Dagblaðið Vísir - DV - 20.01.1998, Qupperneq 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 20. JANÚAR 1998
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON OG ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON OG ELÍN HIRST
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverö 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Ráðherra leikur lausum hala
Kjósendur á Norðurlandi eystra bera ábyrgð á stjórn-
málareiki Halldórs Blöndals samgönguráðherra og hrös-
ulum ráðherradómi hans, sem ótt og títt lendir í kastljósi
íjölmiðla. Það er í skjóli kjósenda, sem ráðherranum hef-
ur tekizt að ramba milli fmgurbrjóta og lögbrota.
Sjálfskgparvíti ráðherrans eiga ekki að koma kjósend-
um hans á óvart. Hann er búinn að vera lengi ráðherra
og enn lengur þingmaður. Samt hefur hann verið endur-
kosinn hvað eftir annað og verður sjálfsagt áfram, því að
kjósendur hans virðast ekki vilja axla ábyrgð sína.
Lélegir embættismenn á borð við flugmálastjóra líta á
sig sem sendisveina ráðherrans og magna þannig tjónið
af völdum hans. Þannig létu starfsmenn embættisins sig
hafa það að láta ráðherra segja sér, hvemig þeir ættu að
hafa rangt við í starfi til að þjónusta reiði hans.
Þannig létu embættismenn ráðherrann segja sér að
halda peningalegum upplýsingum leyndum fyrir Flug-
ráði, sem átti þó að skrifa upp á þær. Svo virðist sem ráð-
herrann komist upp með að segja starfsmönnum flug-
málastjóra beint fyrir verkum framhjá flugmálastjóra.
Stjómvald má ekki sveigjast með slíkum hætti eftir
kenjum, hvatvísi, lögbrotum eða öðru reiki ráðherra.
Stjórnvald glatar trausti, ef það fylgir ekki lögbundnum
og hefðbundnum vinnubrögðum, sem hafa alltaf verið og
verða alltaf alfa og ómega góðrar embættisfærslu.
Ráðherrann hefur eitrað samgönguráðuneytið. Emb-
ættismönnum þess er ekki lengur treyst. Þeir hlaupa
svo hratt eftir reiki ráðherrans, að þeir fremja augljós
lögbrot, þegar þeir telja það henta honum. Þannig lét
ráðuneytið hjá líða að bjóða út ríkisstyrkt flug.
Kjósendur geta stöðvað ráðherrann á fjögurra ára
fresti, en hafa ekki gert það. Embættismenn geta stöðvað
hann í hvert skipti, sem hann fer út af kortinu, en hafa
ekki gert það. Helzt er það forsætisráðherra, sem hefur
tekið að sér að afturkalla uppákomur hans.
Þannig varð samgönguráðherra að leyfa Flugráði að
sjá skjölin. Þannig varð hann að bjóða út ríkisstyrkt
áætlunarflug. Þannig varð hann að draga til baka um-
talsverða hækkun á símgjöldum innan símasvæða.
Þannig varð hann að leyfa köfun í Æsu sokkna.
Sumir fingurbrjótarnir eru óskiljanlegir, svo sem
Æsumálið. Ráðherrann vildi fyrst ekki leyfa köfun, en lét
síðan brezkt fyrirtæki sjá um hana fyrir tæpar 30 millj-
ónir króna. Hann svaraði ekki íslenzkum tilboðum um
að taka skipið á land fyrir mun lægri upphæð.
Annað íslenzka tilboðið var áhættulaust fyrir ráðu-
neytið. Fyrirtækið vildi fá níu miHjónir, þegar skipið
væri komið úr kafi og síðan aðrar níu milljónir, þegar
það væri komið á þurrt. í staðinn kaus ráðherrann að
kasta nærri tvöfalt hærri upphæð í sjóinn.
Rauður þráður er í öðru reiki ráðherrans. Þráðurinn
felst í eindregnum stuðningi hans við þá sterku í þjóðfé-
laginu, einkum þá sem njóta einokunar. Þannig hefur
hann staðið vörð um hagsmuni Flugleiða og Pósts &
síma gegn hagsmunum almennings í landinu.
