Dagblaðið Vísir - DV - 06.03.1997, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 6. MARS 1997
Fréttir
Virkjunaráform I skugga járnblendisvanda:
Sultartangavirkjun
verður reist í áföngum
- önnur úrræöi til orkuaukningar lögð á hilluna - í bili
Stöövarhús Búrfeilsvirkjunar. Áform um aö auka afl Búrfellsvirkjunar hafa veriö lögö á hilluna
í bili, í Ijósi þess aö hætt hefur veriö viö aö stækka Járnblendiverksmiöjuna á Grundartanga.
Stjórn Landsvirkjunar ákvaö aö hefja byggingu Sultartangavirkjunar i áföngum til aö mæta
aukinni orkuþörf vegna nýs áivers á Grundartanga en aörir möguleikar sem til greina komu,
og ráöist heföi veriö í heföu áætlanir um stækkun staöist, eru settir í biö. DV-mynd bjt>.
Á stjómarfundi Landsvirkjunar í
gær var ákveðið að stefha að því að
halda áfram fyrirætlunum um að
ráðast í Sultartangavirkjun en
byggja hana í áfongum. í samræmi
við þessa ákvörðun verður Sultar-
tangastífla ekki hækkuð og aðeins
önnur af tveimur vélasamstæðum
virkjunarinnar fyrirhuguðu verður
tekin í notkun í október 1999 í stað
beggja.
Stjóm Landsvirkjunar ákvað
þetta í kjölfar þess að upp úr við-
ræðum iðnaðarráðuneytisins og El-
kem í Noregi um stækkim jám-
blendiverksmiðjunnar slitnaði á
dögunum. í framkvæmdaáætlunum
Landsvirkjunar var gert ráð fyrir
því að uppfylla aukna orkuþörf
jámblendiverksmiðjunnar vegna
fyrirhugaðrar stækkunar hennar en
viðræðuslitin hafa sett þær áætlan-
ir í uppnám. í fullu gildi eru hins
vegar enn áætlanir um aukna raf-
orkuframleiðslu til að uppfylla þarf-
ir hins nýja Columbia-álvers á
Grundartanga, en til þess þarf
Landsvirkjun á viðbótarorku að
halda. Núverandi raforkufram-
leiðsla dugir ekki. Vegna þessa vafa
hefur Landsvirkjun verið í slæmri
tímaþröng og orðið að taka snarlega
ákvörðun um hvað eigi til bragðs að
taka, en sú ákvörðun hefur nú ver-
ið tekin í raun þótt
í tilkynningu
stjómarinnar sé
talað um að stefna
megi að áfanga-
skiptingu og draga
úr fyrirhuguðum
virkjunarkostnaði.
Spumingarnar
sem stjórnendur
Landsvirkjunar
stóðu og standa
frammi fyrir hafa
verið um hversu
mikið verður
nauðsynlegt að
framkvæma í ljósi
breyttra aðstæðna.
Samningsbundinn
réttur Jámblendi-
félagsins og Lands-
virkjunar um 370
gígawattstunda
viðbótarorku á ári
rennur út á laugar-
daginn kemur og
fátt bendir til þess
að Jámblendifélag-
ið muni standa við
hann.
Mun minni framkvæmdir
Viðræðuslitin við Elkem um
stækkun jámblendiverksmiðjunnar
þýða verulega minni framkvæmdir
á vegum Landsvirkjunar en gert
var ráð fyrir því að auk þeirra
framkvæmda sem stjóm fyrirtækis-
ins ákvaö í gær að stefna að, var
fyrirhugað að reisa Sultartanga-
virkjun að fullu, stækka Kröflu-
virkjun, auka afl Búrfeflsvirkjunar,
byggja svonefnda Hágöngumiðlun
og kaupa auk þess orku frá nýrri
gufuaflsvirkjun Reykjavíkurborgar
að Nesjavöflum sem þegar hefur
verið samið um.
Það var ljóst að aflar þessar fram-
kvæmdir hefðu þýtt mjög mikla
umframorku í rafkerfi Landsvirkj-
unar ef einasti stómotcmdi raforku
til viðbótar í landinu væri Col-
umbia-álverið, en af samþykkt
stjórnarfundar Landsvirkjunar í
gær má ráða að menn vilja halda
öllum leiðum opnum ef nýr orku-
kaupandi birtist skyndilega í spil-
ununm.
