Þjóðviljinn - 07.11.1990, Blaðsíða 13

„Skrímslið með þúsund augun“ vaknar
Skákunnendur um allan heim
hafa fylgst hálf daprir í bragði
með fremur litlausri og slakri
taflmennsku í níundu og tíundu
skák heimsmeistaraeinvígisins i
New York. En „skrímslið með
þúsund augun“, eins og Kasparov
hefur verið kallaður, er vaknað að
nýju. Ellefta skákin, sem tefld
var aðfaranótt þriðjudagsins sver
sig í ætt við fyrstu skákir einvíg-
isins, full af óvæntum uppátækj-
um þótt henni lyki með jafntefli
eftir aðeins 24 leiki. Kasparov
mætti með fírverkeríið, fómaði
skiptamun þegar í 13. leik og
tókst með óvenjulegum liðsflutn-
ingum að hefja mikinn hemað á
kóngsvæng. Vamir Karpovs virt-
ust ekki burðugar en hann fann
einu leiðina og Kasparov varð að
þvinga jafhtefli með því að fóma
manni og síðan hrók.
Uppselt var í Hudson leikhús-
ið á Broadway og fbgnuðu áhorf-
endur skákmönnunum með lófa-
taki er skákinni lauk. Þeir rædd-
ust við nokkra stund og virtist
mönnum sem Kasparaov væri
óvenju glottaralegur við það
tækifæri. „Sérfræðingar“ tóku
aftur gleði sína og vom sammála
um að Kasparov virtist staðráðinn
í að kveðja heimsborgina með
vinningsforskoti. Tólfta skákin
verður tefld í kvöld og nótt og
stýrir heimsmeistarinn hvítu
mönnunum. Þvínæst flyst einvíg-
ið til Lyon í Frakklandi og hefst
að nýju 24. nóvember nk.
11. einvígisskák:
Karpov - Garrij Kasparov
Kóngsindversk vörn
1. d4 Rf6
2. c4 g6
3. Rc3 Bg7
(Kasparov sér ekki ástæðu til
að endurtaka Griinfelds-vömina
og hefur greinilega gert ýmsar
endurbætur á Gligoric-afbrigð-
inu.)
4. e4 d6
5. RD 0-0
6. Be2 e5
7. Be3 exd4
8. Rxd4 He8
9. D c6
10. Dd2 d5
11. exd5 cxd5
12. 0-0 Rc6
(Vegna svarleiks Karpopvs
hefur þessi leikur verið talinn allt
að því ónákvæmur. Bobby Fi-
scher lék 12. .. dxc4 gegn Gligor-
ic í Stokkhólmi og annar mögu-
leiki, mnninn undan rifjum Lju-
bojevic, er 12... Rbd7.)
13. c5
líi ■ x ■* i
JUB BiBil
a' b c d e f g ^ h
13.. . Hxe3!!?
(Þekkt mistök! Oreyndir
skákmenn hafa nefnilega unn-
vörpum fallið í „gildmna“: 13. ..
Hxe3 14. Dxe3 Rg4? 15. Rxc6 og
hvítur vinnur. Af þessum sökum
hefur leikurinn 13. .. Hxe3 verið
talinn óbrúkhæfur en Kasparov er
ófeiminn að bjóða gömlum við-
horfum byrginn. Auðvitað hefur
hann kynnt sér stöðuna rækilega.
Engu að síður vitnar leikurinn um
gífurlegt hugrekki.)
14. Dxe3 Df8
15. Rxc6
(15. Rcb5 lítur vel út en eftir
15... Dxc5! 16. Hacl Db6! á hvít-
ur í stökustu vandræðum.)
15.. . bxc6
(Vilji hvítur hindra för hróks-
ins eftir b-línunni og þaðan yfir á
drottningarvæng verður hann að
leika 16. Ra4 t.d. 16. .. Hb8 17.
Dd2 o.s.frv. 16. Ra4 hefur auk
þess þann kost að taka úr stöð-
unni möguleikann d5-d4 sem sí-
fellt vofir yfir hvítum, t.d. í af-
brigðinu: 16. b3? d4! 17. Dxd4
Rd5 o.s.ffv.)
