Dagblaðið Vísir - DV - 30.05.1997, Blaðsíða 13

FÖSTUDAGUR 30. MAÍ 1997
13
Allt kyrrt á vestur-
vígstöðvunum
Þá er búið að
senda þingið heim og
lýðræðið komið í
sumarfrí. Ég er von-
andi ekki einn um að
sakna þjóðarsam-
kundunnar þegar
hún leysist upp á
vorin. Mér þykir
hald í því að hafa
þennan málfund í
gangi í allra áheyrn.
Pappírinn sem hleðst
upp á borðum þing-
manna er í mínum
augum mest leik-
tjöld: hinn raunveru-
legi tilgangur þings-
ins er að ræða í
heyranda hljóði það
sem upp á kemur í
þjóðfélaginu hverju
sinni - utandagskrárumræðan er
það sem máli skiptir.
Sögulegur arfur?
Hver skyldi vera skýringin á
hinni löngu sumarfjarvist þing-
manna? Ætli það sé sögulegur arf-
ur, þeir séu enn að sundríða stór-
fljót og leggja á sig löng og ströng
ferðalög yfir óbrúaðar jökulár til
móts við háttvirta kjósendur þar
sem þeir styðjast við orfið á engj-
um?
Breytingar gerast nefnilega
snigilhægt í heimi stjómmálanna,
ekki einasta er flokkakerfið frá
dögum risaeðlanna heldur er ut-
anríkisþjónustan með átjánduald-
arsniði þegar fjarlægðir á milli
landa voru þvílíkar að nauðsyn-
legt reyndist að hafa sendimenn
búsetta í hinum erlendu ríkjum
til að tala máli heima-
landsins og vera full-
trúar þjóðar sinnar.
Enn höfum við þenn-
an háttinn á þrátt fyr-
ir að allar vegalengd-
ir hafi skroppið sam-
an í vasaklút, þrátt
fyrir síma, fax, tölvu-
póst...
Hreinsibúnaður
samfélagsins
Ef landslýðurinn
gengi í sama takti
værum við enn að
senda kónginum
bænaskrár með
haustskipum. En við
vitum sem er að sú
tíð er liðin og jafnvel
stj ómmálaflokkarnir
munu ekki færa okkur það mann-
líf sem við þráum. Gæfuna verð-
um við að smíða sjálf í samfélags-
aflinum. Og ein mikilvægasta for-
senda þeirrar vinnu er stöðug
upplýsing um ástand mála. Þess
vegna eru góðir fréttamenn svo
nauðsynlegir. Þeir eru hreinsi-
búnaður samfélagsins.
Allir sem átt hafa fiskabúr
þekkja hið mikil-
væga hlutverk
hreinsibúnaðar-
ins sem vamar
því að fiskamir
kafni í eigin skít
og veggir búrs-
ins þekist slýi.
Þeir kannast við
tilfinninguna að
koma heim úr
sumarleyfi og á
meðan hefur
búnaðminn hætt að virka og hin-
ir dým fiskar snúa upp kviðnum.
Það er því áhyggjuefni þegar
tíðindi berast af yfirvofandi hóp-
uppsögnum fréttamanna á ríkis-
fjölmiðlunum, atgervisflóttinn
sem þar er í uppsiglingu bætist
við blóðtökuna sem á undan var
gengin. Laun þeirra eru svo lítil-
fjörleg að það virðist vera lafhægt
fyrir hvaða félagsnefnu sem er að
kaupa þá upp til að annast útgáfu
Kjallarinn
Pétur
Gunnarsson
rithöfundur
„Hinn raunverulegi tilgangur
þingsins er aö ræöa í heyranda
hljóöi þaö sem upp á kemur í
þjóöfélaginu hverju sinni - utan-
dagskrárumræöan er þaö sem
máli skiptir.“
„Pappírinn sem hleðst upp á borðum þingmanna er í mínum augum mest
leiktjöld," segir Pétur m.a. í grein sinni.
tvíblöðunga, svokallaðra „frétta-
blaða“. Og við hljóðnemunum
taka væntanlega blautabörn sem
kinka kolli andspænis ráðherrum
sínum?
Byltingin byrjuö?
