Þjóðviljinn - 24.11.1990, Blaðsíða 16

þjómnuiNN
Laugardagur 24. nóvember 1990 223. tölublað 55. árgangur
I tilefni af sextfu ára afmæli Landspítalans þykir við hæfi að hafa opið hús á morgun, sunnudag. Þar gefst al-
menningi tækifæri til að koma, skoða og fræðast um hina víðtæku starfsemi sem fram fer á vegum spftalans.
Mynd: Jim Smart.
Landspítalinn
Hornsteinn íslenskrar
heilbrigðisþjónustu
Um helgina er þess minnst að sextíu ár eru liðin frá því fyrsti
sjúklingurinn var lagður inn á spítalann
Um heigina verður þess
minnst að um það bil 60 ár
eru liðin frá því að fyrsti sjúk-
iingurinn var lagður inn á
Landspítalann. Af því tilefni
verður ársfundur Ríkisspítal-
anna haldinn í anddyri K-bygg-
ingar í dag og á morgun, sunnu-
dag, verður opið hús þar sem
starfsemi spítalans verður
kynnt almenningi.
Landspítalinn tók formlega til
starfa þann 20. desember 1930 en
... alla daga
"^^ARNARFLUG
w
INNANLANDS hf.
'^l'^- Reykjavíkurflugvelli - sími 29577
RAFRÚN H.F.
Smíðjuvegt 11 E
Alhliða
rafverktakaþjónusta
Síml641012
þar á undan hafði farið fram
ströng og hörð barátta fyrir bygg-
ingu hans.
Nærtveggja alda
barátta
Segja má að liðið hafi nær
tvær aldir frá því fyrst kom fram
hugmynd um almennt sjúkrahús í
landinu. Það var Jón Sveinsson,
landlæknir frá 1780- 1803, sem
fyrstur vakti máls á nauðsyn þess.
Tilgangur hans með hugmyndinni
var ekki sist að tryggja viðgang
læknakennslu innanlands og árið
1791 lagði hann fram rækilega og
vel grundaða áætlun um stofnun
og rekstur slíks sjúkrahúss.
Málinu var síðan fylgt eftir af
Baranfleth stiftamtmanni, Jóni
Hjaltalín landlækni og mörgum
öðrum, en það var ekki fyrr en
með stofnun íslenskra kvenna-
samtaka og tilkomu Landspítala-
sjóðsins sem málið komst á ein-
hveija hreyfingu. Að lokum var
það fjársöfnun sem íslenskar kon-
ur gengust fyrir sem varð til þess
að bygging Landspítalans hófst
haustið 1925. Alþingi veitti svo fé
á fjárlögum ársins 1926 til fram-
kvæmdanna, en Alexandrína,
drottning íslands og Danmerkur,
hafði lagt homstein að bygging-
unni þann 15. júní 1926.
Beturmáef dugaskal
Á þeim sextíu árum sem liðin
eru síðan starfsemi hófst á spital-
anum hafa miklar breytingar orðið
á meðferð, hjúkmn og Iífsviðhorf-
um sjúklinga. Sjálfur hefur spítal-
inn einnig tekið miklum stakka-
skiptum og íjöldi starfsmanna
sem við hann starfa, hefúr vaxið
geysilega. Hlutverk Landspítalans
er þó enn sem fyrr þriþætt: Hann
er stærsta sjúkrahús landsins, þar
hljóta flestar heilbrigðisstéttir
hluta sinnar menntunar og þar fer
fram margþætt rannsóknarvinna.
Eins og svo oft áður i sögu
Landspitalans hefúr gengið á
ýmsu við að útvega fé til starfsemi
hans og uppbyggingar. Að mati
Davíðs Á. Gunnarssonar, forstjóra
Rikisspítalanna, hafa aðeins tveir
ráðherrar frá árinu 1970 beitt sér
af alefli fyrir byggingarfram-
kvæmdum við spítalann. Það vom
þeir Magnús Kjartansson, sem
beitti sér fyrir byggingu geðdeild-
ar, og Matthías Bjamason, sem
tryggði framgang fyrsta áfanga K-
byggingar.
Á afmælisárinu standa bygg-
ingarframkvæmdir við spítalann
þannig að K-byggingin, sem á að
hýsa skurðstofur, röntgendeild,
gjörgæsludeild og nokkrar rann-
sóknastofur, er aðeins byggð að
einum þriðja. Samkvæmt loforð-
um og áætlunum margra rikis-
stjóma ætti hún nú þegar að
standa tilbúin en hún var á sínum
tíma í raun ein af forsendum þess
að talið var fært að taka upp
hjartaskurðlækningar hérlendis.
Á ársfundinum í dag mun for-
seti íslands, frú Vigdís Finnboga-
dóttir, afhjúpa skjöld sem Kvenfé-
lagasamband íslands, Bandalag
kvenna í Reykjavik og Kvenrétt-
indafélag íslands gefa til minning-
ar um stuðning islenskra kvenna
við Landspítalann í upphafi og
löngum síðan. -grh
Kazuo Ishiguro
DREGGJAR DAGSINS
Eitt eftirtektarverðasta bókmenntaverk
síðari tíma. Metsölubók víða um heim.
I KAWO ISHIGIÍRO
d a g s i n s
Maxine Hong
Kinstone:
-Dásamleg bók í
alla staði -sagan,
tungumálið og
efnistökin.Ég er
enn að hlæja að
henni og ég les
aftur og aftur
suma kaflana.
John Le Carré:
-Þessi bók er de-
mantur, fullkomlega
slípaður með ótelj-
andi flötum.
Ann Beattie:
-Fullkomin skáldsaga.
Ég gat ekki lagt hana
frá mér.
Robert Stone:
-Hnökralaus skrif
um sérkennilega
andlega innilokun.
Þessi saga er í
senn fyndin og
hrollvekjandi.
Alison Lurie:
-Snilldarlega vel
skrifuö saga. Ólgandi
af krafti undir
silkikenndu yfirborði.
Richard Ford:
-Ishiguro skrifar
gersamlega ómót-
stæðilega. Dreggjar
dagsins er ástríðufull,
tær, fyndin, sorgleg,
alvarleg -sagan hefur
alla eiginleika
heimsbókmennta.
Doris Lessing:
-Ishiguro er frumlegur
og það er bókin líka.
Hún er bráðfyndin en
samt ein sorglegasta
bók sem ég hef lesið.
Þessi bók er í miklu
uppáhaldi hjá mér.
Salman Rushdie:
-Snilldarlega vel skrifu
skáldsaga. Saga sem
er í senn unaðslega
falleg og hrottalega
grimm.
The Sunday
Times:
-Dreggjar dagsins
er stór sigur fyrir
hinn unga Ishiguro.
Trúverðug mynd
hans af lífi mann-
anna er sett fram á
frumlegan, fyndin,
furðulegan,
grípandi, en umfram
allt, hrífandi máta.
Sigurður A. Magnússon íslenskaði.
BJARTUR
-bjartari, bjartastur?