Engum ráðherra í ríkisstjórninni er eins illa við mark-
aðslögmál nútímans og samgönguráðherra. Hann sýndi
það áður sem landbúnaðarráðherra og sýnir það núna
sem samgönguráðherra. Hann vill, að ríkið stjómi at-
vinnulífi þjóðarinnar í smáu sem stóru.
Reiki ráðherrans sýnir veikt þjóðskipulag, þar sem
embættismenn standa ekki vörð um siði og reglur og þar
sem kjósendur taka ekki afleiðingum gerða sinna.
Jónas Kristjánsson
Smáfiskur kemur ekki f netin, þau eru svo stórriðin, eru svörin við því að ekki sést smáfiskur i fiskverkunar-
stöövunum.
Breyting á veiði-
stjórnun nauðsyn!
Kjallarinn
Gísli S.
Einarsson
alþingismaður
stofn hefur um árabil
verið ofveiddur á got- og
getnaðartíma meðan
þorskstofninn naut
vemdar.
5) Ýsustofninn er í lægð
og hefur orðið að
minnka veiðiheimildir
verulega. Það hlýtur að
vera alvarlegur ágalli á
veiðistjórnunarkerfi
sem hefur leitt framan-
talið af. sér ef rétt er
með farið. Ef einhver
telur sig geta hrakið það
sem hér er sagt er skor-
að á viðkomandi að
hrekja með rökum að
það sé rangt.
Það hefur oft verið sagt
að það beri að hlíta ráð-
„Ef einhver telur siggeta hrakið
það sem hér er sagt er skorað á
viðkomandi að hrekja með rök-
um að það sé rangt. “
Að undanfómu
hefur oft verið sagt
að veiðistjómunar-
kerfi íslendinga sé
eitt það besta í
heimi. Þeir sem
þetta segja eru
helst þeir sem
njóta þeirra stjórn-
unarhátta sem not-
aðir eru.
Gleymist sem
miöur fer
Á starfstíma
kerfisins, sem er
ættað frá sjávarút-
vegsráðherratíð
Halldórs Ásgríms-
sonar og viðhaldið
af Kristjáni Ragn-
arssyni og Þor-
steini Pálssyni,
hefur margt komið
í ljós - ef til vill
kostir, en vissu-
lega margir áber-
andi gallar.
Ástæða er til að
fara nokkrum orð-
um um verstu
galla kerfisins, en þeir eru m.a.
eftirfarandi:
1) Grálúðustofninn, einhver
verðmætasti fiskurinn í dag, er
uppveiddur. Það mun taka a.m.k.
15 ár að byggja þann stofn upp svo
hann nái afrakstursgetu.
2) Ufsastofninn er í mikilli lægð
vegna ofveiði og mun taka langan
tima að hann skili veiðigetu eins
og var á ámnum 1960-1980.
3) Lúðu hefur verið eytt i Faxa-
flóa. Hún var algeng tegund í afla
línubáta og í dragnót en er horfm.
4) Ástand í karfastofninum er
mjög alvarlegt. Mönnum virðist
ekki hafa verið ljóst að þeir eru að
drepa fisk sem tekur meira en ára-
tug að verða kynþroska. Þessi
um fiskifræðinga hvað varðar
veiðar við ísland. Þau ráð hafa
ekki alltaf verið í heiðri höfð.
Einnig hefur okkar ágætu fræð-
ingum skjöplast að einhverju leyti
og má í því sambandi nefna versta
dæmið þegar þorskveiðar voru
leyfðar í nót og stofninn hvarf af
Selvogsbanka, svo lítið eitt sé
nefnt.
Hvaö er aö gerast?
Allir vita það, en flestir þegja,
og ef einhver talar þá heyra stjórn-
völd hvorki né reyna að sjá. Það
sem ég á við er að nánast enginn
fiskur er hirtur á netavertíð nema
8 kg eða meira. Ég fór ásamt fleir-
um í heimsókn í fiskverkanir á
Suðumesjum sl. vetur. Ekki sást
fiskur nema af umræddri stærð og
þegar spurt var um smáflsk var
svarið: Hann kemur ekki í netin,
þau eru svo stórriðin! - Að ætla að
segja þeim sem hefur stundað
veiðar í þorskcmet um árabil slík-
ar sögur er fráleitt. Vissulega kem-
ur minna af smærri fiski, en hann
ánetjast á kjaftabeinin í miklum
mæli og festist t.d. í grásleppunet-
um sem eru með 10 og 1/2“
möskva, hvað þá í þorskanet.
