Dagblaðið Vísir - DV - 12.12.1996, Qupperneq 14

14
FIMMTUDAGUR 12. DESEMBER 1996
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Rftstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON .
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
Einfalt og dýrt
Nýlegur formaður Neytendasamtakanna og stjóm-
málamaður helzta kerfisflokksins kvartaði hér í blaðinu
yfir því í fyrradag, að landbúnaðarkerfið væri flókið og
ógegnsætt og sagði starfsbræður sína skulda þjóðinni
skýringu á tilgangi hinna miklu opinbem framlaga.
Samt hefur keríið áratugum saman verið augljóst og
hveijum manni læsilegt í lögum og reglum. Það eina,
sem hefur gerzt á aldarfjórðungi kerfisis, er, að niður-
greiðslur og uppbætur hafa breytzt í beingreiðslur til
bænda og að innflutningsbann hefur breytzt í ofurtolla.
Sá hluti kerfisins, sem áður fólst í niðurgreiðslum og
uppbótum og nú felst í beingreiðslum, kemur á hverju
ári fram í fjárlögum og ríkisreikningi. Á næsta ári mun
þessi upphæð nema rúmlega fimm milljörðum króna,
sem jafngildir 143.000 krónum á hvem meðalbónda.
Þann aldarfjórðung, sem þetta kerfi hefur verið notað,
að undirlagi allra stjómmálaflokka, hafa upphæðirnar
verið þessu líkar, oftast nokkru hærri en þær em nú.
Búvörukerfið hefur á aldarfjórðungi brennt að minnsta
kosti 150 milljörðum króna á þennan hátt einan sér.
Þetta em meiri útgjöld en felast í fjárlögum ríkisins á
næsta ári. Það er því ekki von, að ríkið hafi ráð á að
ljúka vegaframkvæmdum við Ártúnshöfða eða tvöfalda
Reykjanesbraut. Það er því ekki von, að ríkið hafi efhi á
að reka skóla og sjúkrahús á sómasamlegan hátt.
Beingreiðslur til meðalbónda verða á næsta ári fjór-
föld uppbæð bóta til meðal-atvinnuleysingja. Þetta er því
afar dýr aðferð við að halda uppi dulbúnu atvinnuleysi
í landbúnaði og stafar af miklum tilkostnaði í greininni,
það er að segja neikvæðri framleiðni hennar.
Það nægir ekki, að ríkið greiði hverjum bónda beint
sem svarar að meðaltali launum háttsettra embættis-
manna, heldur þarf ríkið þar á ofan að halda uppi verði
á landbúnaðarvörum með því að ofurtolla innflutta sam-
keppnisvöm. Slík er öfúgframleiðni greinarinnar.
Um þetta hefur endalaust verið rætt og ritað í aldar-
fjórðung. Því miður hefúr meirihluti þjóðarinnar hvorki
viljað heyra né sjá. Skoðanakannanir sýna, að rúmlega
helmingur þjóðarinnar er sáttur við þessa stefiiu, sem
nýtur í reynd stuðnings allra stjómmálaflokkanna.
Það er ekki rétt hjá nýlegum formanni Neytendasam-
takanna, að þetta sé flókið eða ógegnsætt kerfi. Þvert á
móti hefúr það verið einfalt og gegnsætt í heilan aldar-
fjórðung. Hins vegar hefur heymarlaus stjómmálamað-
ur snögglega breytzt í undrandi neytendaformann.
í aldarfiórðung hefur ríkið ekki litið á landbúnað sem
atvinnuveg, heldur sem félagsmálastofiiun. Jafnframt
hefur ríkið notað óþarflega dýrt bótakerfi. Einfaldara og
margfalt ódýrara væri, að ríkið hætti afskiptum af land-
búnaði og setti alla bændur á atvinnuleysisbætur.
Kerfið er rekið á kostnað skattgreiðenda annars vegar
og neytenda hins vegar. Skattgreiðendur borga þá upp-
hæð, sem er í fjárlögum hvers árs, rúmlega fimm millj-
arða á næsta ári. Neytendur borga hins vegar muninn á
uppsprengdu verði og heimsmarkaðsverði á búvöm.
