Þjóðviljinn - 15.11.1990, Blaðsíða 7

ÞINGMAL
Viðskiptahættir
Auglýsingar verði
skyrt afmarkaðar
Jón Sigurðsson: Lögfest að auglýsingar í sjónvarpi og hljóðvarpi skuli fluttar í sérstökum
auglýsingatímum
\ Bandarlkjunum tlðkast það að sllta sundur dagskrárefni með auglýsingum - llka bamaefni. (einum hálflíma-
þætti eru ef til vill þrlr auglýsingatímar sem jafnvel tengjast sjónvarpsefninu þvl barnaefnið eroft.ogitlðumum
ákveðnar vörutegundir og má nefna He-Man sem Islenskir sjónvarpsáhorfendur kannast við ( þvl sambandi.
Viðskiptaráðherra hefur nú mælt fyrir frumvarpi til laga um auglýsingar þar sem kveðið er á um að gæta skuli
sérstakrar varúðar þegar auglýsingar eiga að höfða til barna.
Auglýsingar skulu þannig úr
garði gerðar að ekki leiki
vafi á að um auglýsingar sé að
ræða. Skuiu þær skýrt að-
greindar frá öðru efni fjöl-
miðla. Auglýsingar í sjónvarpi
og hijóðvarpi skulu fluttar í
sérstökum auglýsingatímum."
Svona hljóðar d-Iiður frum-
varps tii iaga um breytingu á
lögum um verðlag, samkeppn-
ishömlur og óréttmæta við-
skiptahætti, sem viðskiptaráð-
herra Jón Sigurðsson mælti
fyrir í neðri deild Alþingis á
þriðjudag.
Það kom fram í máli Jóns að
ekki þótti rétt að breyta frumvarp-
inu einsog Neytendasamtökin
gerðu tillögu um, en þau vildu
bæta við d-liðinn þessu: „Ekki má
rjúfa útsendingu kvikmynda eða
einstakra þátta í sjónvarpi til
flutnings auglýsinga. Þetta á þó
ekki við um beinar útsendingar
þegar eðlileg rof verða á útsend-
ingu.“ Jón sagði að núverandi
reglugerð um þetta segi að aug-
lýsingatímum skuli jafnan hagað
þannig að ekki leiði til afbökunar
á dagskrárefni eða verulegrar
röskunar á samfelldum flutningi.
„Það virðist ekki útilokað sam-
kvæmt gildandi reglum að aug-
lýsingar geti tengst dagskrá að
einhverju leyti,“ sagði Jón.
En þetta hefúr einmitt verið
gert á Stöð 2, þar sem eitthvað er
um að dagskrárliðir séu rofnir
með auglýsingum, sérstaklega
Oryrkjar tala um hina níu
dýru daga, sagð Margrét
Frímannsdóttir þegar hún
mælti fyrir frumvarpi til laga
um breytingu á lögum um al-
mannatryggingar í efri deild
Alþingis í gær. Samkvæmt nú-
verandi lögum fá tryggingaþeg-
ar greiðslur inntar af hendi 10.
hvers mánaðar, en frumvarpið
felur í sér að þessu verði breytt
þannig að tryggingabætur verði
greiddar út 1. hvers mánaðar.
Mikill hluti fastra útgjalda
fólks lendir á 1. hvers mánaðar og
hafa öryrkjar lengi óskað eftir því
að njóta sama réttar og aðrir laun-
þegar ríkisins sem flestir fá greidd
laun 1. hvers mánaðar. Nefndi
Margrét að talað væri um hina níu
dýru daga þar sem fólk þyrfti
gjaman að taka lán eða á annan
hátt brúa bilið frá 1. til 10. hvers
mánaðar. í greinargerð frum-
varpsins segir að lengi hafi verið
áformað að leggja fram frumvarp
um breytingar á almannatrygg-
ingum en það sé hinsvegar ekki
komið fram og að óvissa sé um
bæði innihald og afgreiðslu.“ Á
meðan búa tryggingaþegar áfram
við þessa níu dýru daga,“ segir í
bjóða bandarískir sjónvarpsþættir
uppá þetta því þeir eru framleidd-
ir með sérstökum hléum fyrir
auglýsingar. Jón telur eðlilegra að
útfærsla á d-liðnum verði i reglu-
gerð þannig að auðveldara yrði þá
greinargerðinni. Heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytið hefur
boðað að frumvarp um almnanna-
tryggingar verði lagt fram á þessu
þingi. -gpm
Lagt hefur verið fram á Al-
þingi frumvarp til laga um
embætti umboðsmanns barna.
