Dagblaðið Vísir - DV - 28.04.1999, Blaðsíða 4

Formaður Landssamtaka vistforeldra í sveitum er með tvo drengi í fóstri:
hefur gert
kraftaverk á börnum
Landssamtök vistfoneldna í sveitum heita
samtök fólks sem tekun bönn inn á heim-
ili sín til lengri eða skemmni dvalan en
sumardvöl en þó algengust. Félagan í
samtökunum geta boðið til sín bönnum á
öllum aldni og kynnt lífið í sveitinni fynin
þeim.
Samtökin telja að í mörgum til-
vikum geti slík dvöl forðað bömum
frá því að lenda í vandræöum síðar
meir. Eftir því sem næst verður
komist hafa um 150 böm dvalið i
sveit á vegum samtakanna til lengri
eða skemmri tíma, allt frá einni
viku upp í þrjá mánuði. Samtök
þess voru stofnuð 1989 og hétu þá
Félag fósturmæðra í sveitum. Nafn-
inu var hins vegar breytt þegar
hlutur bænda í samtökunum jókst
og samtökin urðu meðlimir í
Bændasamtökum íslands. Til að
komast í samtökin þarf að hafa lok-
ið námskeiöi sem félagiö heldur
með aðstoð endurmenntunardeildar
Bændaskólans á Hvanneyri. Ásta
Ólafsdóttir á Skúfslæk í Villinga-
holtshreppi er formaður samtak-
anna og fóstrar auk þess tvo drengi,
Einar Karl Héðinsson, 14 ára, og
Stefán Elvuson, 7 ára. Einar Karl
hefur verið i fóstri hjá Ástu í fimm
ár og hefur einkum tekið ástfóstri
við hestana. Stefán kom hins vegar
á Skúfslæk sl. haust og hefur eink-
um gaman af sauðfé.
Ásta segir að börnin sem vistuð
eru komi flest frá félagsmálastofh-
unum og hafi því mörg hver veikan
bakgrunn. „Það er því mjög mikil-
vægt að þau kynnist heilbrigðu,
daglegu lífi í sveitunum úti í náttúr-
unni með fólkinu og dýrunum."
Hún segist hafa heyrt það frá félags-
fræðingi hjá Reykjavíkurborg að
menn hafl séð ótrúlegar breytingar
á sumum börnum og mætti jafnvel
segja að kraftaverk hafi orðið á
sumum þeirra.
Ásta segir mikilvægt að börnin
séu send til dvalar í sveit um leið og
einhver hættumerki
fari að sjást en ekki að
bíða eftir að eina úr-
ræðið sé stærri og
stærri geðdeildir þar
sem afvegaleidd ung-
menni mynda hópa,
sjálfum sér og öðrum
til mikillar hættu.
Bömin hafa mjög
gott af sveitadvöl, að
mati Ástu. „Þau fá að
kynnast nýju um-
hverfi, fá svör við ótal
spumingum og hafa
tíma til að vera þau
sjálf. í sveitinni em
þau laus við allt stress
og áreiti og upplifa ró
og öryggi. Þau tala um
bæinn sinn, dýrin sín,
og sveitina sína. Og
mörg þeirra koma ár
eftir ár.“
Það er nokkuð aug-
ljóst þegar horft er á
drengina tvo að sveita-
dvölin hefur farið vel í
þá. Hér hafa þeir skotið rótum,
stundað nám af kappi og fengið út-
rás fyrir athafnaþörf sína. Stefán
var sérstaklega hress og var á vappi
í kringum okkur meðan við spjöll-
uðum saman. Einar Karl var hins
vegar töluvert rólegri og minna fór
fyrir honum en báðir virtust hinir
viðkunnanlegustu strákar og nutu
sín greinilega vel í sveitinni.
Ásta segir að fjárveitingar til
sumardvalar hafi verið skomar
mjög niður hin síðari ár. Hún telur
að ef fósturbömum í sveit fjölgar
myndu biðlistar eftir ýmiss konar
meðferð styttast umtalsvert. „Ég tel
að það þyrfti að stórauka fjárveit-
ingar til barnavemdarmála, senda
bömin miklu yngri í sumardvalir á
sveitaheimili og tengja með því
barnið við heimili sem gætu veitt
þeim skjól síðar eftir þörfum," segir
hún.
Ásta segir að næsta skref sé að
kynna samtökin fyrir fólki í sveit-
um og fá fleira fólk til að taka á
móti bömum til dvalar í sveit. Hún
vonast til að LVS, Bamaverndar-
stofa íslands og félagsmálastofnan-
irnar í landinu geti komið fleiri
bömum og ungmennum til hjálpar
með nánu og góðu samstarfi. „Til
þess vil ég leggja mitt af mörkum,"
segir Ásta að lokum. -HI
Freyja Imsland var fjögur sumur í vist á Skúfsiæk:
Freyja Imsland, sem nú er á sautj-
ánda ári, er ein þeirra sem dvöldu í
sveit sem barn, Paö er mat hennar
sjálfrar og foreldra hennar að
sveitadvölin hafi haft góö áhrif á
hana og farið vel í hana.
BÆNDUR • HESTAMENN
Vélsmiöja KÁ hf, á lager af
galvanhúðuðum festingum á rör.