Þorsteinn Hilmarsson, upplýs-
ingafúlltrúi Landsvirkjunar, segir í
samtali við DV að hefði verið að
fúllu hætt við Sultartangavirkjun
hefði legið beinast við að Hitaveita
Suöumesja reisti gufuaflsvirkjun.
Gufuaflsvirkjanir em ódýrari í
byggingu en dýrari í rekstri og við-
kvæmari. Jarðgufa er hins vegar
mjög lítill hluti af orkukerfi lands-
ins og jafnvel þótt gufuaflsvirkjanir
í Svartsengi og á Nesjavöllum bætt-
ust við heildar orkúkerfíð þá yrði
gufuafl samt sáralítill hluti heildar-
orkunnar á kerfinu sem allt er sam-
tengt. Kröfluvirkjun framleiðir nú
um 30 megawött en getur framleitt
60 megawött, Nesjavellir verða 60
mW, Svartsengi 45 mW. Fram-
leiðsla vatnsaflsvirkjana Lands-
virkjimar er hins vegar tæp 900
mW.
Að sögn Þorsteins Hilmarssonar,
upplýsingafulltrúa Landsvirkjunar,
em miklir möguleikar í virkjun
jarðgufu, svo miklir að hlutfall
hennar hlýtur að hækka á næstu
árum í heildar orkuframleiðslunni.
Sultartangi í áföngum
Sultartangavirkjun er hönnuð
þannig að í henni verða tvær 60 mW
vélar. Miðað við núverandi fyrirsjá-
anlega orkuþörf, sem miðast við
Columbia-álverið fyrst og fremst,
veröur önnur vélin fyrst sett niður.
Grannvinnan, gangagerð og bygg-
ing stöðvarhúss er hins vegar sú
sama hvort sem ein eða tvær vélar
verða settar niður. Fjárfestingin
verður engu að síður í möguleikum
sem síðar munu geta nýst.
Aðrir kostir sem stjóm Lands-
virkjunar hefur velt fyrir sér í stöð-
unni er virkjun við Vatnsfell, en
búið er að vinna ákveðna forvinnu
í sambandi við hönnun hennar. Að
sögn Þorsteins á þó ákveðinn að-
dragandi enn eftir að eiga sér stað
áður en ráðist yrði í hana þannig
að tími hefur ekki unnist til að
vinna svo að hún yrði tilbúin í
tæka tíð. Á sínum tíma hafði
Landsvirkjun augastað á gufúvirkj-
un í Bjamarflagi, en hún var dreg-
in út úr umhverfismati vegna and-
stöðu Náttúravemdarráðs. Hægt er
að setja hana inn í mat aftur, að
sögn Þorsteins Hilmarssonar, en
sérlög era í gildi um náttúravemd
á Mývatnssvæðinu sem neyða
menn til að standa þannig að verki
að samþykki Náttúravemdar ríkis-
ins fáist. Tíminn er of knappur til
að niðurstaða geti fengist þar í
tæka tíð. -SÁ
Framadagar 1997:
Framtíðin er þm
Framadagar, atvinnulífsdagar
Háskóla íslands, era nú haldnir til
7. mars og er markmiðið að brúa
bilið milli Háskólans og atvinnu-
lífsins. Þann 7. mars mæta fúlltrú-
ar 37 framsækinna fyrirtækja til
þess aö kynna þar starfsemi sína.
Þá fá nemendur tækifæri til þess
að spyrja þeirra spurninga sem
brenna á vörum þeirra og fá þá
hugsanlega svör viö því hvar þeir
þurfa helst að bæta við sig í þekk-
ingu til þess að auka atvinnu-
möguleika sína. Sum fyrirtækj-
anna verða þama markvisst til
þess að leita að starfsmönnum. -sv
Dagfari
Sjómennskan er ekkert grín
í lítilli og tiltölulega yfirlætis-
lausri frétt í DV á dögunum var
haft eftir Sævari Gunnarssyni,
formanni Sjómannasambandsins,
að útvegsmenn hefðu af sjómönn-
um hundruð milljóna króna
vegna kaupa og sölu á aflaheim-
ildum.
