Dagblaðið Vísir - DV - 11.04.1996, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 1996
Fréttir
Póstur og sími meö lík í lestinni inn í samkeppnisumhverfi EES:
Um 10 milljarða króna
lífeyrisskuldbindingar
- arðgreiðslur sem áttu að grynna á þessu teknar í annað, segir póst- og símamálastjóri
Eftir eitt og hálft ár eða 1. janúar
1998 verður allur fjarskiptamarkað-
ur á Evrópska efnahagssvæðinu
frjáls. Ríkisstjórnin hefur þegar
samþykkt að breyta Pósti og síma í
hlutafélag til að fyrirtækið geti bet-
ur tekist á við nýtt rekstra-
rumhverfi og samkeppni. En taki
hið nýja hlutafélag í arf bæði eignir
og skuldir, eins og vera ber, mun
það erfa 9,5 miUjarða lífeyrisskuld-
bindingar vegna starfsmanna P&S
og gera þannig að engu stóran hluta
eigin fjár fyrirtækisins.
Lík í lestinni
Póstur og sími, eins og önnur rik-
isfyrirtæki og stofnanir, er því með
lík í lestinni. Forsvarsmenn stofn-
unarinnar telja að arðgreiðslur und-
anfarinna ára i rikissjóð hafi að
hluta verið hugsaðar tO þess að
grynna á þessum skuldbindingum.
Ríkissjóður hefur hins vegcir ekki
notað arðgreiðslurnar til þess.
Milljarða lífeyris-
skuldbindingar
Skuldbindingar lífeyrissjóðs rík-
isstarfsmanna skipta mUljörðúm
króna og fara vaxandi og nær sjóð-
urinn sjálfur rétt að rísa undir um
20% þeirra að því sem talið er. Þar
sem ríkið baktryggir sjóðinn vofir
yfir að 80% skuldbindinganna falli á
ríkissjóð. Höfuðástæður þessa eru
bæði þær að lífeyrisréttindi opin-
berra starfsmanna hafa til þessa
verið mun betri en á hinum al-
menna vinnumarkaði og svo hitt að
fé sjóðsins hefur ekki verið ávaxtað
sem skyldi; bæði hefur það verið
lánað tií sjóðfélaga á lágum vöxtum
í gegnum árin, sem og til ríkissjóðs
sjálfs.
Til að leysa úr þessum vanda er
helst til umræðu hjá stjórnvöldum
að velta skuldbindingunum yfir á
Samsett DV-mynd/SJ
rikisstofnanirnar og þær látnar
bera áfallnar lífeyrissjóðsskuldbind-
ingar sem á vantar til greiðslu.
Hver á að borga?
Heildarskuldbindingar Pósts og
síma vegna lífeyris starfsmanna
sinna eru nú eitthvað í kringum
9-11 milljarðar. „Ég er ekki viss um
hvort eða að hve miklu leyti P&S er
þess valdandi að þetta vantar upp á
þessar greiðslur í framtíðinni og
hve mikla ábyrgð hann ber á þeim,“
segir Ólafur Tómasson, póst- og
símamálastjóri.
Ólafur telur ekki sjálfgefið að
flytja þessar skuldbindingar yfir á
Póst og síma. Undanfarin ár hafi
stofnunin borgað til ríkissjóðs upp í
þær í formi arðs og lengi vel hafi
verið talað um að arðgreiðslumar
væru vegna framtíðarskuldbind-
inga. Þessar greiðslur nemi nú orð-
ið fjórum milljörðum. „Þær mættu
nú ganga að minnsta kosti eitthvað
upp í þetta,“segir Ólafur.
Greiðslurnar hafa numið frá
500-1200 milljónum á ári án þess að
lífeyrisskuldbindingarnar hafi
lækkað nokkuð heldur þvert á móti
vaxið stöðugt ár frá ári. Með þessu
áframhaldi segir Kristján Indriða-
son, aðstoðarframkvæmdastjóri
hagdeildar Pósts og síma, að hægt
sé að sýna fram á með einfoldum út-
reikningum hve langan tíma það
taki fyrir P&S að verða gjaldþrota
með sama áframhaldi. Á móti komi
hins vegar að í frumvarpi ríkis-
stjórnarinnar um einkavæðingu
stofnunarinnar sé gert ráð fyrir því
að fram fari endurmat á eignum
P&S sem skili einhverju upp í þetta.
Engu að síður stefni í mjög alvar-
legt ástand ef ríkissjóður og ríkis-
fyrirtækin eigi að vera ábyrg fyrir
skuldbindingunum eins og þær
leggja sig.
Éta upp stóran hluta
eigin fjár P&S
„Ef færa á allar áfallnar lífeyris-
skuldbindingar starfsmanna P&S á
stofnunina fara þær langt með það
að eyða eigin fé hennar," segir
Kristján. Hann segir að reyndar sé
ætlunin samkvæmt frumvarpi ríkis-
stjómarinnar að endurmeta eignir
P&S sem að líkindum myndi leiða
til hækkunar á núverandi mati.
Slíkt mat myndi líklega taka að
nokkru mið af framtíðartekjum fyr-
irtækisins. En lífeyrisskuldbinding-
in er framtíðarskuldbinding og
kemur til gjalda í áföngum og hvaða
áhrif hefur slík skuldbinding á
stöðu fyrirtækisins eftir einkavæð-
inguna?
Önnur bókhaldsstaða
og verri
„Eins og efnahagsreikningurinn
er í dag færi þessi skuldbindinga-
færsla mjög illa með bókhaldslega
stöðu P&S og það yrði fjári erfitt að
skýra svo mikla breytingu fyrir er-
lendum viðskiptavinum og núver-
andi og hugsanlegum lánardrottn-
um,“ segir Kristján.
