Dagblaðið Vísir - DV - 24.07.1998, Qupperneq 7

r
Æfiskeið
poppara
Samanburður á ferli
Stuðmanna og Ragga Bjarna
in um tíma og meðlimir hennar ætl-
uðu að skapa metnaðarfyllri tónlist.
Þegar sveitin kom svo saman aftur
var hún örlítið breytt. Ungæðishátt-
urinn var ekki lengur til staðar. Með-
limir hljómsveitarinnar voru orðnir
þroskaðri sem tónlistarmenn. Marg-
ar aðrar hljómsveitir hafa breyst á
þennan hátt. Eftir að hafa tryllt
æskulýðinn um skeið stækkuðu Bítl-
arnir t.d. aðdáendahópinn með metn-
aðarfyllri tónlist. En um leið og aðdá-
endunum íjölgar hættir hljómsveitin
að vera ögrandi og í andstöðu við
Ööldann. Ferill hennar rennur yfir á
þrep 2.
Þrep 2
„Virðingar-þrepið“
Aðdáendahópurínn inniheldur nú alla
aldurshópa og vinsældir því í hámarki.
Frumkvöðullinn skapar að mörgu leyti
þroskaðri tónlist en er ekki jafnferskur
og nýstárlegur.
----------------^Stuðmenn voru
mjög lengi á
þessu þrepi, eða
frá 1982-1990.
Fyrsta „kom-
bakk“ Stuð-
manna var árið
1982 með plöt-
unni Með allt á
hreinu. Sam-
nefnd mynd sló i
gegn, enda ein
besta kvikmynd
sem íslendingar
hafa gert. Lög
plötunnar heill-
uðu þjóðina í
heild sinni þvi
þau innihalda
nær öll hinn
rammíslenska
Stuðmannafiling. Þeir gerðu grín að
íslensku samfélagi, og sjálfum sér
um leið, á einstakan hátt.
Gestur Guðmundsson lýsir þessu
svo: „Stuðmenn eru fyrst og fremst
hljómsveit 8. og 9. áratugarins. Þeir
eru engu að síður álíka sígrænir og
Raggi Bjama. Eins og hjá flestum
öðrum hljómsveitum voru frumleik-
inn og sköpunargáfan mest áður en
þeir slógu í gegn. Þeir unnu tónlist-
ina með húmor og hællæri, og sá stíll
gengur seint úr sér.
„Ári síðar gerði
hljómsveitin aðra
mynd, Hvíta máva,
sem náði engan veg-
inn vinsældum fyrri
myndarinnar. Þá
gáfu Stuðmenn
einnig út bókina
Draumur okkar
beggja sem seldist
illa. Nokkrar lakari
plötur fylgdu síðan i
kjölfarið. Platan Á
gæsaveiðum (1987)
varð reyndar mjög
vinsæl en var í öðr-
um stfi en hin vin-
Listín að lifa
Stuðmenn fagna 20
ára afmæli með
plötu sem allir með-
limir fyrr og síðar
taka þátt í (Sigurður
Bjóla og Valgeir sem
hætti eftir gæsa-
veiðarnar). Meira
halló stuðmanna-
stuð og viðtökur
góðar.
Stuðmenn
Sextán laga „best
of“ pakki.
1969'
Stuðmenn
stofnaðir
1975 i
Sumar á
Sýrlandi
1982i
Með allt
á hreinu
1987 i
A gæsa-
veiðum
1990 1
Hve glöð
er vor æska
Wlfl
Hve glöð
er vor æska
★
Ofunnin og verulega
þreytt plata. Hefur
elst ákaflega illa en
það glittir þó í
gamlan gír I ofboðs-
lega frægur, vinsæl-
asta lagi plötunnar.
ákváðu að hætta störfum. Báðar
höfðu gert myndir og öðlast virðingu
sem goðsagnir í tónlistarheiminum
og nutu greinfiega hámarksathygli.
Þegar hljómsveit hefur náð hylli
fjöldans hættir henni til að vilja
frysta ferilinn og halda í augnablik-
ið. Hún byrjar því að endurlifa sjálfa
sig og vippar sér yfir á þrep 3.
Þrep 3
„Lifir á fornri
frægð-þrepið“
Listamaðurinn er orðinn goðsögn og
nýtur hylli fyrir unnin verk fortíðarinnar.
Uppátæki hans eru þó orðin fyrirsjá-
anleg og lítt spennandi. Tónlistarmað-
urinn skemmtir fólki með því að end-
urtaka sig. Aðdáendum tekur að
fækka og ungt fólk leitar að nýjum
frumkvöðlum.
