Dagblaðið Vísir - DV - 07.01.1997, Blaðsíða 11

JjV ÞRIÐJUDAGUR 7. JANÚAR 1997
Það er stórviðburður að heyra Gunnar
Guðbjömsson syngja. Á Ljóðatónleikum í
Gerðubergi á sunnudaginn söng hann við pí-
anómeðleik Jónasar Ingimundarsonar hið
fallega ástarljóð Beethovens, Adelaide; Ástir
skálds - eða Dichterliebe eftir Robert
Schumann við ljóð eftir Heine; söngva úr
flokknum Rjóðri á himni eftir Lili Boulanger
og loks ítalska söngva eftir þekktustu
söngvaskáld ftala á fyrsta hluta aldarinnar.
Þótt efni ljóðanna væri að mestum hluta ást
og tregi voru myndir þessara kennda marg-
víslegar og birtust okkur á afar ólíkan máta
eftir skáldum.
„Að syngja úr sér hrollinn“ með Adelaide
hlýtur að vera til vitnis um að hér séu engir
viðvaningar á ferð, lagið langt og erfitt og
gerir miklar kröfur til píanóleikarans ekki
síður en söngvarans. Gunnar og Jónas fluttu
lagið af djúpu listfengi, og þar með var hátíð-
in hafm.
Tónlist
Bergþóra Jónsdóttir
Söngvasveigurinn Dichterliebe er einn af
máttarstólpum rómantíkurinnar. Viðfangs-
efnið, ljóð Heines um Ástir skáldsins, er ofur-
rómantískt og úrvinnsla Schumanns sömu-
leiðis. í flutningi þessara sextán Ijóða sýndu
þeir Gunnar og Jónas hversu miklir lista-
menn þeir eru. „Mennimir elska, missa,
gráta og sakna“, segir í Ijóði Jóhanns Sigur-
jónssonar. Til þess að túlka þessar kenndir er
ekki nóg að hafa eina fegurstu söngrödd sem
ómar á íslandi í dag. Það þarf mikið innsæi,
þroska, einbeitingu og líkamlega færni til að
geta skilað þeim til áheyrenda þannig að þeir
sitji sem stjarfir af hluttekningu í músíkal-
skri upplifun.
Gunnar Guðbjömsson hefur allt þetta til
að bera. Honum er mikið gefið, og hann kann
að nota það. Rödd hans hefur enn þroskast og
vaxið frá því hann söng hér síðast. Ljóðræn
mýkt hefur alltaf einkennt þessa fallegu rödd;
en nú býr hún yfir meiri krafti og dramatík
- því sem söngvarar kalla „spinto“ - án þess
að hafa glatað nokkru af þokkafullri mýkt-
inni. Dichterliebe var afar vel flutt. Hápunkt-
ar voru þriðja ljóðið: Die Rose, die Lilie, die
Taube, die Sonne; sjötta ljóðið: Im Rhein, im
heiligen Strome, sjöunda ljóðið: Ich grolle
nicht, þar sem Jónas túlkaði sérstaklega vel
angist og biturleika í eftirspili; ellefta ljóðið:
Ein Júngling liebt ein Madchen, þar sem
Jónas lék eftirspilið einnig eftirminni-
lega. „Gömul saga alltaf ný“ segir
í ljóðinu og Schumann undir-
strikar það með klisjulegri
kadensu í lokin; þrett-
ánda ljóðið: Ich hab im
Traum geweinet var
hreint magnað í flutn-
ingi þeirra Gunnars og
Jónasar og í fjórtánda
ljóðinu, Allnachtlich im
Traume, sýndu þeir fal-
lega listræna úrvinnslu,
þar sem ljóðmælandi hverf-
ur úr draumi og vaknar til
biturs veruleikans. Lokaljóð-
inu lauk á björtum vonartóni í
löngu eftirspili sem Jónas lék
ákaflega fallega.
Það hefði verið allt í lagi að
ljúka tónleikunum þama. Lög Lili
Boulanger voru snotur; ákaflega
frönsk; fMegur stíll og gegnsær,
minnti um margt á Poulenc, Ravel og
jafnvel Fauré. Þessi lög voru vel flutt þó
mér þyki alltaf truflandi að sjá söngv-
ara syngja með nótur fyrir framan
sig. Rúsínan í pylsuendanum
vora fimm ítölsk lög, og
þar nutu þeir sín báðir
afar vel, Gunnar og
Jónas. Rödd Gunn-
ars í dag er sem
sniðin fyrir
þessi lög. Hann
féll ekki í þá
gryfju að
syngja þau sem hverja aðra slagara eins og
sumum hættir til, heldur sem fáguð og
þokkafull sönglög, eins og þau eru. Það var
still yfir þessum flutningi.
