Þjóðviljinn - 04.05.1991, Page 15

Myndir:
Kristinn.
í Heimsklassanum
var lóðum lyft til að
styrkja og fegra
brjóst og rassa.
Selma Unnsteinsdóttir og Sigurveig Guðmundsdóttir stinga saman nefj-
um milli átaka.
ar Jónsson snyrtir. Hann getur
blaðlaust þulið upp allar þær
stúlkur sem borið hafa fegurðar-
titla ffá árinu 1950 (eða 1951)
þegar keppnin var fyrst haldin í
Tívolí. Heiðar sagði blaðamanni
að Kolbrún Jónsdóttir hefði verið
krýnd ungfrú Reykjavík fyrst
allra kvenna og var hún þá gift og
átti böm, sem nú þætti ekki við
hæfi. Eins og kunnugt er þurfa
stúlkumar að vera bamlausar og
sómakærar og hafa erlendar
drottningar verið sviptar titlinum
þegar upp hefúr komist að þær
hafa skreytt síður karlablaða held-
ur klæðalitlar. Margar þekktar
konur í þjóðlífmu hafa borið
borðann Ungfrú ísland. Bryndis
Schram var krýnd árið 1957. Ári
seinna hlaut Sigríður Þorvalds-
dóttir leikkona krónuna. Heiðar
segií' árið 1962 hafa verið stóra
árió. Þá varð Guðrún Bjömsdóttir
Ungffú Island og ári seinna Ung-
ffú Heimur, þá var Anna Geirs-
dóttir Ungffú Alheimur. Keppnin
var haldin í Tivolí, síðar í Austur-
bæjarbíói og Glaumbæ, seinna í
Háskólabíói, Klúbbnum og á Hót-
el Sögu.
Gripasýningum
mótmælt
Á áttunda áratugnum fór mót-
mælum kvenréttindakvenna
fjölgandi vegna keppninnar.
Mættu konur með mótmælaspjöld
fyrir utan húsnæðið þar sem
keppnin fór fram og gagniýndu
þá niðurlægingu kvenna sem
þeim fannst fara ffam á svonefnd-
um gripasýningum á kvenfólki
innifyrir. Heiðar snyrtir heldur
þvi þó ffam að áhugi á keppninni
hafí ffemur ráðist af því hversu
mikið var til hennar vandað en að
þjóðfélagsumræða gegn henni
hafí ráðið þar miklu um. Keppnin
komst síðan í hámæli þegar
Hólmffíður Karlsdóttir, sem varð
önnur í keppninni um Ungfrú ís-
land, var í beinni útsendingu
krýnd Ungffú Heimur. Varla voru
landsmenn búnir að jafna sig á
þessu þegar Linda Pétursdóttir
var krýnd árið 1988. Nú eru vænt-
ingamar miklar og ekkert nema
efsta sætið er nógu gott fyrir
þokkadísimar héðan, enda vita
allir lslendingar að hér búa feg-
urstu fljóð veraldar.
Hvaöerfegurö?
Ein sú spuming sem einna
erfiðast er að fá svar við er sú
hver sé tilgangurinn með þessu
öllu saman? Senda verður ís-
lenska fulltrúa í alls kyns keppni
erlendis, og telja menn það hina
mestu landkynningu. Þetta er til-
raun til að koma lslandi á landa-
kortið, sagði einn viðmælenda
minna. Við ætlum okkur sem sagt
að flytja út þessa íslensku fegurð
sem við eigum svo mikið af, eins
og lambakjöt og lopapeysur. Og
hvað er þá fegurð? Við þeirri
spumingu fæst heldur ekkert eitt
svar. Undirrituð spurði marga og
flestir svöruðu fáu. „Ég veit það
ekki var algengt svar.“ „Það er
einhver tilfmning," sögðu aðrir.
Mætur ritstjóri hér á blaði svaraði
þessu á þá leið: „Ef ég ætti að
segja alveg eins og er: fegurðin er
það sem fólk sér alltí kringum sig
þegar það er ástfangið. Eða minn-
ir á slíkar sýnir síðar meir.“
Heiðar snyrtir segir fegurð
ekkert eiga skylt við fegurðar-
samkeppni, hún fyllir aðeins út í
ramma tískunnar sem ráðandi er
hveiju sinni. „Falleg manneskja
er góð manneskja. Það er mann-
eskja sem trúir á sjálfa sig og hef-
ur hæfilega mikið sjálfstraust.
Falleg er sú manneskja sem hefúr
útgeislun, hvort sem hún er i
hjólastól eða hana vantar annað
augað. Fegurð sú sem birtist i feg-
urðarsamkeppni er markaðsfeg-
urð.“ Þorgrimur Þráinsson situr
nú í fyrsta skipti í dómnefnd
keppninnar. Hvað finnst honum
vera fagur kvenmaður?