Með plötunni Hve glöð er vor æska
árið 1990 hélt hljómsveitin inn á þrep
3. Þar dvelur hún ásamt Rolling Sto-
nes, Radíusbræðrum og tenórunum
þremur, svo dæmi séu tekin. í dag
leitar unga fólkið í auknum mæli til
yngri og ferskari tónlistarmanna og
hefur lítinn áhuga á nýjustu lögum
Stuðmanna. Staðreyndin er sú að
fólk mætir á Stuðmannaball til að
hlusta á gömlu lögin, ekki
þau nýju. Hljómsveitin lifir
því á fomri frægð. Þetta
þýðir ekki að fólk sé hætt
að nenna að hlusta á hljóm-
sveitina. Stuðmenn fá
vissulega nóg af verkefn-
um, rétt eins og Rolling Sto-
nes og tenórarnir þrír.
Stuðmenn hafa meira að
segja verið hlaðnir verkefn-
um undanfarið. En verkefn-
in eru annars eðlis en áður.
Þeir eru gjarnan kaliaðir til
ef skemmtun á að vera
virðuleg og settleg. Sem dæmi má
nefna þegar Stuðmenn komu fram í
kosningasjónvarpinu, á 200 ára af-
mæli Reykjavíkurborgar og í ára-
mótasjónvarpinu. Annað dæmi um
þetta er Elton John sem kemur nær
eingöngu fram á stórum, virðulegum
r:omum.
Einu má samt alls ekki gleyma.
Stuðmenn munu gefa út breiðskífu
nú í haust og það væri ósanngjarnt
að fella einhvem dóm yfir hljóm-
sveitinni áður en nýjasta efni
hennar er komið út. Til eru nokk-
ur dæmi um það að tónlistarmenn
komist aftur nær uppruna sínum,
verði jafngóðir og áður. Bob Dylan
hefur tfi dæmis margoft komið aft-
ur með þeim hætti.
Jerry Lee Lewis að rembast. Þessir
tónlistarmenn ferðast um heiminn
og selja skuggann af sjálfum sér.
Stuðmenn eru ekki komnir á
þetta þrep. En „Stuðmannafílingur-
inn“, það sem gerði þá að frum-
kvöðlum, er ekki lengur í jafnmikl-
um mæli í tónlistinni sem þeir
semja. Ef sá fílingur minnkaði enn
frekar myndu Stuðmenn á endanum
heimsækja „Get lost-þrepið“ með
hörmulegum afleiðingum.
Sverrir Stormsker er raunar á
því að Stuðmenn séu þegar komnir
á umrætt þrep. Hann segir: „Fyrstu
plötur Stuðmanna eru með því besta
og skemmtilegasta sem hefur verið
gert í bransanum hér á landi en ef
ég segði það sama um síðari plötur
þeirra þá væri ég annaðhvort lygari
eða Stuðmaður. Þær plötur hefðu átt
að vera með varúðarmiða frá land-
læknisembættinu: „Geymist þar
sem fólk nær ekki til.“ Auðvitað eru
þeir enn þá hágæða-hljóðfæraleikar-
ar og þeir eru vel græjaðir og vel
rakaðir og gera fin plötuumslög og
Þórður Árna glúrna texta og sánd-
ið er alveg gasalega gott hjá þeim,
en það er komin einhver þreyta og
hálfgerð lömun og fötlun í þetta
alltsaman í bland við svolítið hall-
ærislega áreynslu við að rísa nú
undir nafni sem ægilega mikil
skemmtisveit. Svitalyktin og skyldu-
ræknin virðast vera sköpunarþörf-
1998 1
EP+
1947
Ragnar byrjar
tónlistarferil sinn
með því að berja
trommur. Fer þó
fljótlega að syngja.
1956 KK-sextett
1957
Er á Borginni
í eitt ár
1963
Fer á Hótel Sögu
þegar Súlna-
salurinn er
opnaður
1971
Tekur þátt í sumar-
gleðinni sem Ómar
Ragnarsson hafði
komið af stað.
Ærfegt sumarfrí
■kk
Titillagiö er nýtt (það
fyrsta í fimm ár) en
restin af Gráa fiðr-
ingnum og I góðu
geimi
Islenskir karlmenn
★★
Karlakórinn Fóst-
bræður fá Stuð-
menn með sér í
húllumhæ í Háskóla-
bíói. Kórinn baular
og stuðmenn stuð-
ast á karlakóra- og
stuðmannalögum;
útkoman höfðar ekki
síður til eldri
borgara.
sæla Með allt á hreinu. Eftir útkomu
gæsaveiðanna sagði Valgeir Guðjóns-
son skilið við hljómsveitina.
