Þjóðviljinn - 16.01.1990, Qupperneq 3

FRETTIR
Aðilar vinnumarkaðar
Vextir ræddir
við bankana
r
Igær áttu fulltrúar Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja, Al-
þýðusambands íslands og Vinnu-
veitendasambands Islands fund
með fulltrúum viðskiptabank-
anna, þar sem þeim voru kynntar
þær hugmyndir sem ræddar hafa
verið við samningaborðið um
niðurkeyrslu vaxta. Ögmundur
Jónasson formaður BSRB segir
mikilvægt að ekki verði beðið
með vaxtalækkanir vegna þess að
þær séu forsenda þess að hægt sé
að keyra niður verðlag í landinu.
Ögmundur sagði greinilegt að
allir gerðu sér nú grein fyrir því
að vextir væru og hefðu verið of
háir. Verið væri að ræða mögu-
leikana á að gera kjarasamninga
þar sem kaupmáttur yrði tryggð-
ur og verðbólga og vextir keyrðir
niður. Kaupmáttartrygging væri
alger forsenda samninga af þessu
tagi. Honum skildist að atvinnu-
rekendur teldu að þetta gæti
gengið upp og þess vegna væri
ákvæði um kaupmáttartryggingu
aðeins innsigli á að mönnum væri
alvara.
Formaðurinn sagði fólk orðið
þreytt á að gera samninga þar
sem það sem næðist fram gufaði
síðan allt upp skömmu síðar.
Núna vildi fólk snúa þessu við.
-hmp
Fœðingarheimilið
Heilbrigðisiáðhena
vill húsið
Heilbrigðisráðherra vill leigja eða kaupa hús
Fœðingarheimilisins af Reykjavíkurborg.
Borgin hefur undirritað leigusamning við
lœkna
Guðmundur Bjarnason heil-
brigðisráðherra hefur skrifað
Davíð Oddssyni borgarstjóra
bréf þar sem hann fer fram á það
að ríkisspítalarnir geti gengið inn
í leigusamning þann sem borgin
hefur gert við nokkra lækna um
leigu á tveimur hæðum af húsi
Fæðingarheimilisins í Reykjavik.
Auk þess segist ráðherra vera til
viðræðu um það að kaupa húsið
af borginni. Tilgangurinn með
því er að reka áfram samskonar
starfsemi og Fæðingarheimilið
Isafjörður
Smári hættir
Smári Haraldsson líffræðingur
og bæjarfulltrúi Alþýðubanda-
lagsins í bæjarstjórn ísafjarðar
hefur ákveðið að gefa ekki kost á
sér á framboðslista AB við næstu
sveitarstjórnakosningar sem
fram fara í vor.
Að sögn Smára er ástæðan
fyrir þessari ákvörðun hans fyrst
og fremst sú að seta í bæjarstjórn
og þá sérstaklega í bæjarráði sé
tímafrek og taki tíma frá öðrum
störfum en þá aðallega frá fjöl-
skyldunni.
„Ég lít svo á að það þurfi að
vera eðlileg endurnýjun í þessu
sem og svo mörgu öðru. Þá hef ég
ávallt litið svo á að með þátttöku
minni í bæjarpólitíkinni fyrir Al-
þýðubandalagið hafi ég verið að
inna af hendi mína þegnskyldu
fyrir minn bæ og minn flokk sem
ég hef haft mjög gaman af,“ sagði
Smári Haraldsson.
Smári skipaði annað sætið á
lista Alþýðubandalagsins við
kosningarnar vorið 1986 og var
þá varamaður Þuríðar Péturs-
dóttur í bæjarstjórn ísafjarðar.
Þegar Þuríður flutti búferlum að
vestan ári síðar varð Smári aðal-
maður Alþýðubandalagsins í
bæjarstjórninni.
-grh
I
hefur rekið í húsinu í samvinnu
við fæðingardeild Landsspíta-
lans.
Á fundi stjórnar Sjúkrastofn-
ana Reykjavíkur á föstudag var
lagður fram til kynningar samn-
ingur sem undirritaður var af'
Hjörleifi Kvaran fyrir hönd
Reykjavíkurborgar við Skurð-
stofu Reykjavíkur, en svo nefna
læknarnir fyrirtækið sem tekur
húsnæðið á leigu.
Grunnleigan fyrir hæðirnar
tvær eru 100 þúsund krónur á
mánuði, eða 250 krónur á fer-
metra. Einnig eiga læknarnir að
greiða3,5% afgrunneiningufyrir
unnin læknisverk.
Á fundi stjórnar Sjúkrastofn-
ana Reykjavíkur lagði Sigrún
Knútsdóttir formaður starfs-
mannaráðs Borgarspítalans fram
afrit af bréfi til heilbrigðisráð-
herra frá 10. janúar þar sem
stjórn starfsmannaráðsins fer
fram á að ráðherra veiti ekki leyfi
til starfrækslu sjúkrastofu í hús-
næði Fæðingarheimilisins.