Er þetta ekki dæmigert fyrir
ástandið í samfélagi voru? Kerfis-
bundið má ekkert dafha sem heyr-
ir til heildinni. Hið opinbera -
skólakerfið, heilsugæslan, Ríkis-
útvarpið - ná ekki að manna stöð-
ur sínar. Það er ekki fyrr en menn
kúldrast í þágu einkahagsmuna
sem lífsskilyrðin fá að skapast. Og
það í samfélagi sem smæðar sinn-
ar vegna þrífst einvörðungu fyrir
samstillingu allra krafta!
Opinberir starfsmenn gætu að
breyttu breytanda tekið sér í
munn orð byltingarmannsins
franska: „Hvað eru opinberir
starfsmenn? Allt. Hvað hafa þeir
verið til þessa? Ekkert. Hvað vilja
þeir verða? Eitthvað." Þetta voru
aðfaraorð frönsku byltingarinnar.
En eins og frægt er orðið skrifaði
Lúðvlk 16. að kvöldi Bastilludags-
ins: ,,14.júlí, tíðindalaust."
-Og hver veit nema byltingin sé
nú þegar byrjuð - á ísafiröi.
Pétur Gunnarsson.
Leiksoppur
Dagblaðið hefur nokkrum sinn-
um tekið upp málefni Sigurðar
Jónssonar (Dipló), að öflum lík-
indum að tilhlutan þess dugandi
lögfræðings sem tekið hefur mál
gamla mannsins að sér. Ekki er
hægt að sjá annað af þessum
skrifum en að aðalatriði málsins
sé það að Diplóinn fái að keyra
áfram og deyja að lokum fram á
stýrið.
Konan í körinni
Nýlega andaðist 72ja ára gömul
kona sem hafði stundað ræsting-
ar alla sína starfsævi en fékk upp-
sagnarbréf þegar hún var sjötug,
þrátt fyrir sæmilega starfsorku.
Hún lagðist í kör og tveimur
árum síðar var hún öfl.
Diplóinn er smeykur um að
leggjast í kör fái hann ekki að
keyra óáreittur fram í andlátið,
sem lögfræðingunum finnst
reyndar sanngirnismál. Sem bet-
ur fer gerir þjóðfélagið ýmislegt
fyrir fólk sem lokið hefur dags-
verki sínu og er á vorum tímum
óþarfi fyrir aldraða að deyja úr
leiðindum nema viðkomandi hafi
gleymt að rækta garðinn sinn.
Frami, félag leigubifreiðar-
stjóra, er eina hagsmunafélagið
sem ég þekki til sem hefur fórnað
dýrmætum atvinnuréttindum og
hagsmunum félagsmanna sinna
til hagsbóta þeim sem þjónustuna
kaupa.
Ósáttur við Frama
Þegar ég hóf störf sem leigubif-
reiðarstjóri fyrir
rúmum áratug
vakti það fljót-
lega athygli
mína og undrun
hve litlar heil-
brigðiskröfur
voru gerðar til
stéttarinnar sem
auk þess að
gæta sjálfrar sín
var trúað fyrir lífi og limum far-
þega sinna. Á þessum árum voru
við störf háaldraðir menn, veik-
burða og jafnvel heilabilaðir.
Sumir vart ábyrgir gerða sinna.
Engin lög og engar reglur náðu til
þessara manna og forráðamenn
„Ég heföi viljaö og taliö sjálfsagt
aö sá bifreiöarstjóri sem settur er
til hliöar vegna aldurs og þar meö
sviptur fyrirtæki sínu og lífsbjórg
fengi bætur fyrir.u
lögfræðinga
bifreiðastöðvanna
veigruðu sér við að
hrekja úr starfi vini
og samstarfsmenn
til margra ára.
Þannig var ástandið
sem fáeinir lög-
menn vilja innleiða
á ný - í nafni frelsis-
ins.
Að hinu leytinu
er ég sammála hin-
um djúpvitru lög-
mönnum að sá rétt-
indamissir sem
hlaust af lögunum
frá 1989 um starfs-
lok leigubifreiða-
stjóra er lítt bæri-
legur. Ég hef lengi
verið ósáttur við
Frama fyrir að hafa
ekki varið atvinnuréttindi félags-
manna sinna betur á þessu sviði
en raun ber vitni.
Ég hefði viljað og talið sjálfsagt
að sá bifreiðarstjóri sem settur er
til hliðar vegna aldurs og þar með
sviptur fyrirtæki sínu og lífsbjörg
fengi bætur fyrir. í hvaða formi
slíkar bætur yrðu er hins vegar
álitamál.