Hljómsveitirnar Abba og Bítlarnir
stóðu í svipuðum sporum þegar þær
Þrep 4
„Get lost- þrepið“
Fólk hlustar ekki lengur á tónlistar-
manninn endurtaka, og eridurlifa,
sjálfan sig. Aðdáendur listamanns-
ins yfirgefa hann og ferillinn endar við
allt of litinn orðstír.
Á þessu þrepi eru skemmtikraftar
eins og Boney M, The Platters og
inni yfirsterkari og það er náttúr-
lega hálfbroslegt. Umgjörðin er
sem sé sæt en innihaldið frekar
súrt. En steypa verður áfram
steypa þótt hún sé máluð fögrum
litum. Að mínu mati var Gæsa-
veiðiplatan þeirra jarðarfór. En
þeim fannst þessi jarðarför
heppnast svo vel að þeir eru bún-
ir að endurtaka hana 10-20 sinnum
síðan. Fer þetta ekki að verða orðið
alveg ágætt? Rest in peace. Please.
Mér finnst þeir faktískt ekki vera að
reyna að búa til tónlist heldur pen-
inga og það hefur aldrei borgað sig
tfi lengri tíma litið að beita lista-
gyðjunni eins og uxa fyrir sinn íjár-
plóg. Listin á allavega að vera í
fyrsta sæti.“
Flestir frumkvöðlanna sem fjallað
er um hér að ofan eru svo virtir að
það er líkt og þeir séu hafnir yfir
gagnrýni. Ástæðan fyrir því er að
þeir náðu forskoti á aðra listamenn
EP+
★★
Fjögur lög, sungin
og ósungin (fyrir
karaoke), með
myndböndum á
margmiðlunardiski.
Tónlistin orðin kab-
arettkennd (þó
Ragga fái listræna
útrás með laginu
„Angantýr“ sem Egill
rappar II). Stuðmenn
komnir í sömu stöðu
og Spaugstofan -
hafa verið „grand
old men“ (áratug og
eru sjálfkrafa elsk-
aðir af flestum, aðai-
lega fyrir fyrri afrek.
Hringferð um landið,
stór plata á leiðinni
- áfram Stuðmenn
inn í næstu öld!
1998
Er vinsæll útvarps-
maður ásamt því
að reka bílaleigu.
með því að koma með eitthvað nýtt
og ferskt. Fyrir það eiga þeir hrós
skilið.
Sverrir Stormsker segir í þessu
samhengi: „Það má kannski taka
það fram að sumir þessara mjög svo
viðkunnanlegu stuðkarla hafa spil-
að inn á mínar plötur og gert það
óaðfinnanlega og ég er ekki að
bombardera á þetta band af neinum
annarlegum hvötum. Ég lít heldur
ekki á þessa grúppu sem samkeppn-
isaðila og mér er enginn akkur í að
mola hana mélinu smærra. En til
hvers ætti ég að fara með skoðun
mína eins og mannsmorð þegar
hljómsveitin sjálf er orðin verri en
mannsmorð? En ég skal líka fúslega
játa að Stuömenn eiga sínar góðu
hliðar sem ber að virða. Til dæmis
------------/p)líður frekar langur
tími á milli platna
með þeim.“
Hvort sem Stuð-
menn eru staddir á
þrepi 2, 3 eða 4 þá er
það víst að fólk vfil
fara á Stuðmanna-
böll. Og vissulega er
hægt, með góðum
rökum, að halda því
fram að hljómsveit
eigi að spila svo lengi
sem hún hefur gam-
an af því og einhver
vill hlusta.
Páll Óskar segir
til dæmis: „Það er
þekkt staðreynd hjá
öllum poppurum,
hvort sem það eru
Stuðmenn eða Frank
Sinatra, að einhvern
daginn vill fólk frek-
ar mæta á tónleika
hjá þeim heldur en
að kaupa nýjustu
plötuna. Þá skiptir
engu máli hvort plat-
an er léleg eða list-
rænt meistaraverk. Stuðmenn fatta
þetta manna best sjálfir og gefa fólki
það sem það vill. Áfram Stuðmenn".
Hvað sem mætingu á böll líður þá
er það er engu að síður alltaf jafn-
sorglegt að horfa upp á frumkvöðul
hægja á ferðinni, missa forskotið og
loks hætta vegna þess að aðrir segja
honum að gera það. Stuðmenn voru
kannski hallærislegir í upphafi, en
þeir voru það á skemmtilegan máta.
Hvenær sem ferli hljómsveitarinnar
lýkur er óskandi að það verði á svip-
uðum nótum.
