Þjóðviljinn - 08.02.1991, Síða 12

Gísli Gunnarsson skrifar um bækur
Isfirsk stjórnmálasaga
Hannibal Valdimarsson og
samtíð hans.
Fyrra bindi.
Hðfundur: Þór Indriðason.
Útgefandi: Líf og saga, 1990.
378 blaðsíður.
Þetta er vel skrifuð bók og al-
mennt eru vinnubrögðin við ritun
hennar góð. Höfundur leitast við
að segja rétt og heiðarlega frá og
reynt er að láta alla njóta sann-
mælis. Einstaklingurinn Hannibal
birtist hvorki sem dýrlingur né
djöfull á síðum bókarinnar; þar
sem helgra manna sögur eru orð-
inn hvimleiður vani í íslenskri
ævisagnagerð er það ánægjuleg
tilbreyting að fá í hendur ævi-
sögu, sem greinir bæði frá kostum
og göllum þess sem um er fjallað.
Að þessu leyti er bókin því mjög
trúverðug heimild um Hannibal
Valdimarsson og samtíð hans.
Rétt er að leggja hér áherslu á
orðið samtíð. Bókin fjallar aðeins
um stjórnmálamanninn Hanni-
bal Valdimarsson. Þeir sem hafa
vonast eflir alhliða mynd af
manninum Hannibal, t.d. einkalífi
hans, verða því fyrir miklum von-
brigðum með bókina.
En eins og eðlilegt getur talist
er vandlega rakinn stór hluti
stjómmálasögu tímabilsins fram
til ársins 1946, en á því ári lýkur
umfjöllun höfundar. Ekki er hjá
því komist að þar sé margt endur-
tekið, sem áður hefur verið skrif-
að í ýmsum bókum. Slíkt getur á
köflum orðið hvimleitt fyrir sögu-
frótt fólk. Hins vegar er því ekki
að neita að innan um em ýmsar
sagnfiræðilegar nýjungar; t.d. er
skýrt ffá Bolgungarvíkurdeilunni
1932 á betri hátt en ég hef áður
séð og deilumar í Alþýðuflokkn-
um á fimmta áratugnum hafa ekki
áður verið raktar skilmerkilega
eftir þvi sem ég best veit.
Höfimdur hefur víða aflað sér
heimilda. En einmitt þessi stað-
reynd felur í sér helsta veikleika
bókarinnar frá sjónarhóli sagn-
ffæðinga, því að heimilda er yfir-
leitt ekki getið; hvorki em í bók-
inni tilvísanir né heimildaskrá. í
formála er sagt að „allra heimilda
sem ffásögnin byggir á verður
getið í seinna bindi verksins“.
Fyrir bragðið er rit þetta mjög svo
ófullburða sagnffæðiverk.
Þessi algeri tilvísanaskortur
getur einnig mglað lesandann í
ríminu. I upphafi kafla á bls. 327
er byijað á árinu 1941; nokkmm
línum síðar er minnst á aðalfund
Sambands ungra ffamsóknar-
manna „19.-20. október“. En á
hvaða ári var þessi októbermán-
uður? Gátuna má sennilega ráða
við lestur efnis síðar i bókini: Allt
bendir til að árið hafi verið 1940!
Ekki er heldur ljóst síðar í sama
kafla (sem fjallar um deilur vegna
lýðveldisstofnunar) á bls. 333-
335 hvort tilvitnanir eigi við árin
1941 eða 1942.
Á síðustu blaðsíðum bókar-
innar er fjallað um vinstri and-
stöðuna í Alþýðuflokknum 1943-
Hannibal Valdimarsson
1946. Farið er ffam og til baka í
tímanum umrædd ár og ofl vitnað
í skrif Jóns Blöndals, hagfræð-
ings, sem ritaði margt athyglis-
HELGARFERÐIR í JANÚAR FEBRUAR OG MARS
Skemmtiskrepp um helgi,
kostar ekki mikið...
...með Flugleiðum.
vert á þessum ámm. Vitnað er í
eina grein sem hann skrifaði við
upphaf tímabilsins, „árið 1943“
(bls. 376). Einnig er vitnað i skrif
Jóns á bls. 374, en hvenær urðu
þau til? Mjög athyglisverðar upp-
lýsingar um gagnrýni Kjartans
Ólafssonar á samflokksmenn sína
er að finna í bókinni; þar er sárt að
sjá heimildaskortinn.
Eina ónákvæmnisvillu í stað-
reyndafrásögn fann ég. Á bls. 167
er skýrt frá því að Ásgeir Ásgeirs-
son hafi tryggt „framsóknar-
mönnum þingsæti Vestur Isa-
fjarðarsýslu ffam til 1937 en þá
bauð hann sig fiam utanflokka og
gekk til liðs við Alþýðuflokkinn
skömmu siðar“. En eins og ffam
kemur í bókinni síðar, á bls. 203
og 258, bauð Ásgeir sig ffam ut-
anflokka 1934 en fyrir Alþýðu-
flokkinn 1937.
