Þjóðviljinn - 15.11.1990, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRETTIR
Bretland
Heseltine gegn Thatcher
Vill verða leiðtogi Ihaldsflokksins og forsætisráðherra í hennar stað
Michael Heseltine, fyrrum
varnarmálaráðherra
Bretlands, staðfesti í gær að
hann hefði ákveðið að keppa
við Margaret Thatcher um for-
ustu fyrir Ihaldsflokknum og
embætti forsætisráðherra. Því
hefur Margaret nú gegnt í 11 ár
samfleytt.
Undanfarið hefur gætt vax-
andi ólgu og sundrungar í Ihalds-
flokknum, þar sem menn eru ugg-
andi út af hraðminnkandi fylgi
flokksins og kenna Thatcher um.
Steininn virðist hafa tekið úr er
Sir GeoíTrey Howe, aðstoðarfor-
sætisráðherra, sagði af sér 1. þ.m.
og fór síðan á þriðjudag svo hörð-
um orðum um stjómarstefnu
Thatcher á þingi að þingheimur
varð steinhissa. Howe var sá síð-
asti af upphaflegum ráðherrum
Howe - með afsögn hans tók
steininn úr.
Thatcher sem eftir var í stjóm
hennar.
Ágreiningminn er mestur út
af afstöðunni til Evrópubanda-
lagsins, en Thatcher er tregari til
að aðlaga Bretland því en þeir
Howe og Heseltine em. Deila
þessi innan íhaldsflokks og
stjómar á sér langan aðdraganda.
Heseltine sagði sig úr stjóm 1986
út af þessu og af sömu ástæðu
sagði Nigel Lawson af sér emb-
ætti íjármálaráðherra fyrir ári.
Heseltine tekur skýrt fram að
hann sé „betri Evrópumaður“ en
Thatcher og lofar að taka til gagn-
gerrar endurskoðunar mjög óvin-
sælan nefskatt, sem Thatcher
lagði á, verði hann forsætisráð-
herra. Skattur þessi er lagður á án
tillits til tekna og á að fjármagna
borgar- og sveitarstjómir. Hann er
talinn vera ein helsta ástæðan til
þess, hve mjög hefur hallað und-
an fæti fyrir Ihaldsflokknum und-
anfarið gagnvart Verkamanna-
flokknum. Talsmenn Thatcher,
sem nú er hálfsjötug, segja hana
óhrædda við áskomn Heseltine
og staðráðna í að „beijast og
sigra“. Það em þingmenn Ihalds-
flokksins í neðri deild er kjósa á
milli þeirra Heseltine, sem er 57
ára að aldri. Fyrsta umferð kosn-
ingarinnar fer ffam þann 20. þ.m.
Reuter/-dþ.
Pólsk-þvsku landamærin
Verður
hernum beitt?
Sergej Akhromejev, marskálk-
ur í sovéska hemum og ráðunautur
Gorbatsjovs forseta, sagði í gær að
svo gæti farið að hemum yrði beitt
til vemdar sósíalisma og til að
koma í veg fyrir að Sovétríkin
leystust upp, eins og hershöfðing-
inn orðaði það. Hann sagði jafn-
framt að þetta yrði ekki gert nema
samkvæmt fyrirmælum forseta.
Gamsakhurdia
forseti
Zviad Gamsakhurdia, leiðtogi
Hringborðsbandalagsins sem vann
kosningar í sovétlýðveldinu Ge-
orgíu nýverið, var kosinn forseti
landsins á þingi þess í gær. Er hann
sá fyrsti í því embætti þarlendis í
næstum 70 ár sem ekki er komm-
únisti.
Staðfest með sáttmála
Samtök fólks úr Jyrrverandi austurhéruðum Þýskalands
mótmœla harðlega
Utanríkisráðherrar Þýska-
lands og Póllands, þeir
Hans-Dietrich Genscher og
Krzysztof Skubiszewskl, undir-
rituðu í gær í Varsjá sáttmála
milli ríkja sinna, þess efnis að
þau virði til frambúðar núver-
andi landamæri sín á milli. Má
telja þennan samning söguleg-
an, því að allt frá því að landa-
mæri þessi voru ákveðin í lok
heimsstyrjaldarinnar síðari
hafa Pólverjar óttast að Þjóð-
verjar myndu krefjast héraða
þeirra, sem þá voru af þeim tek-
in.
Landshlutar þessir, Slésía,
Austur-Pommem, Danzig og
meirihluti Austur-Prússlands
voru þá Iagðir undir Pólland og
íbúamir þar, sem langflestir vom
þýskir, reknir slyppir og snauðir
vestur á bóginn en Pólveijar flutt-
ir inn í staðinn. Skipta síðan fljót-
Albanía
Fleirframbjóðenda-
kosningar f febrúar
Helmut Kohl, sambandskanslari
Þýskalands - svo getur farið að
sáttmálinn kosti hann atkvæði
sumra útlaganna frá landshlutun-
um austan Oder og Neisse.
in Oder og Neisse löndum með
Pólveijum og Þjóðveijum.