16. Khl Hb8
(Hér er kominn fram kjaminn
í hugmynd svarts. Hrókurinn
þrýstir eftir b-linunni en áfanga-
staður hans er á h4.)
17. Ra4 Hb4
18. b3 Be6
19. Rb2 Rh5
20. Rd3 Hh4
21. DD De7
(Áætlun Kasparovs hefur
gengið upp. Hann hefur í frammi
VIÐHORF
Vextir og vélgengi
Ögmundur Jónasson skrifar
Eftir að íslandsbanki reið á
vaðið með vaxtahækkun í síðustu
viku var haft eftir ffamkvæmda-
stjóra bankans í Þjóðviljanum að
útilokað væri að spá um vaxtaþró-
un frarn í tímann. Hún færi meðal
annars eftir því hvort laun yrðu
hækkuð vegna olíuverðshækk-
ana, en vonir stæðu til að menn
létu Saddam Hussein ekki hækka
laun á íslandi.
En hvers vegna skyldi Is-
landsbanki hafa hækkað vexti
sína? í fyrsta Iagi er tilgreind sú
ástæða að samræmi þurfi að vera
milli nafnvaxta og raunvaxta.
Raunvextir hafa sem kunnugt er
heldur farið hækkandi og nú
þurfti að færa nafnvextina upp á
við til samræmis. Auðvitað hefði
mátt fara öðm vísi að og lækka
raunvexti, en ekki færa nafnvexti
upp til samræmis við okrið.
Ekki þótti þó stætt á þessu þar
sem hin ástæðan fyrir vaxtahækk-
uninni var einmitt sú að Qármála-
sérfræðingar bankans gerðu því
skóna að veiðbólga á næstu mán-
uðum kynni að fara heldur vax-
andi, og því þyrfti fjármagnskerf-
ið að hafa vaðið fyrir neðan sig.
Svo gæti farið að olía lækkaði
ekki í bráð, jafnvel hækkaði með
tilheyrandi verðhækkunum öðr-
um, og ef ekki væm í tæka tíð
slegnir allir hugsanlegir vamaglar
með tímanlegum vaxtahækkun-
um gæti svo farið að gróði fjár-
magnseigenda yrði skertur um
sinn.
Þar emm við komin að kjama
synjum hækkar.
Eftir á að hyggja em þetta þó
sennilega ekki mótsagnir byggðar
á misskilningi heldur einfaldlega
ólíkum hagsmunum; hagsmunum
fjármagnsins og hagsmunum
„Eftir á að hyggja eru
þetta þó sennilega ekki
motsagnir byggðar á mis-
skilningi helaur einfald-
lega ólíkum hagsmunum;
hagsmunum fármagnsins
og hagsmunum launa-
mannsins “
málsins. Menn hljóta að beina
þeirri spumingu til fjármagns-
kerfisins og talsmanna þess hvort
þeir séu virkilega svo blindir að
þeir sjái ekki mótsagnimar í eigin
málflutningi?
Þeir hækka vexti vegna þess
að Saddam Hussein hækkar verð
á olíu. Þeim þykir sjálfsagt og
eðlilegt, að íjármagnið haldi sinni
rentu - gróðaprósentunni -
óskertri. En þegar kemur að hin-
um vinnandi manni er annað uppi
á teningnum. Eðlilegt og sjálfsagt
þykir að hann taki á sig skerðingu
ef verðlag á oliu og öðmm nauð-
Þökkum innilega auðsýnda samúð og hlýhug við andlát
og útför föður okkar
Ragnars Kristjánssonar
Sigurður Ragnarsson
Jóhanna Ragnarsdóttir
Unnur Ragnarsdóttir
ýmsar hótanir á kóngsvæng. Kar-
pov verður því að finna eina leik-
inn í stöðunni. 22. Hacl gengur
ekki vegna 22. . . Bd4 23. Del
Bf5! með hótuninni 24. .. Dxe2!