Stundum er höfundur ekki
nógu gagnrýninn á heimildir sín-
ar, t.d. gerir hann (á bls. 262) eng-
ar athugasemdir við röksemdir
kommúnista gegn beitingu þing-
ræðishugtaksins í væntanlegri
stefnuskrá sameiningarflokksins
en kommúnistar töldu neitunar-
vald konungs á samþykktum al-
þingis vera hluta þingræðisins!
Margt fleira smálegt má finna
að bókinni en hér verður numið
staðar. Megingallar bókarinnar
eru sem sagt tvenns konar að mati
mínu: Skortur á tilvitnunum og
endurtekningar á þekktum sögu-
legum atburðum. Endurtekning-
amar eru sérdeilis miklar í fyrsta
hluta bókarinnar, um atburðarás-
ina á íslandi og á ísafirði áður en
Hannibal kom ffam á sjónarsvið-
ið. Fyrir bragðið fannst mér bókin
engin sérstök skemmtilesning,
allra síst ffaman af.
En kostimir era hins vegar
ótvíræðir og hafa þegar verið tí-
undaðir. Það er vissulega góður
fengur að fá þessa bók. Dæmi um
það þegar höfúndi tekst vel til má
finna á bls. 376 þar sem hann
vitnar í þessi orð Jóns Blöndals
ffá árinu 1943:
„Enginn vafi er á því, að utan
Alþýðuflokksins bíður nú fjöldi
manna, sem er pólitískt heimilis-
laus, en vill ekkert annað en rót-
tæka umbótastefhu á grundvelli
lýðræðislegs sósíalisma. Þessir
menn hafa aðeins beðið eftir því
að Alþýðuflokkurinn tæki foryst-
una“.
Hefúr þessum „pólitísku
heimilisleysingjum“ nokkuð
fækkað hér á landi undanfarin
fjöratíu og átta ár?
Gísli Gunnarsson
Verðlagið er vinsælasta lagið í Glasgow. Verslanir með fjölbreytt vöruúrval.
Veitingastaðir og skemmtilegar uppákomur á hverju götuhorni.
Glasgow er fyrir þá sem vilja njóta lífsins, spara og versla
þar sem verðið kemur á óvart.
LAUGARDAGUR TIL ÞRIÐ JUDAGS
HOSPITALITYINN
TVEIR í HERR. KR. 27.680 Á MANN
FLUGLEIÐIR
Þjónusta alla lelð
Lækjargötu 2, Hótel Esju oq ......
Allar nánari uppíýsingar færðu á söluskrifstofum Flugíeiða, hjá umboðsmönnum og ferðaskrifstofum
Söluskrifstofur Flugleiða:
Kringlunni. Upplýsingar og farpantanir í síma 6 90 300.
rifstofum FÍugíeið
AT ,ÞÝBI JB ANL> AL AGIÐ
Alþýðubandalagið Kópavogi
Þorrablót
Þorrablót ABK verður haldið laugardaginn 9.
febrúar ( Þinghóli, Hamraborg 11.
Húsið verður opnað kl. 19.00 og borðhald hefst
kl. 19.45.
Veislustjóri: Elsa Þorkelsdóttir.
Ávarp: Ólafur Ragnar Grímsson
fjármálaráðherra.
Ýmis skemmtiatriði.
Hinn sivinsæli þorramatur á boðstólum.
Hljómsveitin Trfó ‘88 leikur fýrir dansi. Miðaverð
2500 krónur, fordrykkur innifalinn.
Miðapantanir hjá Lovísu f síma 41279 eða
41746.
Miðar seldir miðvikudaginn 6. febrúar í Þinghóli
milli kl. 18.00 og 22.00.
Alþýöubandalagsmenn f Reykjanesi sérstaklega
boðnir velkomnir.
Ólafur Ragnar
Grímsson
Alþýðubandalagið I Reykjavlk
Árshátíð ABR
Árshátfð ABR verður haldin laugardaginn 23. febrúar f Risinu,
Hverfisgötu 105.
Nánar auglýst slðar. Stjórnin
Alþýðubandalagið I Kópavogi
Bæjarmálaráð
Fundur verður f Þinghóli mánudaginn 11. febrúar kl. 20.30.
Dagskrá:
1. Tillögur varðandi gerð fjárhagsáætlunar.
2. Fundagerðir nefnda (Á dagskrá næsta fundar bæjarstjómar).
3. Önnur mál.
Stjóm bæjarmálaráðs