„Sú kona sem er sjálfsörugg,
hefúr göngulag sem minnir á vor-
ið í Paris, geislar af ánægju og er
meðvituð um eigin kvenleika er
falleg - sama hvemig hún lítur
út,“ sagði rithöfundurinn.
Óraunverulegar
kvenímyndir
Þótt umræða um fegurðar-
samkeppni hafi nú legið niðri um
nokkurt skeið og öll gagnrýni á
hana þyki vera leiðindakjaftæði er
ekki þar með sagt að allir séu
endilega sáttir við þetta fyrirbæri.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir þing-
kona Samtaka um kvennalista
sagði þá mynd sem birtist okkur í
auglýsingum og fegurðarsam-
keppni vera staðlaða fegurð sem
væri algerlega úr takt við raun-
veruleikann. Samt sem áður legðu
konur á sig alls konar píslir til að
ná þessari imynd. ímynd sem
verður raunvemlegri en raunveru-
leikinn. Þegar Ingibjörg Sólrún
var spurð að því hvað væri þá feg-
urð svaraði hún þvi til að útgeisl-
un, eða ffíðleiki, væri mikilvæg.
Fólk gæti verið fagurt án þess að
hafa nokkra útgeislun, þannig að
fegurð og fríðleiki færi ekki alltaf
saman.
Ekki fyrir alls löngu kom út
mjög umdeild bók í Bretlandi
undir heitinu Fegurðarmýtan eftir
feministann Naomi Wolf. í bók-
inni heldur höfundur fram að feg-
urðarþrá kvenna standi í vegi fyr-
ir því að þær öðlist jafnrétti í
þjóðfélaginu. Konur i vestrænum
ríkjum séu svo uppteknar af útlit-
inu og fullar minnimáttarkenndar
út af því að orkan fari öll í megr-
unarkúra og aðra pínu. Þannig em
konur að mati Wolf meira kúgað-
ar nú en fyrr á öldum, þótt þær
hafi öðlast ýmis réttindi sem þær
nutu ekki þá. Kenningar Wolf
hafa vakið miklar deilur, og telja
margar konur að hún einfaldi
nokkuð raunvemleikann. Banda-
riski kvenréttindafrömuðurinn
Betty Friedan skrifaði grein í
kvennablaðið „Allure" fyrir
nokkrum vikum þar sem hún deil-
ir á Wolf og segir vandann fremur
fólginn í þeirri ofuráherslu Vest-
urlandabúa á æskuna. Æsku-
ímyndin kúgi karlmenn ekki síður
en konur, og að það sé sú imynd
sem fólk verði að beijast gegn.
Friedan heldur því fram að |am-
bandið milli fegurðar og¥föfnin-
isma sé miklu flóknari en Wolf
gefur í skyn. Titill greinar Friedan
er: Getur kvenréttindakona verið
falleg? Á íslandi ríktu miklir for-
dómar gagnvart rauðsokkum á
sínum tíma sem enn eymir eftir
af. Rauðsokkumar vom ófríðar
konur sem ekki gátu nælt sér í
karl, og öll umræðan sem upp
spratt um kvennaffamboðin í upp-
hafi níunda áratugarins var í takt
við þetta. Margt hefúr svo sem
breyst síðan. Eins og Friedan
bentir réttilega á er leyfilegt með-
al kvenréttindakvenna nú að vera
vel til fara og iakka á sér neglum-
ar. Fordómamir láta samt enn á
sér kræla við og við, t.d. þegar
konur fetta fingur út í fegurðar-
samkeppni.
Hins vegar er þvi ekki að neita
að sú fegurðarímynd sem birtist
alls staðar virðist fá meira á kven-
fólk en karla. Uppskriftin af fogr-
um kvenmanni er mun einfaldari
en sú sem karlmönnum er boðið
upp á. Karlmenn skemmta sér við
að horfa á berar stelpur í karla-
blöðum, en konur pína sig með
því að horfa á fagrar konur í
kvennablöðum.
Nú eru narsatímar og enginn
mætti með belju fyrir utan Feg-
urðarsamkeppni íslands í gær,
eins og fyrir utan Austurbæjarbíó
forðum daga, til að gagnrýna þá
sýningu sem fram fór innan dyra.
Oll borð vom löngu upppöntuð á
Hótel íslandi fyrir krýningar-
kvöldið, eða eins og Heiðar snyrt-
ir sagði. „Glamor“ er í tís! u núna.
BE
Laugardagur 4. maí 1991 NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA 15