Embættinu er ætlað að tryggja
réttindi barna í samfélaginu og
að tillit sé tekið til hagsmuna
þeirra við löggjöf og aðrar
sjórnvaldsaðgerðir einsog segir
í 1. gr. frumvarpsins.
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem
þetta frumvarp er lagt fram, það
var gert áður veturinn 1986-87 og
einnig næsta vetur á eftir. Hug-
myndin er þó enn eldri því þing-
menn Alþýðuflokksins fluttu
frumvarp árið 1978 þar sem lagt
að breyta með tilliti til tíðarand-
ans. Hann tók því ekki undir til-
lögu stjómar Neytendasamtak-
anna. Jón vildi ekki í samtali við
Þjóðviljann tjá sig um hvað kæmi
til með að standa í reglugerðinni
um þetta efni, þ.e. hvort bannað
yrði algerlega að ijúfa dagskráliði
með auglýsingum. Hann sagði að
fyrst væri að fá frumvarpið sam-
þykkt.
í frumvarpinu er gert ráð fyrir
að sérstakur kafli verði um aug-
lýsingar í ofannefndum lögum og
skuli þau ná til hverskyns auglýs-
inga, líka auglýsinga í kapalkerf-
um, í tölvum og á myndböndum,
á flugritum, miðum og umbúðum,
á skiltum og í útstillingum svo
eitthvað sé nefht.
Einnig er kveðið á um að aug-
lýsingar í hljóð- og sjónvarpi
skuli vera á lýtalausri íslensku,
utan að erlendur söngtexti má
vera hluti auglýsingar. Allar aðrar
auglýsingar eiga einnig að vera á
lýtalausri íslensku. Óheimilt
verður að veita rangar, ótúllnægj-
var til að svona embætti væri
stofnað. Nú hefúr embætti um-
boðsmanns Alþingis verið stofn-
að og telur umboðsmaðurinn rétt
að sinna málefnum bama með
sérstökum umboðsmanni.
Frumvarpið hlaut ítarlega um-
íjöllun á sínum tíma og er flutt nú
með talsverðum breytingum.
í greinargerð með frumvarp-
inu segir að aðbúnaður bama og
uppvaxtarskilyrði séu á ábyrgð
hinna fullorðnu. „Það er því ekki
úr vegi að löggjafarsamkoma
þjóðarinnar hugi af alvöru að því
andi eða villandi upplýsingar í
auglýsingum. Og auglýsingar
mega ekki vera ósanngjamar
gagnvart keppinautum eða neytr-
endum.
Viðskiptaráðherra lagði
áherslu á að markmið þessara
nýju ákvæða ættu að stuðla enn
frekar en nú er gert að heilbrigðri
samkeppni á auglýsingarmarkaði
og vemda betur hagsmuni neyt-
enda, fyrst og fremst bama. Hann
benti á í ræðu sinni að það væri
ekki vanþörf á að gefa hagsmun-
um bama sérstakan gaum á okkar
tímum þegar áhrif íjölmiðlanna
em jafhmikil og raun ber vitni.
Því er í frumvarpinu liður sem
kveður á um að auglýsingar skuli
miðast við að böm sjái þær og
sérstakrar varúðar skal gætt þegar
auglýsingar höfða til bama.
Frumvarpið á rætur sínar að
rekja til þingsályktunar um aug-
lýsingalöggjöf frá því í mars
1987, en fyrsti flutningsmaður
þeirrar tillögu var Steingrimur J.
Sigfússon. -gpm
hvemig henni hefúr farist það úr
hendi að tryggja bömum landsins
þau skilyrði til vaxtar og þroska,
sem ýmis lög mæla fyrir um og
talin em homsteinn framtíðar-
þjóðfélagsins,“ segir 1 greinar-
gerðinni, en eitt hlutverk umboðs-
manns bama yrði að fylgjast með
því að lögum er snerta böm sé í
raun og vem framfylgt.
Fyrsti flutningsmaður frum-
varpsins er Guðrún Helgadóttir,
Abl., og meðflutningsmenn henn-
ar em úr öllum flokkum utan
Sjálfstæðisflokksins.
Vaxta- og
húsnæðisbætur
Kristín Einarsdóttir, Kvl., spyr
fjánnálaráðherra Ólaf Ragnar
Grímsson um heildarfjárhæð
vaxtabóta á árinu 1990 og um fjár-
hæð húsnæðisbóta ársins 1989 og
hve margir fengu þær bætur.
Hún biður um sundurliðun á
vaxtabótunum miðað við tekjur
fólks og miðað við hjúskaparstöðu.