Áhyggjur Pólveija út af ör-
yggi landamæra þessara fóm vax-
andi er Þýskaland tók að samein-
ast og óttuðust þeir að komast
jafhffamt því á ný í gamalkunna
klemmu milli Þýskalands og
Rússlands/Sovétríkjanna. Hefúr
pólska stjómin í marga mánuði
lagt fast að þeirri þýsku að ríkin
tryggðu landamærin endanlega
með samningi. Talið er að sátt-
málinn muni efla Tadeusz Mazo-
wiecki, forsætisráðherra Pól-
lands, allnokkuð í keppni hans við
Lech Walesa um pólska forseta-
stólinn.
Fomstumenn samtaka Þjóð-
verja þeirra, sem reknir vom úr
þýsku landshlutunum austan Od-
er og Neisse og Austur-Evrópu-
löndum í striðslokin hafa þegar
mótmælt sáttmálanum harðlega
og lýst því yfir að þeir telji hann
vafasaman Íagalega séð, ef ekki
ólöglegan með öllu. í samtökum
þessum, sem til þessa hafa stutt
kristilega demókrata, núverandi
fomstuflokk í stjóm Þýskalands,
em um tvær miljónir manna.
Samtökin telja að í stríðslokin
hafi yfir 12 miljónir Þjóðveija
verið reknar ffá landshlutunum
austan Oder og Neisse og Austur-
Evrópu. Reuter/-dþ.
Rithandarfrœðin
um Saddam
Jafnvægis-
laus, óút-
reiknanlegur
„Maðurinn er tortrygginn, að-
gangsharður og án jafnvægis í hug-
arfari ... Erfitt er að sjá út fýrirffam
hvað hann tekur til bragðs. Hann
svífst einskis til að fá sitt ffam ...
Þijóskur er hann og metur ekki af
hlutlægni erfiðleika í vegi sínum.
Hann er einstaklingshyggjumaður,
getur ekki tekið þátt í hópvinnu og
á mjög erfitt með að taka til greina
ráðleggingar annarra..."
Sá sem hér um ræðir er Sadd-
am Hussein, einræðisherra íraks,
og sá sem skilgreinir hann þannig
er ísraelskur rithandarsérffæðing-
ur, sem fékk í hendur sýnishom af
rithönd Saddams. Skilgreining
þessi á persónuleika hans var gerð
áður en hann réðst á Kúvæt.
Mossad, ísraelska leyniþjón-
ustan, sem sögð er meðal fæmstu
stofnana heims af þvi tagi, leggur
mikið upp úr rithandarffæði. Er
haft fyrir satt að sú ffæðigrein hafi
orðið Israelum að gagni er þeir
námu á brott nasíska fjöldamorð-
ingjann Adolf Eichmann ffá Arg-
entínu 1960 og er þeir réðu af dög-
um palestínska skæmliðaforingj-
ann Ábu Jihad í Túnis 1988.
Myrti 11
David Gray, 33 ára einbúi í Ar-
amoana, smáþorpi á suðurey Nýja
Sjálands, skaut til bana í fyrra-
kvöld og gær með riffli 11 þorps-
búa, þar á meðal böm, áður en lög-
regla felldi hann. Stóðu manndráp-
in yfir í nærri sólarhring. Lög-
reglumálaráðherra landsins sagði
af þessu tilefni að mikið væri þar af
hálfsjálfvirkum skotvopnum í
einkaeign og ef þau kæmust í
hendur bijálæðinga mætti alltaf
búast við atburðum eins og þess-
um.
Tékkar og Sló-
vakar sáttir
Sambandsstjóm Tékkóslóvak-
íu og stjómir fylkja landsins náðu í
fyrradag samkomulagi um skipt-
ingu valda sín á milli. Standa vonir
til þess að þar með sé lokið deilu,
sem sumir töldu að kljúfa myndi
landið í tvö ríki Tékka og Slóvaka.
Þing Albaníu samþykkti á
þriðjudag I einu hljóði
frumvarp til laga, þar sem mælt
er svo fyrir að kosningar skuli
framvegis vera leynilegar þar-
lendis og fleiri en einn fram-
bjóðandi í hverju kjördæmi.
Ennfremur samþykkti þingið
að skipa nefnd til að endur-
Eistir og
Litháar
mótmæla
Forsætisráðherrar Eistlands og
Litháens, þau Edgar Savissar og
Kazimiera Pmnskiene, vísuðu í
fyrradag eindregið á bug þeirri
kröfú sovésku stjómarinnar að ríki
þessi tvö hættu við að koma sér
upp eigin fjármálastofnunum.