Enginn stjómmálaflokkur hefúr í reynd viljað gæta
hagsmuna skattgreiðenda og neytenda, hvorki í þessu
máli né öðrum. Það stafar af, að skattgreiðendur og neyt-
endur hafa ekki bein í nefinu til að gerast þrýstihópur
til jafns við þá, sem sitja að kjötkötlunum.
Hvorki skattgreiðendur né neytendur geta falið eymd
sína að baki fullyrðinga um, að flokkamir hafi gabbað
þá með flóknu og ógegnsæju rekstrarkerfi landbúnaðar.
Jónas Kristjánsson
Með því að nýta fyrirliggjandi mannvirki á fjallatoppum er hægt að koma upp búnaði fyrir FM-útvarpssending-
ar er ná til helmings miðanna í kringum landið.
Eiga sjómenn ekki að
njóta útvarps-
og sjónvarpssendinga?
Það er til mikill-
ar vansæmdar
hversu sjónvarps
og útvarpsútsend-
ingar ná illa út á
hafsvæðið í kring-
um landið. Þar er
þó starfsvettvang-
ur þúsunda íslend-
inga, þeirra sjó-
manna sem vinna
undirstöðustörf
fyrir íslenskt þjóð-
arbú.
Fyrir liggur
samþykkt Alþing-
is, að frumkvæði
Guðjóns Guð-
mundssonar al-
þingismanns, um
að gerð skuli
kostnaðar- og
framkvæmdaáætlun um útsend-
ingar hljóðvarps og sjónvarps. í
svari sem Bjöm Bjamason
menntamálaráðherra veitti við
fyrirspum minni um þetta eíhi á
Alþingi á dögunum kom fram aö
þessi mál em til athugunar, meöal
annars hjá Ríkisútvarpinu og
fram undan em
vissulega þýðing-
armiklar endur-
bætur sem þakkar-
verðar era.
Sérstök út-
varpsrás
Eins og kunnugt
er hefur verið unn-
ið að endumýjun
langbylgjukerfis
Ríkisútvarpsins
bæði á Gufuskál-
um á Snæfellsnesi og á Austur-
landi. Þegar þeirri framkvæmd
lýkur snemma á næsta ári er búið
að tryggja eina útvarpsrás með
góðum hlustunarskilyrðum, sem
nái til hafsvæðisins í kringum
landið. Á vegum Ríkisútvarpsins
er einnig unnið að gerð sérstakrar
dagskrár sem send verður út á
þessari rás, þar sem um
verður að ræða blandað
efhi af rás 1 og 2. Þetta
er vissulega til bóta.
Þó er ástæða til að
hvetja til þess að undir-
búningurinn verði unn-
inn með þarfír starfandi
sjómanna í huga. Það
mætti til dæmis gera
með viðhorfs- og hlust-
unarkönnun á meðal sjó-
manna, til þess að leiða í
ljós óskir þeirra um gerð
útvarpsefhisins. Það er
og ljóst að útvarpssend-
ingamar þurfa að vera
allan sólarhringinn og
dagskráin fjölbreytt, til
þess að mæta þörfum
sjómanna sem vinna á
vöktum, í mörgum til-
vikum allan sólcu-hringinn.
Hægt að ná mikilvægum
áföngum strax
Þó þetta sé vissulega ágætt
framtak er alveg ljóst að það næg-
ir ekki. Mönnum hefur vaxið i
augum að koma upp útvarps- og
sjónvarpssendingum út á fiskimið-
in, vegna mikils kostnaðar. Vissu-
lega er það rétt að það kostar tals-
vert fé, þó öragglega sé það minna
en talið var fyrir tuttugu áram og
núgildandi áætlanir byggjast á.
Samt mega menn ekki láta það
vaxa sér í augum og draga úr sér
kjarkinn.