Hún biður einnig fjármálaráðherra
að reikna fyrir sig dæmi um hús-
næðisbætur hjá einstæðum og ein-
hleypum með 2,5 milljón kr. skuld-
lausa eign og hjón með 4,15 miljón
kr. eign. Hún biður um að dæmið
verði reiknað miðað við 3,5 pró-
sent vexti og miðað við 5,0 prósent
vexti.
Of litlir klefar
Af 55 klefúm á Litla-Hrauni
standast einungis 10 ákvæði heil-
brigðisreglugerðar, en um fanga-
klefa gildir að þeir teljast ekki
íbúðarherbergi séu þeir minni en 7
fermetrar eða mjórri en 2,2 metrar.
Um fangaklefa gildir það sama og
um íbúðarhúsnæði og þurfa þeir
því að teljast íbúðarherbergi.
Þetta kemur fram í svari dóms-
málaráðherra Óla Þ. Guðbjartsson-
ar við fyrispum Inga Bjöms Al-
bertssonar, Sjfl., um aðbúnað fanga
á Litla-Hrauni. Af þessum 55 klef-
um em 24 minni en 7 fermetrar og
em þrír klefar minnstir eða 3,26
fermetrar, en 11 klefar em á milli
fimm og sex fermetrar að flatar-
máli. En af 31 klefa sem em stærri
en 7 fermetrar em 21 sem er mjórri
en 2,2 metrar á breidd. Það munar
hinsvegar ekki miklu því þeir em
2,14-2,16 metrar á breidd.
Þak á vextina
Stefán Valgeirsson, SJF, hefúr
lagt fram á Alþingi frumvarp til
laga um breytingu á vaxtalögum
þannig að óheimilt verði fram til 1.
janúar 1992 að taka hærri vexti af
peningakröfúm en 5 prósent árs-
vexti af verðtryggðum kjömm og
skulu vextir af óverðtryggðum
kröfúm taka mið af þessu og
ákveðnir af Seðlabanka íslands.
í greinargerð frumvaipsins
segir að Samtök jaínréttis og fé-
lagshyggju hafi sett það skilyrði
fyrir stuðningi við ríkisstjómina að
raunvextir yrðu ekki hærri en 5
prósent. Sæst var síðan á 6 prósent
til bráðabirgða. Bent er á að eftir
tveggja ára valdasetu ríkisstjómar-
innar séu raunvextir fyrir venjulegt
fólk 7,75-8,75 prósent og fyrir þá
sem em verst settir fari vextimir
uppi 10 prósent. „Með flutningi
þessa frumvarps er látið reyna á
hvort ríkisstjómin stendur undir
nafni sem ríkisstjóm jafnréttis og
félagshyggju," segir í greinargerð-
inni.
Vetnisframleiðsla
Þingmenn Kvennalistans hafa
lagt fram þingsályktunartillögu í
Sameinuðu þingi þar sem ályktað
yrði að fela ríkisstjóminni að hefja
skipulagðar rannsóknir og undir-
búning að framleiðslu vetnis til
notkunar sem eldsneyti til innan-
landsnota og til útflutnings. Og
eins að athugað yrði hvaða breyt-
ingar þyrfti að gera á vélakosti
landsins svo hægt væri að nota
vetni sem eldsneyti.
Bent er á í greinargerð tillög-
unnar að hér á landi sé vetnisfram-
leiðsla vel þekktur iðnaður og að
hér séu miklir möguleikar varðandi
framleiðslu raforku sem þarf við
vetnisframleiðsluna.
Tannlæknakostnaður
Geir H. Haarde, Sjfl., spyr heil-
brigðis- og tryggingamálaráðherra
Guðmund Bjamason um spamað
vegna breyttra reglna um endur-
greiðslu tannlæknakostnaðar.
Hann spyr hver sé heildar-
kostnaður opinberra aðila vegna
tannlækninga á árunum 1988 og
1989 og hver hlutur tannréttinga
hafi verið. Og hann spyr hve mikið
hafi sparast í kjölfar laga frá síð-
asta ári um tannlækningakostnað
almannatrygginga. -gpm
-gpm
Miðvikudagur 15. nóvember 1990 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Almannatrvggingar
Borgi bætur
1. hvers mánaðar
Margrét Frímannsdóttir: Erfitt að skilja hvers
vegna þessi breyting hefur ekki verið gerð
jýrir löngu
Alþingi
Umboðsmaður barna
Til að tryggja réttindi barna í samfélaginu og að tillit sé tekið til
hagsmuna þeirra