Þetta segir Sævar að sé auð-
lindaskattur á sjómenn og mót-
mælir honum.
Það verður ekki af úlvegs-
mönnum skafið að sniðugir eru
þeir. Þeir hafa varist fimlega
þeirri stefnumótun og fyrirætlun-
um að leggja auðlindasktt á út-
gerðina vegna veiða í þeirri auð-
lind sem felst í sjávarfanginu. Og
einhvern veginn hafa þeir komist
hjá því vegna þess að þeir segja
að skatturinn sé ósanngjarn og
þeim ofviða. Hinu hafði maður
ekki gert sér grein fyrir að á
sama tíma hafa útvegsmenn sjálf-
ir tekið upp þessa skattheimtu í
sina eigin sjóði. Samkvæmt full-
yrðingum formanns Sjómanna-
sambandsins eru sjómennirnir
skattlagðir af útgerðinni og hann
kallar það auðlindaskatt. Það sem
hér er átt við er að þegar útgerð-
armaður kaupir aflaheimild til að
halda skipinu á veiðum lætur
hann sjómennina greiða hlut í
því verði sem aflaheimildin fæst
fyrir.
Formaður Sjómannasambands-
ins segir að þetta séu samtals
hundruð milljóna króna á ári,
sem sjómenn greiði þannig af
launum sínum og hlut til kaupa á
auknum aflaheimildum.
Fyrir það fyrsta verður aö taka
ofan fyrir útvegsmönnum sem
hafa þannig haft kænsku til að
verjast skattheimtunni á sjálfa
sig en nýta sér hana gagnvart
öðrum - áður en auðlindaskattur-
inn er lagður á. Og auðvitað hafa
þeir ekki efni á að borga auð-
lindaskatt sjálfir, ef þeir hafa
ekki efni á að verða sér úti um
aflaheimildir nema láta aðra
borga heimildina. Útvegsmenn
eru blankir og verða blankir
nema sjómenn haldi þeim á floti
með því að greiða útgerðinni
nokkur hundruð milljónir fyrir
að fá skiprúm hjá útgerð sem er
of blönk til að gera út nema sjó-
mennirnir borgi með sér.
Hitt er svo annað og merki-
legra að sjómenn skuli yfirleitt
hafa efni á að borga nokkur hund-
ruð milljónir króna af hlut sínum
sem sýnir hvað það er nauðsyn-
legt að þjóðin og skattayfirvöld
veiti sjómönnum skattaafslátt,
svo þeir geti framfleytt sér og sin-
um, því varla er mikið eftir til
skiptanna fyrir heimilið og fjöl-
skylduna þegar þeir eru búnir að
greiða nokkur hundruð milljónir
króna til útgerðarinnar fyrir að
fá að vinna hjá henni.
En sjómenn eru harðir af sér og
þeir hafa ekki kvartað og formað-
ur Sjómannasambandsins hefur
ekki mikið haft orð á þessu frek-
ar en umbjóðendur hans og það
var eiginlega fyrir algera tilviljun
að hann lét þessa getið á ráð-
stefhu sem haldin var á Akureyri
um fiskveiðistjórnun og byggða-
stefnu. Bara svona í framhjá-
hlaupi. Enda hefur Dagfari alltaf
sagt að sjómennska sé undir-
stöðuatvinnuvegm- og það eru sjó-
menn sem halda þessu landi á
floti og halda útgerðinni gang-
andi og þá munar ekki um nokk-
ur hundruð milljónir til fátækra
útgerðarmanna, til að sækja á
miðin og draga björg í bú. Auð-
lindin væri illa nýtt og einskis
nýtt ef sjómenn létu ekki nokkur
hundruð milljónir af hendi rakna
í auðlindaskatt sem útgerðar-
menn geta ekki borgað og geti
ekki einu sinni borgað þótt sjó-
menn greiði þeim auðlindaskatt
af þeirri auðlind sem þjóðin á.
Já, sjómennskan er ekkert
grín.
Dagfari