Tónleikagestir klöppuðu ákaft í tónleika-
lok og fengu í staðinn aukalög; - frumflutn-
ing á lagi Jóns Þórarinssonar við nýort jóla-
ljóð Davíðs Oddssonar og fjögur að auki, þar
á meðal Tonema eftir Sjöberg sem var hreint
ekki siðra hjá Gunnari en Jussa forðum.
Til marks um áhuga landans á söngjistinni
þurftu fjölmargir frá að
hverfa, en þeirra huggun
er að Gunnar og Jónas
flytja prógrammið aft-
ur í þessu musteri
ljóðasöngsins,
Gerðubergi, á mið-
vikudagskvöld.
Gunnar Guð-
björnsson: hefur
allt til að bera.
DV-mynd S
Mannauðsvandi
Það er alltaf gaman að lesa'dag-
blöðin þessa mótunardaga nýja
ársins. Sumum ritstjórum þótti
löngu kominn tími á liðna árið,
það hefði bæði verið leiðinlegt ár
og tilbreytingarlaust, öðrum þótti
liðna árið sérdeilis skemmtilegt og
fjölbreytt. Efnahagsvandi og at-
vinnuleysi sama sem úr sögunni
og kaupmenn tjáðu blöðunum að
fólk hefði keypt mikið inn fyrir jól-
in sem segði manni ýmislegt um
okkur.
Viða og oft sést orðið mannauð-
ur í blöðunum á nýja árinu. Þetta
er nýyrði sem fyrirmenn notuðu
töluvert í ræðum sínum og grein-
um um áramótin. Orðið vafðist dá-
lítið fyrir mér því ég minnist þess
Fjölmiðlar
Sigríður Halldórsdóttir
ekki að hafa heyrt það notað jafn
eðlilega í málinu áður. Mér heyrist
að þetta þýði efnis- og hæfíleika-
fólk, eða eitthvað í þá áttina. Svo
er töluvert talað um atgervisflótta
sem þýðir víst það þegar efnis-,
hæfileika- og menntafólk flytur úr
landi og starfar á hærri launum í
öðrum löndum því ekki vill það vera undir
fátæktarmörkum hér alla ævi.
Nýjustu fréttir eru svo þær að fjörutíu pró-
sent bænda eru undir fátæktarmörkum og
má því búast við heilmiklum bændaflótta á
árinu. Og fleira æsandi er í aðsigi á þessu
glænýja ári. Það stendur til að hefja hvalveið-
ar og gá hvort ekki verður hægt að gera Am-
Verður atgervisflótti meðal bænda úr landi á nýju ári?
eríkana snarbandvitlausa, Þjóðverja líka, en
þeir eru pínulítið umburðarlyndari viö okk-
ur, út af hverju sem það er, og mig langar að
vita hvers vegna.
Kjósverjar mótmæla nýja álverinu fullum
hálsi og segja að sveitin þeirra sé nátt-
úruparadís, útivistarsvæði í uppgangi og
Hvalfjörður með fegurstu perlum jarðar.
Ekki skrökva Kjós-
verjar, löngu kominn
tími til þess að þeir
létu til sín taka, þóttu
alltaf frægir fyrir að
segja ekki neitt með
grasið í gúmmískón-
um.
Meðan ég man þá
tek ég eftir að ritstjór-
ar hægri blaðanna
nota allir setu í skrif-
um sínum, ég hélt aö
hún hefði verið lögð
niður fyrir nokkrum
áratugum og ætti því
að flokkast undir staf-
setningarvillu.
Kannski væri ráð að
taka aftur upp þéring-
ar, svona til þess að
halda fólkinu á fátækt-
armörkunum og
bændum I hæfUegri
fjarlægð frá þreyttum
og útkeyrðum póli-
tíkusum.
Svo var völvuspá í
vikunni og töluvert
vitnað í hana. Hún
spáði kólnandi um
miðjan þennan mánuð
en að öðru leyti yrði
þetta ágætt og lítið um
vandræði og náttúru-
hamfarir. Samt les
maður milli línanna hjá forsvarsmönnum
þjóðarinnar að einhver uggur sé í þeim um
þjóðina, þeir eru hálfsmeykir um að nú vilji
hún fá eitthvað fyrir sinn snúð, búin að rétta
efhahagslífíð við og eiga svo ekki annað í
vændum en skattahækkanir og svona. Meira
vesenið alltaf hreint.
x
★
*
. *:
(menning
11
Hrafn kveður
Hrafh Jökulsson er á förum frá Alþýöublað-
inu eftir að hafa ritstýrt skemmtilegasta
menningarblaði á íslandi í
rösk tvö ár. Að honum og
Hallgrími Helgasyni pistla-
höfundi, sem hættir á
blaðinu um leið, er mikill
missir. Auðvitað varð al-
mennm- lesandi þess oft
fyrir vonbrigðum þegar
auglýsingar tóku
kannski aðra hveija af (
hinum fáu síðum, en
alltaf hlakkaði maður
til að fletta því. Tók
það fram yfír önnur blöð.
