Þjóðviljinn - 23.10.1991, Blaðsíða 4

Samninga-
viðræður
stutt komnar
„Við hðfum haldið tvo
fundi og iagt inn ósk um
þann þriðja, en ekki fengið
svar við þeirri beiðni," sagði
Eiríkur Jpnsson, varafor-
maður Kl, um stððuna í
samningamáiunum.
„Égnef sent samninga-
nefnd ríkisins bréf með okkar
útreikningum á kaupmáttar-
þróun og óskað eftir að fá við-
brögð við þeim. Við höftim
einnig óskað eftir því, að á
næsta fundi fari samningsaðil-
ar að snúa sér að því sem þeim
ber að gera: Það er að gera
nýjan kjarasamning“. Að sögn
Eiríks hefiir samninganeínd
ríkisins ekki viljað ræða neitt
við félögin á grundvelli þeirrar
kröfugerðar sem þau hafa lagt
fram, heldur hefur verið rætt
almennt um efhahagsástandið,
farið yfír fíárlögin og kaipað
um þróun kaupmáttar. „Ég er
að vona að við getum bráðum
farið að ræða þessa kröfugerð
efnislega,“ sagði Eiríkur.
Agúst Einarsson, formaður
samninganefndar ríkisins,
sagði samningaviðræður við
einstök félög vera hafnar, en
hins vegar fari þetta hægt af
stað eins og alltaf í samninga-
gerð þar sem fjöldi félaganna
er mikill. Agúst sagðist loks
vona að samið verði sem allra
fyrst.
-ag
Verulegur
kostnaöur
S/rir minni
ugfélögin
„Þjónustan sem við höf-
um haldið uppi verður ekki
skert, en þetta er verulegur
kostnaðarauki fyrir minni
flugfélögin og með einhverj-
um hætti verður að fá þann
kostnað til baka, annað
hvort með bitastæðum áætl-
unarferðum, hærri greiðsl-
um fyrir þá þjónustu sem
við veitum eða þá styrkjum,
sambærilegum við þá sem
flóabátar og ferjur fá,“ segir
Hörður Guðmundsson flug-
maður og eigancli Flugfé-
lagsins Ernis á Isaflrði um
nýjar öryggisreglur sem taka
gildi um áramót og kveða á
um að ætíð skuli tveir flug-
menn vera um borð í far-
þegaflugi.
Flugfélagið Emir flýgur
dagjega póst- og farþegaflug
frá Isafírði til sex staða á Vest-
fjörðum. Félagið hefur sóst
eftir áætlunarflugi frá stöðum
á Vestfjörðum til Reykjavíkur
en ekki fengið. Hörður bendir
á að ekki hafí öll lönd tekið
upp þessa öryggisreglu, en þar
sem það hafí verið gert hafí
ætlunin með því oftast verið
sú að þjálfa upp yngri og
óreyndari flugmenn.
„Ef það á að þjálfa upp
flugmenn með þessum hætti
þá er eðlilegt að það sé borgað
íyrir það,“ segir Hörður.
Aðspurður um hvort þetta
muni hafa einhver áhrif a
sjúkraflug félagsins svaraði
hann því til, að oftast færu
tveir flugmenn í erfíðari
sjúkraflug að nóttu til, en alltaf
væri einn á bakvakt. „Þegar
þetta verður skylda þá verðum
við að setja upp allar vaktir
með það 1 huga,“ sagði hann.
„Þessi kostnaður bætist ofan á
jað að síðustu 2-3 ár hafa öll
>jónustu- og lendingargjöld
íækkað mjög mikið. Sam-
kvæmt fjárlögum fyrir næsta
ár á Flugmálastjóm að auka
tekjur sínar um 109 milljónir
og þá hækka flugvallargjöld
og pjónustugjöld Flugmála-
stjMiiar sem því nemur. Það
kemur auðvitað á endanum
niður á flugrekstrinum í land-
inu og flugfarþegum með ein-
um eða öðrum hætti.“
-vd.