Thalía slæst í för með Amor
Menn töldu það vera til marks um hve heitt
ástin blómstrar hjá litháísku leikhússtjörnunni
Vytas Narbutas og Filippíu Elísdóttur að Vytas
kom alla leið frá Litháen til Islands til að vera
viö 29 ára afmæli Filippíu. En komið hefur í
Ijós að Vytas er ekki eingöngu hér á landi í er-
indaa'örðum Amors. Hann hefur hug á því að
setja íslenskt leikverk á svið í Litháen og er
hér í viðræðum við sína tengiliði um mögu-
leika á því. Hann ku vera sérstaklega hrifinn
af nýrri leikgerð á íslandsklukkunni.
Framsókn oa peningar
er vondur kokkteill
Þetta ár hefur ver-
ið anno horribilis
hjá Framsóknar-
flokknum. Hvert
hneyksllsmálið
hefur rekið annað
I þjóðfélaginu og
flest þeirra tengj-
ast flokknum á
elnn eða annan
hátt. Gunnlagur
Slgmundsson er I
vondum málum
vegna Kögunar og komið hefur í Ijós að Flnn-
ur Ingólfsson og Halldór Ásgrímsson héldu
hlífðarskildi yfir Þórðl Ingva Guðmundssynl í
Lind. Ungir framsóknarmenn gátu ekki kosiö
sér formann án þess að á milli gengiu ásak-
anir um atkvæðakaup og -sölu. Nestor fram-
sóknarmanna í Seðlabankanum, Stelngrímur
Hermannsson, varð uppvís að því að láta
bankann borga undir sig ferðir tengdar áhuga
hans á umhverfismálum. Nýlega hætti Þor-
steinn Húnbogason. eiginmaður Sivjar Frið-
lelfsdóttur alþingismanns, fyrirvaralaust hjá
lífeyrissjóðnum Lífiðn. Það er fátítt að stjórnir
svona sjóða geri samkomulag við fram-
kvæmdastjórana um að hætta í hvelli. Síðast
gerðist það þegar framkvæmdastjóri Lífeyris-
sjóðs bænda hætti eftir að hafa mokað fé I
vonlausa ferðaskrifstofu og flugfélagsævintýri
Islendinga úti I Englandi. Skiljanlega hafa
menn velt fyrir sér ástæðum þess að Þor-
steinn tók pokann sinn í skyndi. Nefnt ertil að
Lífiðn hafi lánað ansi rausnarlega til bygginga-
fyrirtækisins Sólhofs sem staðið hefur I fram-
kvæmdum í Smárahvammslandinu. Og þar
sem aðalleikarar tengjast Framsókn þykjast
menn skilja fyrr en skellur í tönnum. Fram-
sókn og peningar virðast fara illa saman.
myndlist
Opnanir.
Kaffl Frank. Ljósmyndasýningin Sentímentí
verður opnuð á morgun kl. 20.00. Þema sýn-
ingarinnar er tilfinningar en um leið eru mynd-
irnar sjálfsmyndir. Sýningin verður síðan opin
alla daga frá kl. 10-01.
Síðustu forvöð
Ráöhús Reykjavíkur. Blrglr Schlöth sýnir
pastelmyndir. Opið frá 8-22 virka daga en
10-18 um helgar. Þetta er síðasta sýningar-
vika.
Gallerí Hornlð. Spænski listamaðurinn, Manu-
el Moreno, sýnir verk unnin með blandaðri
tækni. Sýningin stendur til 30. júlí og er opið
frá kl. 11.00 til 23.30
Gallerí 20 fm, Vesturgötu 10. Síðasta sýning-
arhelgi á nýstárlegri söngskemmtun Þorvalds
Þorstelnssonar. Sýnt verður í dag, á morgun
og sunnudag.
Við mælum með
Ásmundarsalur, sýning á Ijósmyndum eftir
Nönnu Blsp Buchert. Opið alla daga nema
mán., kl. 14-18. Sýningunni lýkur 2. ágúst.
Gallerí 20 fm, Vesturgötu 10. Blrgir Andrés-
son sýnir.
Gallerí Ingólfsstrætl 8. Slguröur Guömunds-
son sýnir höggmyndir, teikningar og grafík til
26. ág. Alltaf jafn góður. Opið alla helgina frá
14.00 til 18.00.
Nýlistasafnlð við Vatnsstlg 3b. Roman Slgner
sýnir I Bjarta og Svarta salnum. Einnig sýna
Ásmundur Ásmundsson, Erllngur Þ.V. Klln-
genberg, Magnús Sigurösson og Bruce
Conkle.
meira á.
www.visir.is
7
24. júlí 1998 f Ó k U S