Kjallarinn
Einar K. Guð-
finnsson
alþingismaður
„Til þess að ná með sjónvarps-
sendingar til um 30-40% haf-
svæðisins verður kostnaðurinn
um 310 milljónir. Sjónvarpssend-
ingar í dag ná einvörðungu til um
3-4% sjómanna.u
Það er til dæmis borðliggjandi
að unnt er að ná mjög verulegum
áföngum fyrir ótrúlega lítið verð. í
greinargerð Ríkisútvarpsins, sem
menntamálaráðherra vitnaði til,
kemur fram að með þvi að nýta
fyrirliggjandi mannvirki á
fjallatoppum er hægt að koma upp
búnaði til FM útvarpssendinga er
ná til helmings miðanna i kring-
um landið fyrir skitnar 64 milljón-
ir króna. í dag ná útvarpssending-
ar einungis til 10% hafsvæðisins.
Til þess að ná með sjónvarpssend-
ingar til um 30-40% hafsvæðisins
verður kostnaðurinn um 310 millj-
ónir. Sjónvarpssendingar í dag ná
einvörðungu til um 3-4% mið-
anna.
Hugum að fleiri möguleik-
um
Vitaskuld eigum við að ráðast í
það að setja upp slíkan búnað.
Eðlilegast er að það sé gert á
grundvelli heildstæðrar áætlunar,
sem hægt sé aö hrinda í fram-
kvæmd smám saman þannig að
hver áfangi hafi í för með sér úr-
bætur í hlustunar- og sjónvarps-
skilyrðum.
Siðan verðum við að vera opin
fyrir öðram kostum sem ört batn-
andi tækni veitir okkur. í því sam-
bandi er vert að vekja athygli á
möguleikum sem sífellt eru að
aukast með gervihnattaútsending-
um. Þá má minna á að Ríkisútvarp-
ið er að gera tilraunir með að nota
alnetið í þágu útvarpssendinga sem
lofa góöu.
Fjarskiptamál eru í mikilli þró-
un. Möguleikamir til þess að nýta
þá tækni vaxa mjög. Við þurfum
því að vera mjög vel vakandi fyrir
því að nýta alla þá kosti sem bjóð-
ast á þessum sviðum til þess að
bæta aðstöðu sjómanna. Ekki bara
til þess að njóta þjónustu ríkisút-
varpsins, þó það sé gott og blessað,
heldur einnig annarra aðila sem
stunda útvarps og sjónvarpsrekstur
I landinu. Einar K. Guðfinnsson
Skoðanir annarra
Biðlaunarétti afsalað?
„Við litum svo á að biðlaunarétturinn væri til
staðar, spumingin væri einungis um útfærsluna.
Málsaðilar urðu ásáttir um að nálgast málið þannig
að starfsmenn hefðu sjálfdæmi um hvort starfið hjá
hlutafélaginu væri sambærilegt við sama starf hjá
ríkisfyrirtækinu eða ekki. Mönnum stóð þannig til
boða að hætta og fá biðlaun. En sá sem þekktist það
að halda áfram í sínu fyrra starfi samþykkti að um
sambærilegt starf væri að ræöa og afsalaði sér þar
með biðlaunarétti.“
Steingrímur Ari Arason í Degi-Tímanum
Gjafir í forsetahöndum
„Auðvitað hljóta gjafir til forseta í flestum tilvik-
um að vera gjafir til íslensku þjóðarinnar... Hingað
til hefur sú kvöð verið lögð á fráfarandi forseta
hverju sinni að hann sjálfur leggi mat á það hverjar
af þeim gjöfiun sem hann hefur veitt viðtöku á emb-
ættisferli sínum skuli teljast opinber eign og hverjar
persónuleg eign. Með þessu fyrirkomulagi er fráfar-
andi forseti settur í óþolandi aðstöðu, eins og allir
sjá.“
Úr forystugrein Mbl. 11. des.
Ábyrgðin hjá
uppalendum
„Alþýðublaðið hefur áður vakið athygli á þeim af-
leiðingum sem það hefur þegar ungmenni á villigöt-
um eru vistuð innan um síbrotamenn... Þeir sem um
þessar mundir hneykslast á vaxandi ofheldi meðal
ungmenna, aukinni vímuefnaneyslu og lélegum
námsárangri ættu ekki að beina spjótum sínum að
unga fólkinu. Ábyrgðin liggur annars staðar; hjá
uppalendum, þeim sem móta líf æskunnar og þeim
sem ættu að vera ungu fólki fýrirmynd."
Úr forystugrein Alþbl. 11. nóv.