekstur
Þótt íslandsbanki nái
fram markmiðisínu um
nútíma banka í takt við
nýja tíma verður hans
höfuð verkefni að við-
halda þjónustu sinni, eða
bœta til betri vegar.
Nauðsynlegt er að gera
samskiptin við viðskipta-
vini enn persónulegri og
þœgilegri ánfrekari
kostnaðar fyrir kúnnann
þeirra undir hatti íslandsbanka.
Enda þótt viðskiptavinir haldi
jafnan mikilli tryggð við sín útibú
geta umsvif þeirra breyst á báða
bóga eftir sameininguna. Sem
dæmi hefur Alþýðubankinn á
Laugavegi liðið nokkuð fyrir
staðsetningu sína vegna fárra bíl-
astæða. Gera má ráð fyrir að tals-
verður hluti verslunarmanna við
Laugaveg skipti við einhvem
hinna bankanna þriggja, sérstak-
lega Verslunarbankann, og færi
þannig viðskipti sín yfir í það úti-
bú sem nú er Alþýðubanki. Svip-
aða sögu má segja á fleiri stöðum
í Reykjavík og nágrenni. íslands-
banki gæti jafnvel farið í land-
vinninga á þennan hátt því gera
má ráð fyrir að mörgum viðskipt-
avinum henti banki sem hefur svo
gífurlegan fjölda útibúa.
Þótt íslandsbanki nái fram
markmiði sínu um nútíma banka í
takt við nýja tíma verður hans
höfuð verkefni að viðhalda þjón-
ustu sinni, eða bæta til betri veg-
ar. Nauðsyniegt er að gera sam-
skiptin við viðskiptavini enn per-
sónulegri og þægilegri án frekari
kostnaðar fyrir kúnnann. Margir
viðskiptavinir bankanna fjögurra
óttast að litli þægilegi bankinn á
hominu verði að stóm miðstýrðu
bákni .sem verði afar þungt í
vöfum. Nái stefna íslandsbanka
fram að ganga er þessi ótti líkast
til óþarfur. Þar verða útibúin lyk-
ilatriði í rekstrinum og þau verða
enn sjálfstæðari en áður. Þannig
taldi einn heimildamanna Þjóð-
viljans útibúin einmitt eiga
möguleika á að ná enn persónu-
legri tengslum við sína viðskipta-
vini en áður. Bankinn verður
reyndar með skipulagðari
deildarskiptingu en áður hefur
tíðkast. Stjómendur bankans
verða hver með sitt svið, allt upp í
bankastjórana þrjá að Val
Valssyni formanns bankastjórnar
undanskildum.
Framtíð íslandsbanka er ó-
skrifað blað en forráðamenn
bankans leggja mikla áherslu á að
bæta þjónustu án frekari miðstýr-
ingar. Bankinn hefur í raun mikla
möguleika á að sölsa enn frekar
undir sig á markaðinum en vilji
viðskiptavinir heldur lítinn banka
verður þeim erfitt um vik. Fyrir
slíka viðskiptavini skiptir það
sköpum að gera útibúin sem
sjálfstæðastar einingar. Frekari
kostir og gallar hins stóra íslands-
banka munu koma síðar í ljós.
-þóm
i
i
\
I

Flmmtudagur 21. desember 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3