24. Hc2 er svarað með 24... Bxd3
25. Bxd3 Dxel 26. Hxel Rg3
mát! Og eftir 22. Hadl á svartur
jafntefli ef hann vill 22... Bd4 23.
Del Bc3 o.s.frv. og getur auk
þess teflt til vinning með 23. ..
Bf5 eða jafnvel 23... Be3.)
22. g4!
launamannsins.
Þegar vaxtaferli síðustu mán-
aða er skoðað kemur í Ijós að
bankar og aðrar fjármagnsstofn-
anir hafa verið seinar til að fylgja
hjaðnandi verðbólgu með lækk-
andi vöxtum. Á hinn bóginn hafa
þær verið afar snöggar að hækka
vexti þegar minnsta hætta hefur
verið á því að verðlag væri á upp-
leið. Og þegar skýringar íjár-
magnseigenda og talsmanna
þeirra em gaumgæfðar kemur á
daginn að þeir telja að ekki þurfi
annað en reiknistokk til að færa til
vexti. Þeir eigi að vera fost og
óumbreytanleg stærð, háðir eins
konar vélgengi. Um launin eigi
hins vegar að gilda önnur lögmál.
En jafnvel einörðustu vél-
gengismenn fjármagnskerfisins
mega vita, að bankar byggja ekki
bara á reiknistokkum heldur líka á
fólki. Og með því að misbjóða
fólki er hægt að setja banka á
hausinn, jafnvel þótt þeir eigi
fimmtíu þúsund miljónir króna
eins og stjómendur íslandsbanka
guma af.
Ögmundur Jónasson
ÞJOÐVILJINN —SIÐA13
22... Bd4!
(Það er til vitnis um dýptina í
taflmennsku Kasparovs að hann
varð að hafa séð þennan leik
löngu áður en þessi staða kom
upp.)
23. Dxd4 Hxh2
24. Kxh2 Dh4+
- Jafntefli.
Staðan:
Kasparov 5 1/2
Karpov 5 1/2
fchN RARIK
RAFMAGNSVEITUR RÍKISINS
Utboð
Rafmagnsveitur ríkisins óska eftir tilboðum í eftir-
farandi:
RARIK-90005: Háspennuskápar 11 kV, fyrir að-
veitustöðvarnar Eskifirði, Laxárvatni, Ólafsfirði,
Saurbæ og Þorlákshöfn.
Opnunardagur: Fimmtudagur 20. desember 1990,
kl. 14.00.
Tilboðum skal skila á skrifstofu Rafmagnsveitna
ríkisins, Laugavegi 118, 105 Reykjavík, fyrir opn-
unartíma og verða þau opnuð á sama stað að við-
stöddum þeim bjóðendum er þess óska.
Útboðsgögn verða seld á skrifstofu Rafmagns-
veitna ríkisins, Laugavegi 118, 105 Reykjavík, frá
og með miðvikudegi 7. nóvember 1990 og kosta
kr. 2.500,- hvert eintak.
Reykjavík, 2. nóvember 1990
Rafmagnsveitur ríkisins
Laugavegi118
105 Reykjavík
ALÞYÐUBANDALAGIÐ
Alþýðubandalagið Eskifirði
Forval
Forval, fyrri umferö verður ( Slysavarnahúsinu, niðri, ( kvöld miöviku-
daginn 7. nóvember, frá kl. 20 til 22.
Stjórnin
fAlþýðubandalagið I Reykjavlk
Borgarmálaráð
Fundur í borgarmálaráði (dag kl. 17.15 að Hverfisgötu 105.
Alþýðubandalagið I Kópavogi
Spilakvöld
Þriggja kvölda keppni hefst í Þinghóli, Hamraborg 11, þriðju
hæð, mánudag 12. nóvember kl. 20.30.
Allir velkomnir. Stjórnin.
Bandalag raunveruleikans -
er miðjan nógu breið
Félagsfundur í Tæknigarði fimmtudagskvöld 8. nóvember
um stjómmálastöðuna eftir miðstjómarfundinn á Akureyri
og fleiri viðburði. Stjómin.