„Þegar arðgreiðslur P&S í ríkis-
sjóð byrjuðu vom þær að hluta til
réttlættar með því að verið væri að
ná niður þessari uppsöfnuðu skuld-
bindingu lífeyrissjóðsins. Við töld-
um þá að eyrnamerkja mætti ein-
hvern hluta arðgreiðslnanna sem
greiðslu upp í þessa skuldbindingu. í
dag vilja stjórnvöld ekki kannast við
þetta þó að það komi skýrt fram í t.d.
þingræðum formanns fjárveitinga-
nefndar á þeim tíma, sem var Sig-
hvatur Björgvinsson. Síðan hefur
stofnunin greitt á fimmta milljarð
framreiknað til núvirðis. Við höfum
því talið að við höfum lagt nokkurt í
þetta púkk,“ segir Kristján. -SÁ
Dagfari
Frambjóðendum fækkar og fjölgar
Þar kom að því. Davíð forsætis-
ráðherra er hættur við að gefa kost
á sér til forsetaframboðs. Ekki
vegna þess að ekki var skorað á
hann. Þvert á móti. Það var orðið
óþægilegt hve margir skoruðu á
hann.
Davíð segir sjálfur svo frá að í
fyrstu hafi það ekki verið margir
sem vildu hann í forsetaframboð.
Fjölmargir komu að máli við hann
og löttu hann til framboðs. Þeir
vildu hafa hann áfram sem for-
mann og forsætisráðherra. Meðan
þessu fór fram lét Davíð í þaö
skína að hann færi í framboð. Ekki
með því að segjast ætla í framboð
heldur með því að segja ekkert um
það hvort hann ætlaði í framboð.
Þannig fara menn í framboð og
þannig skildi þjóðin Davíð og allir
biðu í ofvæni eftir því að Davíð
kvæði upp úr. Það kom ládeyða og
leiði í forsetaumræðuna og tvær
konur, nuddari og fyrrverandi alla-
ballaformaður lýstu yfir framboð-
um, sjálfsagt af þvi að þessi fjögur
gerðu sér ekki grein fyrir því að
forsetamálin stóðu og féllu með því
hvort Davíð færi í framboð.
Svona getur fólk verið utangátta.
í margar vikur og mánuði gekk
hvorki né rak af því Davíð gaf sig
ekki upp af því að það voru svo
margir sem löttu hann til fram-
boðs.
En svo kom að því, segir Davíð,
að fólk fór að taka hann tali eða
senda honum línu þar sem margs
konar fólk, sem hann hélt að væru
vinir sínir, var að hvetja hann tU
framboðs. Það var þá sem hann
hætti við framboð. Það var allt í
lagi með framboðshugleiðingar
Davíðs meðan vinir hans og fylgis-
menn vUdu hann ekki í framboð en
þegar þeir fór að láta á því bera að
þeir vUdu hann í framboö þá vildi
hann ekki í framboð.
Davíð lætur ekki plata sig. Hann
sá í gegnum þessa vini sína. Þeir
vildu losna við hann. Og maður
lætur ekki sparka sér meðan mað-
ur er formaður og forsætisráð-
herra.
Og nú var líka fjandinn laus og
vandinn mikill. Ef Davíð fer ekki í
framboð, þá hver?
Nú er fullyrt í fréttum að þing-
flokkur sjálfstæðismanna sé að
sameinast um að styðja Friðrik
varaformann í forsetaframboð. Ef
formaðurinn fer ekki í framboð þá
skal varaformaðurinn í framboð.
Sem er hið besta mál því þar slá
sjálfstæðismenn tvær flugur í einu
höggi. Fyrst það að koma sjálfstæð-
ismanni á Bessastaði og svo í öðru
lagi að losna við Friðrik. í raun-
inni er löngu kominn tími á að
losna við Friörik og hvað er þá
betra en að senda hann á Álftanes-
ið þar sem hann er ekki fyrir nein-
um í Flokknum? Flokksmenn vilja
halda í formanninn en þeim er al-
veg sama um varaformanninn.
Þetta eru skUaboðin til Friðriks
varaformanns.
En eins og jafnan áður er enn þá
til býsna margt fólk sem skUur
ekki að það verður enginn forseti
nema Flokkurinn standi aö fram-
boðinu.
Flóðgáttir hafa opnast og nú
spretta aUir þeir fram meðal þjóð-
arinnar sem einhvern tímann í vet-
ur hafa verið orðaðir við framboð
og þeir eru lausir við ógnunina frá
Davíð og segjast vera að hugsa um
framboð af því að margir séu að
hvetja þá til framboðs. Ólíkt sem
sagt því sem Davíð brást við með
því að hætta við framboö þegar
hvatningin færðist í aukana. Hann
vissi hvað klukkan sló. Hinir sem
nú huga að framboði eftir að Davíð
fer ekki í framboð misskilja hvatn-
inguna og halda að fólk vilji þá í
framboð með því að hvetja þá í
framboð.
AUt er þetta til bóta. Þjóðin á
nóg af forsetaframbjóðendum,
þökk sé Davíð forsætisráðherra
sem hefur ákveðið að gefa ekki
kost á sér af því þeim fór fjölgandi
sem vildu að hann gæfi kost á sér.
Nú fer þeim fjölgandi sem gefa kost
á sér en gátu ekki gefið kost á sér
fyrr en Davíð hafði ekki gefið kost
á sér. Dagfari