Þjóðviljinn - 09.11.1990, Blaðsíða 8

Nirr
þJÓÐVILIINN
Útgefandt: Útgáfufélag Þjóðviljans Framkvaamdastjórí: Hallur Páll Jónsson Afgrelðsla: » 68 13 33 Auglýslngadelld: « 68 13 10-68 133 1
Ritstjórar: Amí Bergmann, Ólafur H. Torfason Umsjónarmaður Helgarblaðs: Ragnar Karlsson Fréttastjóri: SiguröurÁ. Friðþjófsson Útllt: Þröstur Haraldsson Auglýsingastjóri: Steinar Harðarson Sfmfax:68 19 35 Verö: 150 krónur (lausr Setning og umbrot: Pr Prentun: Oddi hf. Aðsetur: Slðumúla 37, sölu sntsmiðja Þjóðv 108 Reykjavík Ijans hf.
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis
Hafa allir gleymt misgengishópnum?
Islendingum gengur merkilega illa að
koma sér upp nothæfu húsnæðislánakerfi.
Ein lausnin tekur við af annarri og varla eru
liðnir nema fáir mánuðir þegar í Ijós koma
agnúar sem hleypa eðlilegri lánastarfsemi í
strand. Árum saman hafa verið sættir um að
vextir á almennum húsnæðislánum ættu að
vera lægri en bankavextir og vextir af lánum
til félagslegra íbúða enn lægri. Með hækk-
andi raunvöxtum á þeim peningurjn sem
byggingasjóðirnir taka að láni hefur vaxta-
mismunur sjóðanna aukist hröðum skrefum
með þeim afleiðingum að þeir verða gjald-
þrota innan fárra ára ef ekki verður að gert.
Þetta þarf ekki að koma neinum á óvart
og skýringin á því að svo er komið er heldur
ekki flókin. Það hefur alltaf þurft að gera ráð
fyrir fjárveitingum úr ríkissjóði til bygginga-
sjóðanna til að þeir gætu gegnt hlutverki
sínu. Fjárveitingarnar hafa farið minnkandi
og er nú svo komið að ekki er reiknað með
neinum peningum til Byggingasjóðs ríkisins
í fjárlagafrumvarpinu og of litlu fé til Bygg-
ingasjóðs verkamanna. Auk þess hefur eft-
irspurnin eftir lánum samkvæmt kerfinu frá
1986 greinilega orðið meiri en reiknað var
með.
Nú stendur það svo að segja upp úr
hverjum manni að loka verði gamla hús-
næðiskerfinu og hækka vextina á lánum
sem þegar er búið að veita eða lofa. Rökin
eru þau að ekkert vit sé í að ausa fé úr ríkis-
sjóði í botnlausar niðurgreiðslur á vöxtum
án nokkurra tengsla við fjárhag lántakand-
ans. Þetta eru vissulega rök sem vert er að
aðir nema þessum reglum sé jafnframt
breytt.
Vissulega má öllum vera Ijóst að ekki er
hægt að halda úti húsnæðiskerfi til lengdar
þar sem allir eiga næstum ótakmarkaðan
leggja eyrun við, en um leið verður að huga—aðgang að niðurgreiddum lánum hvort sem
að afleiðingunum.
Að hækka vexti undantekningalaust á
lánum sem þegar er búið að veita er í hæsta
máta hæpið, enda þótt slíkt sé heimilt á lán-
um sem veitt hafa verið frá 1984, en þar að
auki leysir vaxtahækkun ein og sér ekki
vanda sjóðanna. Það má ekki gleymast að
lántakendur síðustu tíu ára lentu í meiri
barningi en nokkrir aðrir á undan þeim. Lán-
in ruku upp úr öllu valdi á meðan kaupmátt-
ur launa lækkaði, lánskjaravísitalan varð að
ránskjaravísitölu, sem þegjandi og hljóða-
laust át upp eigur fjölskyldnanna. Þessi
hópur situr nú uppi með lán sem hækkuðu
langt umfram ráðstöfunartekjur hans. Til að
leysa vandann var gripið til nýrra lána,
greiðsluerfiðleikalána sem þeir fengu er áttu
einhverja von um að lifa af harðindi ráns-
kjaranna. Tekin var upp ráðgjöf, þar sem
fólki var leiðbeint, reiknað út fyrir það hver
greiðslubyrði lánanna yrði og loks séð fyrir
því, að greiðslubyrðin færi ekki yfir ákveðin
mörk. Af þessum sökum batnar staða bygg-
ingasjóöanna ekki þótt vextirnir séu hækk-
tekjur þeirra eru háar eða lágar. Húsnæðis-
kerfið á, rétt eins og skattakerfið, að vera
aðstöðu- og tekjujafnandi. Þess vegna er
ekki einasta réttlætanlegt, heldur sjálfsagt
að hinir tekjulægstu eigi kost á íbúðum í fé-
lagslega kerfinu. Til að halda kostnaðinum
af að búa í slíkum íbúðum sem lægstum,
hvort sem þær eru keyptar eða teknar á
leigu, er nauðsynlegt að taka lága vexti af
lánum. í Byggingasjóði verkamanna ætti
smátt og smátt að verða til höfuðstóll sem í
aðalatriðum nægði til að standa undir skuld-
bindingum hans. Þetta getur hins vegar ekki
gerst nema sjóðurinn fái framlög frá ríkinu
og að á hann séu ekki lagðar skuldbinding-
ar um að greiða vaxtamun.
Það væri óréttlætanlegt að leysa allan
vanda byggingasjóðanna á kostnað þeirra
sem þegar hafa borið þungar byrðar af þeim
ránskjörum sem viðgengust í þjóðfélaginu
fyrir fáeinum árum. Vanda þessa fólks verð-
ur samfélagið að taka á sig, eða eru allir
búnir að gleyma misgengishópnum svokall-
aða? - hágé.
0-AUT

/'SLAXÖ *£*-*"</
-i toJct oer3ból$t*rv=*'./
SEéisr Hfc'lTA 6U&MUMDUR.
6APA DWlNtFKv. KANSVCi Ef<
HANK) KOCKtFfcLLEfc ££>A AAARLOM BfiANDú.
ALLAVE6A Efc'ANK OPSAUöA
r~
^TTEKT:
(H.míUuC /////
///y !>),/))

To
8 SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 9. nóvember 1990