Að sögn Finns Ingólfssonar að-
stoðarmanns heilbrigðisráðherra
hefur þetta verið kannað innan
ráðuneytisins en fljótt á litið virð-
ast ýmsir erfiðleikar við það að
neita læknunum um slíkt leyfi.
Hinsvegar er ráðuneytið að
kanna hvort hægt sé að skilja á
milli lækningaleyfis og rekstrar-
leyfis.
„Þá hefur ráðuneytið sent bréf
til stjórnar Sjúkrastofnana í
Reykjavík þar sem spurst er fyrir
um það hvort það standi til að
hætta rekstri Fæðingaheimilisins
alveg, því ráðuneytið hafi litið
svo á að þetta væri tímabundin
ráðstöfun þegar þessum tveimur
hæðum var lokað á sl. ári í sparn-
aðarskyni fyrir Borgarspítalann.
Ef hinsvegar er verið að hætta
rekstri þarna þá hlýtur það að
kalla á endurskoðun á fjár-
veitingum til Borgarspítalans,“
sagði Finnur.
Ekki tókst að ná í borgarstjóra
í gær en samkvæmt upplýsingum í
heilbrigðisráðuneytinu hafði svar
ekki borist frá honum.
-Sáf
Úrskurður Hæstaréttar í minniháttar sakamáli hefur leitt af sér stórfelldar breytingar á meðferð opinberra
mála í héraði.
Hæstiráttur flýtir
fyrir réttarbót
Sýslumenn og bæjarfógetar
landsins eru nú i óða önn að
reyna að átta sig á þeim breyting-
um sem gerðar voru á dómskerfi
landsins um helgina þcgar flýtt
var fyrir aðskilnaði dómsvalds og
umboðsvalds í héraði með sér-
stökum bráðabirgðalögum.
Embættismennirnir hafa allir
verið boðaðir til Reykjavíkur í
dag að sitja fund með dómsmála-
ráðherra þar sem hin nýja skipan
verður rædd.
Nú þegar hafa verið settir í
embætti fímrn nýir héraðsdómar-
ar úti á landi á þeim stöðum þar
sem sýslumaður og fulltrúar hans
sáu áður um að stjórna bæði lög-
reglurannsókn og dæma í málum.
Héraðsdómararnir fímm munu
eingöngu sinna opinberum mál-
um.
Alþingi samþykkti á síðast-
liðnu ári lög um aðskilnað dóms-
valds og umboðsvalds í héraði og
áttu þau ekki að taka gildi fyrr en
1. júlí 1992. Það sem varð hins
vegar til að flýta fyrir hinum nýju
dómarastöðum var úrskurður
sem Hæstiréttur felldi í síðustu
viku. Þá voru sjö dómarar sam-
mála um að senda minniháttar
sakamál úr Árnessýslu aftur heim
í hérað til löglegrar meðferðar og
dómsálagningar. Hæstiréttur ó-
gilti sem sé dóm sem sakadómur
Árnessýslu kvað upp. Ástæða
ógildingarinnar var sú að dóm-
arafulltrúinn sem kvað upp hé-
raðsdóminn hafði einnig komið
nálægt lögreglurannsókn máls-
ins, þótt ekkert bendi til þess að
hann hafi litið hlutdrægt á mála-
vöxtu.
í úrskurði sínum féllst Hæsti-
réttur á það með Mannréttinda-
nefnd Evrópu, að almennt verði
ekki talin næg trygging fyrir
óhlutdrægni í dómsstörfum þegar
sami maður vinnur bæði að þeim
og lögreglustjórn.
Forsaga þessa máls er sú að
undir árslok 1984 var Jón Krist-
insson á Akureyri dæmdur í saka-
dómi Akureyrar fyrir brot á um-
ferðarlögum. Hæstiréttur stað-
festi dóminn að hluta í nóvember
1985. í framhaldi af því kærði Jón
ríkisstjórn íslands til Mannrétt-
indanefndar Evrópu fyrir að hafa
brotið svokallaðan mannrétt-
indasáttmála Evrópu með því að
einn og sami maðurinn rannsak-
aði og dæmdi í málinu á Akur-
eyri. Hann hafi því ekki notið
réttlátrar rannsóknar fyrir óháð-
um og óhlutdrægum dómstóli.
Mannréttindanefndin var ein-
róma um að ríkisstjórn íslands
hefði brotið gegn mannréttinda-
sáttmálanum og ákvað að leggja
mál á hendur ríkisstjórn íslands
fyrir Mannréttindadómstól Evr-
ópu. Jón Kristinsson og ríkis-
stjórn fslands hafa síðan gert
sættir í málinu.