Leiðtogar Eystrasaltsríkjanna
þriggja segja að Níkolaj Ryzhkov,
forsætisráðherra Sovétríkjanna,
hafi hótað þeim viðskiptaþvingun-
um ef þau leystu ekki upp banka-
kerfi sín og slitu fjármálatengsl sín
við önnur ríki, þar á meðal önnur
sovétlýðveldi.
skoða stjórnarskrána, sem er
frá tíð Envers Hoxha, fyrrver-
andi valdhafa.
Ekki þýða hin nýju lög að
stjómarandstöðuflokkar verði
leyfðir, en í þeim er ákveðið að
tveir frambjóðendur a.m.k. skuli
vera í hveiju kjördæmi. Þeir eiga
að vera i kommúnistaflokknum,
sem frá lokum heimsstyrjaldar-
innar síðari hefur verið alráður í
landinu, og ýmsum samtökum
tengdum honum, en óháðir fram-
bjóðendur mega einnig gefa kost
á sér að því tilskildu að „skoðanir
þeirra séu ekki andstæðar hags-
munum alþjóðar“. Kosningar
samkvæmt lögunum nýju verða í
febrúar.
Ramiz forseti Alia leggur til
að í endurskoðaðri stjómarskrá
verði gert ráð fýrir skiptingu hlut-
verka milli ríkis og ríkisflokks,
erlendum íjárfestingum og um-
bótum í mannréttindamálum.
Albanía leitast nú við að ijúfa
einangrun sína á alþjóðavettvangi
með því að fá aðild að Ráðstefn-
unni um öryggi og samvinnu í
Evrópu (ROSE) og munu um-
ræddar ráðstafanir öðrum þræði
gerðar í þeim tilgangi.
Malcolm Muzzeridge látinn
Var einn umdeildustu blaðamanna aldarinnar
Vísaði kapítalisma og kommúnisma á bug og leit á kristnina sem
von mannkynsins
vonir um Sovétríkin. Kunningi
hans, sagnffæðingurinn A. J. P.
Taylor sem látinn er fýrir
skömmu, sagði við hann áður en
hann fór: „Þú verður fýrir von-
brigðum, Malcolm, en láttu það
ekki koma niður á Rússum.“ „En
það hefúr hann einmitt gert alla
tíð síðan,“ sagði Taylor síðar frá.
Muggeridge komst síðan að
þeirri niðurstöðu að kapítalismi
og kommúnismi væru báðir jafn
óhæfir þjóðfélögum til uppbygg-
ingar. Hann gerðist trúaður, hætti
að drekka og reykja og gagnrýndi
fijálsar ástir harðlega. Aðdáendur
hans fóru þá að kalla hann Saint
Mugg, en þeir sem ekki voru hon-
um eins hlynntir sögðu að hann
væri úr sér genginn munaðarsegg-
ur, sem sjálfúr hefði á yngri árum
óspart notið þess er hann nú for-
dæmdi. 1982, þegar Muggeridge
var 79 ára, gerðist hann kaþólsk-
ur, en þangað til hafði hann verið
í anglikönsku kirkjunni.
Reuter/-dþ.
Malcolm Muggeridge, einn
sá þekktasti og umdeild-
asti af breskum blaðamönnum
þessarar aldar, lést í gær á
hjúkrunarheimili í Suður-Eng-
landi, 87 ára að aldri. Meðal
fjölmiðla sem hann starfaði við
má nefna blöðin Manchester
Guardian, Evening Standard,
Daily Telegraph, grínblaðið
Punch og breska sjónvarpið.
Hann vakti stöðugt athygli og
olli jafnffamt ergelsi með athuga-
semdum, sem mörgum þóttu eitr-
aðar, í garð bæði breslora og er-
lendra stjómmála- og virðingar-
manna, sem hann mat flesta lítils.
Mest hneyksluðust landar hans er
hann 1957 sagði að snobb Breta
kæmi ffá drottningunni, þar eð
hún væri efst á samfélagspýram-
ídanum. Frá henni sigi snobbið
niður í efri lög pýramídans og
þaðan niður í þau lægri. Þótti
sumum þetta vera persónuleg árás
á Elísabetu drottningu aðra.
Faðir Muggeridge var þing-
Muggeridge - var sakaöur um nlð
f garð drottningar.
maður fýrir Verkamannaflokkinn
og bjó í Lundúnaútborginni
Croydon. Sjálfur var Malcolm
vinstrisinnaður ffaman af ævi og
fór til Moskvu 1932 sem ffétta-
maður Manchester Guardian.
Eins og margir aðrir vinstrisinn-
aðir breskir menntamenn á þeim
árum gerði hann sér talsverðar
6 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 15. nóvember 1990