Staðreyndin er sú að vegna fisk-
veiðistjómunarkerfisins sem býð-
ur upp á leiguframsal þá neyðast
sjómenn til að henda öllum verð-
minni fiski en hér er umrætt,
dauðum og lifandi, í sjóinn, ef
veiðamar eiga að gefa einhvem
hlut til þeirra.
Tæknivæöing
Á þeim tíma sem menn hafa
minnkað þorskveiðikvótann hefur
mikil tæknibylting átt sér stað,
skip hafa stækkað, vélarafl hefur
aukist, í sumum tilvikum marg-
falt. Veiðarfæri eru margfalt
stærri en t.d. á árunum milli 1960
og 1975, mælabúnaður s.s. fiskileit-
artæki er ótrúlega nákvæmur og
fúllkominn. Stærð flottrolla, sem
er nýtt veiðarfæri frá liðnum ára-
tug, er óhugnanleg. Skipin eru svo
öflug að þau geta dregið tvö troll
liraðar en síðutogarar drógu smá-
bleðla á þeirra tíma. Samt telja
menn sig hafa verið að byggja upp
og auka fiskvernd.
Eitt skal viðurkennt: Hag-
kvæmni veiða hefur aukist í kjöl-
far tæknibyltingar en ekki vegna
veiðistjórnunar. Veiðisvæði ís-
lenskra skipa hefur aukist gífur-
lega, það á líklega mestan þátt í
aukningu veiða, en þrátt fyrir það
hefúr verið gengið óhugnanlega á
nefhda stofna.
Gísli S. Einarsson
Skoðanir annarra
Evróið og ESB
„Aðild að myntbandalaginu kemur ekki tO greina
án aðildar að ESB. Evróinu kunna líka að fylgja
ókostir fyrir okkur, sem draga þarf fram í dagsljós-
ið. Hver væri t.d. staða okkar í djúpum sveiflum við
sjávarsíðuna eins og alltaf verða og við höfum leyst
með þekktri aðferð, sem ekki væri kostur á með að-
ild að evróinu? ... Um þetta hljóta ríkisstjóm og Al-
þingi að hafa alla forystu en hlutur viðskiptalífsins
í þessum umræðum verður óhjákvæmilega einnig
mikil.“
Úr Reykjavíkurbréfi Mbl. 18. janúar.
Davíö fimmtugur
„Sem þjóðarleiðtogi hefur hann þá velgengnisára
sem er alveg sérstaklega mikilvæg hér á landi þar
sem velgengnin byggist svo mikið á draumi um vel-
gengni. Hann er íslenskastur flokksforingjanna og
eflaust þeirra þjóöræknastur í gömlum skilningi. ...
Þegar hann talar treystir hann á dómgreind sína og
brjóstvit og það sem hann segir hljómar skynsam-
lega. ... Það er erfitt að vera ósammála honum og
erfitt að líka illa við hann. ...“
Guðmundur Andri Thorsson í Degi 17. janúar.
Konur, borðið í hádeginu
„Afsakanir fyrir fátæklegum hádegisverði eru
margar; það tekur því ekki að elda fyrir einn; það er
of tímafrekt; ég er aldrei svöng/svangur í hádeginu;
það er leiðinlegt að borða einn; barnið þarfnast
óskiptrar athygli, o.s.frv. Málið er, að sá sem á ann-
ríkt þarf að hugsa um að næra sig almennilega og þá
duga engar afsakanir, líkaminn hlustar ekki á þær.
Hann þarf að fá sitt til að vinna sitt verk. Sú kona
sem er of þreytt til að borða almennilegan hádegis-
verð yrði vafalítið mun hressari ef hún legði það á
sig.“
Álfheiður Hanna Friðriksdóttir í Mbl. 18. janúar.