„Þetta er svo nýskeð að maður
er ekki búinn að átta sig almin-
lega á þessu. Þetta er það sem
koma skal og ætli það verði bara
ekki að hafa sinn gang. Við sætt-
um okkur við þetta og aðlögum
okkur að þessu,“ sagði Andrés
Valdimarsson, sýslumaður á Sel-
fossi, þegar hann var spurður
hvernig honum litist á breyting-
arnar. „Við erum með héraðs-
dómara við embættið, afbragðs-
mann. Það er maðurinn sem kvað
upp dóminn sem kúventi öllu.“
Ándrés sagði að hin nýja
skipan mála hefði þónokkrar
breytingar í för með sér við emb-
ætti hans. Héraðsdómarinn fór
í BRENNIDEPLI
þar áður með einkamálin og
einkamálaréttinn, en fulltrúi fór
með sakadóminn. Eftir breyting-
arnar færast sakadómsmálin hins
vegar á hendur héraðsdómarans.
Aðspurður um hvort mönnum
hefði ekki þótt óeðlilegt að sami
maður færi bæði með hlutverk
rannsakanda og dómara, sagði
Andrés að umtalið hefði vakið
menn til umhugsunar. „En ég er
sannfærður um að það hefur ekki
haft nein áhrif á niðurstöðu
dóma, þetta er allt gert í fullri
sanngirni.“
Rúnar Guðjónsson, sýslumað-
ur í Borgarnesi og formaður fé-
iags sýslumanna, sagðist ekki
hafa átt von á þessum úrskurði
hæstaréttar og hann hefði ekki
haft mikinn tíma til að skoða mál-
ið. „Ég átti ekki von á þessu fyrr
en um mitt ár 1992,“ sagði hann.
En telur hann að nýja fyrirkomu-
lagið verði til bóta?
„Ég veit ekki. Ég hef aldrei
haft þá hugmynd að kerfið hefði
verið til skaða eins og það var. Ég
„Ég veit ekki til þess að
nokkur hafi kvartað
undan dómum sýslu-
manna og bœjarfógeta,
enda breytingin ekkigerð
þess vegna. En þetta
leysirþað vandamál sem
talið er verafyrir hendi, “
segirRúnar Guðjónsson
sýslumaður í Borgarnesi
veit ekki til þess að nokkur hafi
kvartað undan dómum sýslu-
manna eða bæjarfógeta, enda
breytingin ekki gerð þess vegna.
En þetta leysir það vandamál sem
talið er vera fyrir hendi. Héreftir
á það ekki að gerast að sami mað-
urinn fari með lögreglustjórn og
síðan dómsvald viðvíkjandi sama
máli.“
Rúnar sagði að í reyndinni
hefði það yfirleitt ekki verið
þannig að sami maðurinn færi
með rannsókn máls á frumstigi og
dæmdi það síðan. Fulltrúar störf-
uðu hins vegar á ábyrgð sýslu-
manna. „Það hefur verið búið við
þetta svo lengi að ég veit ekki
hvort menn hafa verið að velta
því fyrir sér hvort þetta væri
óeðlilegt. Enda held ég að allir
hafi kappkostað að láta alla hafa
þá réttlátustu úrlausn sinna mála
sem hugsanleg var,“ sagði hann.
Rúnar sagði að ekki væri enn
útkljáð hvort dómssátt verður
áfram í hendi sýslumanna eða
hvort hún fer til héraðsdómar-
ans. Ef dómssátt flyst yfir til hér-
aðsdómaranna, ásamt með dóm-
unum, sagði hann að um tals-
verðar breytingar yrði að ræða
hjá embættum sýslumanna og
bæjarfógeta, annars síður.
Gestur Jónsson hæstarétt-
arlögmaður og formaður Lög-
mannafélags Islands sagði að sér
fyndist dómur Hæstaréttar vera
eðlilegur og um leið gleðilegur
miðað við það sem á undan hefði
gengið.
„I þessum dómi er verið að
breyta túlkun á gildandi lögum
með þeim áhrifum að nokkur
hluti af þeirri réttarbót sem á að
koma á árinu 1992 kemur til
framkvæmda fyrr en að var
stefnt,“ sagði hann.
Aðspurður um það hvort lögin
sem Alþingi samþykkti á síðasta
ári og eiga að koma til fram-
kvæmda 1992 hefðu mátt koma
fram mun fyrr, sagði Gestur að
það væri skoðun sín og margra
annarra. „Ég hygg að menn hafi
almennt verið sammála um að ná
þeim markmiðum sem þessi lög
eiga að ná. Menn hefur hins
greint svolítið á um leiðir í því
efni.“
Gestur sagði að sér þætti
merkilegast við þetta mál að
Hæstiréttur hefði með úrskurði
sínum breytt ríkjandi lagatúlkun,
væntanlega vegna Mannréttinda-
nefndar Evrópu og löggjafar inn-
anlands. „Það er algengt að laga-
túlkunum sé breytt, en ekki
svona gersamlega, svo ég muni,“
sagði Gestur Jónsson hæsta-
réttarlögmaður.
-gb
Þriðjudagur 16. janúar 1990 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3