í höndum heilabilaöra?
Ef hinir réttsýnu lögmenn vilja
berjast af heilum hug
fyrir sjálfsögðum leið-
réttingum til handa
þeim atvinnuþifreið-
arstjórum sem sviptir
eru atvinnuréttindum
sínum þá styð ég þá
og sama munu flestir
stéttarbræður mínir
gera. En vilji þeir
snúa aftur til fornald-
ar og skflja viðskipta-
vini leigubifreiða-
stöðvanna eftir í
höndum heilabilaðra
og ellisljórra „diplóa“
- þá skilja leiðir með
okkur.
Um persónumálefni
Sigurðar Jónssonar
vil ég ekki fjalla en
akstur hans er utan
við núgildandi lög og rétt og eftir
einum lögum verðum við öll að
fara. Ef lögin eru ófúflkomin ber
að finna raunhæfa bót á þeim því
að stjórnleysi er ólíðandi og öll-
um tfl tjóns.
Enginn lögfræðingur snerist á
sveif með ræstingakonunni sem
ég minntist á í upphafi greinar-
innar og ég held reyndar að um-
hyggja þeirra fyrir Sigurði Jóns-
syni risti grunnt.
Jóhannes Eiríksson
Kjallarinn

Jóhannes
Eiríksson
leigubílstjóri
Með og
á móti
Sjálfstæö prestaköll fyrir
500 og færri?
Qeir Waage, for-
mabur Prcstafc-
lags íslands.
Fjölmenn
prestaköll
eiga
ekki aö
þekkjast
„Þess ber að gæta að sóknin er
sjálfstæð og félagsleg eining. Ein
eða fleiri sóknir mynda síðan
sjálfstætt prestakall. Það fer mest
eftir landslagi
og samgöngum
hvemig sókn-
irnar skipast
saman í presta-
köll á íslandi.
Það má vissu-
lega sameina
fámennar
sóknir víða en
það er stund-
um erfitt að
sameina pres-
taköllin vegna íjarlægðar og
samgangna.
Það hefur láðst af hálfu löggjaf-
ans að setja upp einhvern aðila
sem getur krafið sóknir um sam-
einingu. Þrátt fyrir ákvæði í lög-
um sem segja til um að sóknir
skuli ekki vera fámennari en 100
manna þá eru þær margar langt-
um fámennari.
Prestaköll með 300-500 manns
voru mjög algeng áður fyrr. Pres-
taköll yfir 2.000 manns ættu ekki
að þekkjast.
Það verður að gá að því að
prestþjónustan er oftast eina fé-
lagslega þjónustan í litlu presta-
köllunum á íslandi fyrir utan
barnakennsluna og það er mjög
stutt síðan að barnakennslan var
líka á hendi prestsins. Prestur-
inn er oft eini háskólamenntaði
maðurinn í samfélaginu og að
honum berast gjarnan trúnaðar-
störf og félagsleg forysta sem
hann verður að sinna.
Við byggjum stórt og strjálbýlt
land og höfum fyrir því sögulegt
samhengi. Ef við höfum ekki efni
á að byggja landið með þeirri þjó-
ustu sem því fylgir, þá dreg ég
mjög í efa að við eigum nokkurt
tilkafl til þess að vera sjálfstætt
þjóðríki."
Ríkið
komi ekki
nærri
„Ég er þeirrar skoðunar að hér
á landi eigi að vera trúfrelsi,
jafnfi-amt þvi sem fólk eigi sjálft
að ráðstafa tekjum sínum. Það
merkir að fólk
má mín vegna
launa prest og
halda úti
kirkju, en hitt
er annað mál,
að ríkið á þar
hvergi að
koma nærri.
Hér á ekki að
vera þjóð-
kirkja, heldur
eiga einstak-
lingarnir að fá
að velja sér sinn söfnuð sjálfir og
á eigin kostnað. Þá yrði hér sam-
keppni trúfélaga og það myndi
veita trúarþörf fólks útrás á eðli-
legan hátt.“ -ST
Dr. Hannes Hólm-
steinn Gissurarson,
prófessor vlö fó-
lagsvísindadeild
Hl.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum i blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@centrum.is