Það sem maður minnist eru menningar-
fréttir á forsíðu, viðtöl sem oft voru bráðgóð,
skemmtilegar úttektir á og úr bókum - og
ekki síst smælkið. Orð dagsins, slúðrið, vísa
dagsins, afmælisbam dagsins, smámunir sem
oft voru feiknavel unnir og hugsaðir. En ef til
vill verður merkjum haldið uppi áfram. Hver
veit.
Hver gæti elskað þessa
Emmu?
Fyrir nokkrum mánuðum var frá því sagt á
menningarsíðu DV að ekki aðeins væru
Bandaríkjamenn að gera kvikmynd eftir
skáldsögu Jane Austen um Emmu (sem nú
hefur verið sýnd hér við allgóðan fógnuð)
| heldur væru Bretar einnig að gera sjónvarps-
mynd eftir henni. Það var sama gengið sem
hana gerði og hina gullfallegu sjánvarps-
myndaröð eftir Hroka og hleypidómum, sem
við fengum að sjá síðastliðið haust.
Sjónvarpsmyndin um Emmu var frumsýnd
í Bretlandi skömmu fyrir jól, og gagnrýnandi
Times var ekki að skafa utan af því: „Myndin
var... fyrirsjáanleg eins og guðsþjónusta: jóla-
kortahestvagnarnir, ílöngu skotin ... það eina
sem kom á óvart var lýsingin. Hér var allt
lýst upp eins og Wembley-leikvöllurinn! ...
Mér tókst að lafa til hinna beisku sakkai-ín-
endaloka með því að ímynda mér ítarlegar og
flóknar pyntingaraðgerðir á hverjum einasta
leikara í myndinni.“
Og eins og þetta sé ekki nóg hefur myndin
lika kveikt í honum löngun til aö breyta
mannkynssögunni: „Ég hef alltaf verið feginn
að við skyldum vinna Napóleonsstríðin. Nú
er ég ekki viss. Reyndar vildi ég helst að
Mongólar hefðu ekki verið stöðvaðir við hlið
Vínarborgar forðum daga heldur fengið að
æða yfir Evrópu og gereyða Bath, Cirencester
og Swindon..." Öllum fínu stöðunum þcr sem
sögulegar kvikmyndir Breta eru teknar þessi
misserin!
*m ™
-S7
Sjónvarpsstjarna selur bækur
Tímaritið Time segir frá því nýlega hvaða
áhrif sjónvarpsþáttastjórnandinn Oprah Win-
frey hefur á bóksölu í Bandaríkjunum. Oprah
stýrir spjallþætti og er nýbúin að stofna
„bókaklúbb" í honum sem þýðir að hún segir
sínum 20 milljón áhorfendum frá einhverri
bók einu sinni í mánuði. Það þýðir svo aftur
á móti að salan á _______
viðkomandi
bók fýkur upp
í milljón á fá-
einum vikum
- jafnvel þótt
höfundur-
inn sé
óþekktur.
I Önnur
bókin, sem
Oprah valdi í klúbbinn
sinn, var tuttugu ára gömul skáldsaga eft-
ir Toni Morrison, Söngur Salómons. Oprah
bauð Toni til sín til að ræða bókina og sam-
dægurs seldust af henni sextán þúsund ein-
tök! Hún nálgast milljónina núna og Time
segir að þessi dagstund með Oprah hafi haft
meiri áhrif á sölu bóka eftir Toni Morrison en
nóbelsverðlaunin sem hún hlaut 1993.
Fram að þessu hafa útgefendur í Bandaríkj-
unum reynt að reikna út með miklum tilfær-
ingum hvaða höfúndur ætti að koma fram
hvar og með hverjum. Nú spyrja þeir bara:
Hvemig getum við fengið Oprah til að mæla
með bók frá okkur? En það þýðir ekkert að
reyna að hafa áhrif á konuna, hún velur bæk-
umar sjálf í klúbbinn sinn. Hún segist alltaf
hafa elskað bækur, þær voru eini munaður-
inn sem hún naut í uppvextinum. Henni
finnst fólk vera hætt að lesa og vill hvetja þaö
til að taka upp þann sið að nýju.
Sjónvarpið okkar ætti kannski aö fá
Hemma Gunn til að stofna bókaklúbb.
Umsjón
Silja Aðalsteinsddttir