ÞwgB

S 1 , É, 8 i i
I * III
Mæðra- og
ungbarna-
vemd verði
lögfest
Stefanía Traustadóttir situr þessa dagana á Alþingi í fyrsta
skipti sem varamaður Steingríms J. Sigfússonar. Hún sagði í
samtali við Þjóðviijann að þetta hefði verið skemmtileg
reynsla, þótt hún fyndi sig meira sem áhorfanda en þátttak-
anda í stefnumótun um þau mál sem mestu skipta.
Stefanfa Traustadóttir: Heilsugæslustöðvunum er ætlað að innheimta 7-10
miljónir I þjónustugjöldum ( meðalstórum sjávarþorpum. Ljósm. Jim
Smart.
- En meginhlutverk alþingis-
manna er þó að setja lög, segir
Stefanía, og ég hef því lagt fyrir
þingið frumvarp að nýjum lögum
um mæðra- og ungbamavemd og
fengið vilyrði fyrir því að það
verði tekið fyrir í þessari viku.
— Hvers vegna er þörf á nýjum
lögum um þessi mál?
- Jú, það kemur í ljós að
ákvæði í gömlum lögum frá 1955
um mæðravemd gilda í raun bara
um Reykjavíkursvæðið og eru
einungis til bráðabirgða, en falla
úr gildi um næstu áramót, þegar
almenna heilbrigðislöggjöfin frá
1989 tekur gildi. Samkvæmt
henni fellur mæðra- og ungbama-
eftirlit undir önnur verkefni
heilsugæslustöðva, og verður ráð-
herra þá heimilt að leggja þjón-
ustugjöld á mæðravemdina sam-
kvæmt gjaldskrá. En í fjárlaga-
fíumvarpinu stendur að taka skuli
gjöld fyrir allar heimsóknir á
heilsugæslustöðvar. Það er því
ekkert sem vemdar mæður eða
ungböm gegn slíku í lögum.
Ég tel fulla ástæðu til að taka
af öll tvímæli um það í lögum, að
þessi þáttur heilsugæslunnar verði
undanskilinn þjónustugjöldum.
Heilbrigð móðir kemur í dag
minnst 10 sinnum í heimsókn á
heilsugæslustöð og ungbam fær
8- 10 heimsóknir, bæði í heima-
hús og á hcilsugæslustöð. Ef taka
ætti 500-800 kr. fyrir hverja heim-
sókn eins og heyrst hefur, þá yrði
hér um umtalsverð útgjöld að
ræða. Það væri með ólíkindum ef
slíkt ætti að koma til fram-
kvæmda.
- Hvernig er þetta í fram-
kvœmd i dag?
- Það er hvergi tekið gjald
fyrir þessa þjónustu nú, og ég hef
rekið mig á að fólk heldur al-
mennt að þetta sé tryggt með lög-
um. En svo er ekki í raun.
Ákvæðið í lögunum frá 1955 gild-
ir bara um Reykjavík, og það fcll-
ur úr gildi um áramót.
Hins vegar eru ýmsir liðir í
þjónustu heilsugæslustöðvanna
eins og t.d. berklavamir eða kyn-
sjúkdómavarnir verndaðir með
sérákvæðum í lögum. Það á hins
vegar ekki við um mæðra- og
ungbamavemdina.
Engu að síður stæmm við
okkur af þvi úti í hinum stóra
heimi að mæðravemd sé hvergi
betri í heiminum en hér. Það er að
vísu rétt að hér er lægst tiðni ung-
bama- og mæðradauða í heimi, og
að við höfum fyrirmyndarþjón-
ustu á þessu sviði í dag, en það
réttlætir ekki að leggja eigi á hana
þjónustugjöld eða draga úr henni
með einhverjum hætti.
Það þarf ekki nema eina móð-
ur, sem treystir sér ekki til þess að
greiða gjöld fyrir mæðraeftirlit, til
þess að þar sé einni konu of mik-
ið, og það þarf ekki nema eitt lítið
bam, sem ekki fær heimilisvitjun
af sömu ástæðum, til þess að það
sé einu bami of mikið. Því rétt er
að hafa í huga að mæðra- og ung-
bamaeftirlit er ekki skylda. Marg-
ar konur velja í dag þann kostinn
að fara til sérfræðings frekar en á
heilsugæslustöð og greiða sínar
800 kr. fyrir þá þjónustu. Það er
ekkert við því að segja, en það em
hinar, sem ekki hafa fjárráðin,
sem hér skipta máli.
- Eru fleiri mál sem þú œtlar
að sinna þessa viku sem þú átt
eftir á þingi?
- Ég mun að sjálfsögðu fylgj-
ast með umræðum um tjárlaga-
frumvarpið, sem fara munu fram í
vikunni. Það er alhyglisvert ef lit-
ið er á heilsugæsluþáttinn í tjár-
lagafrumvarpinu, að heilsugæslu-
stöðvunum er ætlað að afla nærri
hálfs miljarðs króna í sértekjum á
næsta ári. Það gerist fyrst og
fremst með þjónustugjöldum. Ef
litið er á þetta nánar, kemur í ljós
að heilsugæslustöðvar í minni
þorpum og bæjum úti á landi, sem
hafa hafl 300-700 þúsund kr. í
sértekjur á þessu ári, eiga á næsta
ári að afla 7-10 miljóna króna í
þjónustugjöldum. Það geta allir
séð hvað þetta þýðir í sjávarþorp-
um og bæjum eins og Þórshöfn,
Olafsfirði eða Olafsvík, svo dæmi
séu tekin, þar sem íbúatalan er um
eða innan við 1000. Þessar nýju
álögur munu lyrst og fremst lenda
á eldra fólki og ungbamaflöl-
skyldum. Miðað við það að hér
fæðast 4000 böm á ári er hugsan-
legt að verðandi mæður og ung-
böm verði að taka á sig 60-70
miljónir króna í aukaálögur ef
ekki verða sett sérstök ákvæði
þeim til verndar. Mér finnst þetta
verðugt verkefni að taka fyrir á
Alþingi.
-ólg
Umhverfisvænn landbúnaður
Bændur eru lykill að lausn
þeirra vandamála sem tengjast
búvöruframleiðslu í heiminum
en ekki hluti af þeim, segir í
áiyktun ráðstefnu Alþjóðasam-
bands búvöruframleiðenda
sem haldin var hér á landi í
síðustu viku.
Yfirskrift ráðstefnunnar var
Umhverfi og haldbær þróun:
Lykilhlutverk bænda. Megin-
áherslan var lögð á umhverfisþátt
búvöruframleiðslunnar og í
ályktunum ráðstefnunnar er að
finna tillögur um hvemig aðstoða
beri bændur við að halda áfram
framleiðslu án þess að skaða um-
hverfið. Einnig er bent á þá stað-
reynd að um næstu aldamót verð-
ur nær þúsund milljónum fleiri
munna að metta í heiminum.
Nokkuð var fjallað um vanda
bænda í þriðja heiminum og þá
staðreynd að fátækt er ein helsta
ástæða umhverfismengunar þar.
Meirihluti jarðarbúa telst til hins
svo kallaða þriðja heims og lifir
nær eingöngu á landbúnaði.
130 fúlltrúar bænda frá 30
þjóðlöndum sóttu ráðstefnuna
sem haldin var hér á landi í boði
íslensku ríkisstjómarinnar.
Ályktanirnar sem samþykktar
voru verða lagðar íyrir alþjóð-
lega umhverfisráðstefnu Samein-
uðu þjóðanna á næsta ári. -ag
ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 23. október 1991
Síða 4