Tilvalið í innréttingasmíði í hesthúsum
og fjósum. Þá eigum við á
lager lausagönguboga
í fjós, bæði 1" og 1,25" rör.
Eigum á lager keðjukastdreifara, 3 rúmmetra.
Vélsmiðja KÁ hf.
Austurvegi 3-5 • 800 Selfoss • sími 482 1980 • fax 482 2039
eins
Svo mikil eru áhrifm að hún hefur
nú sótt um nám og stefnir að því að
verða dýralæknir.
Þegar blaðamaður spyr hvemig
það vildi til að Freyja var send í sveit
horfir hún strax á móður sína, Ragn-
heiði Kristjánsdóttur, og segir: „Hún
veit það betur en ég.“ Þessi skýring
kemur dálítið flatt upp á undirritað-
an en Ragnheiður útskýrir síðan
málið. „Þegar Freyja var 10 ára talaði
hún um að hana langaði til aö fara í
sveit. Við hlustuðum nú lítið á það
því að í okkar tíð þurfti maður að
þekkja einhvem sem þótti nógu vænt
um mann til að geta tekið krakkann.
Síðan vildi það til að ég átti erindi í
Bændahöllina og Freyja fór með mér.
Einhvem veginn tókst henni síðan
aö koma málum þannig fyrir að við
vomm farin að blaða í möppum og
velja handa henni bæ til aö dvelja á.“
Þama var reyndar komið nálægt
hausti en þó vildi svo til að það var
laust pláss að Skúfslæk og Freyja var
þar í vist síðustu vikuna í ágúst. Það
furðulega er að Freyja man aldrei eft-
ir að hafa haft neinn sérstakan áhuga
á sveitinni. Þá útgáfú segist hún að-
eins hafa frá foreldrum sínum. Ragn-
heiður telur þó að hluta af áhuganum
megi rekja til þess að hún fór á reið-
námskeið hjá íþrótta- og tómstimda-
ráöi Reykjavíkur og þótti það mjög
gaman. Freyja bætir því við að hún
hafi einnig alltaf verið mikill dýra-
vinur og verði hálfómöguleg ef hún
komist ekki í snertingu við dýr.
Freyju líkaði vistin á Skúfslæk það
vel að hún fór aftur til sumardvalar í
hálfan mánuð sumarið eflir. Það
vom einkum hestamir sem heilluðu
hana. „Ég var mest í kringum hest-
ana og líkaði strax mjög vel við þá.
Það má eiginlega segja að síðan hafi
ég verið viðloðandi bæinn og við höf-
um haldið sambandi síðan.“
Páll Imsland, faðir Freyju, telur
einnig að kosturinn við Skúfslæk sé
sá aö þama séu margar tegundir
dýra. Freyja tekur undir það. „Fyrir
utan þessi hefðbundnu dýr, þ.e. kýr,
kindur og hesta, era þama páfagauk-
ar, hænsni, hundar og fleiri dýr.“
Freyja viðurkennir að henni hafi
nú ekki alveg litist á bæinn þegar
hún sá hann fyrst. „Það var ekkert
skemmtilegt
skilti við bæinn þegar við komum
þar að og við urðum að spyrja hvort
þetta væri Skúfslækur. Á meðan
óskaði ég mér að þetta væri nú ekki
Skúfslækur en svo reyndist þetta
vera rétti bærinn. Mér féll hins veg-
ar mjög vel við fólkið og bæinn og
það var mjög notaleg lífsreynsla að
vera þama,“ segir hún.
Freyja gerði ýmislegt sér til dund-
urs í sveitinni. „Ég fór nokkuð á
hestbak og lék mér við dýrin. Svo
fékk ég það verkefni að sjá um hæn-
Freyja Imsland.
DV-mynd E.ÓI.
umar, gefa þeim fóður og tína egg.
Það vora eiginlega engir aðrir krakk-
ar þarna á minu reki þegar ég kom
þangað fyrst. Síðan fjölgaði verkun-
um og síðasta sumarið sem ég var
þama, þrettán ára gömul, mjólkaöi
ég helminginn á móti heimasæhmni.
Nema á mánudagsmorgnum, þá fékk
ég að sofa út,“ segir hún. Hún tekur
reyndar fram að það sumar hafi hún
meira verið sem vinnukraftur en í
eiginlegri vist. Ragnheiður segist
hafa tekið eftir því þegar hún kom aö
Skúfslæk að samvinnan á heimilinu
væri á allt öðm plani en í þéttbýli. „í
borginni stjóma foreldramir heimil-
inu og ráðskast með allt og krakkarn-
ir gera ekkert annað en að sjá um sig
og sín mál. Á þessum bæ vora upp-
komin böm og unglingur og þar
vann fólk saman að öllum verkum,
hvort sem það var að vinna fjósverk-
in eða sjá um sumarbömin. Svona
skyldur væri ekki hægt að bjóða
borgarbörnunum upp á. Mér finnst
þaö meiriháttar að bamið mitt skuli
fá aö kynnast þessu.“ Freyja dvaldist
alls í fimm sumur á Skúfslæk eða
þangað til hún hafði aldur til að fara
í unglingavinnuna. Hún segir að
ferðum í sveitina hafi fækkað nokk-
uð eftir það þó að fjölskyldan eigi
reyndar sumarþústaö í næstu sveit
við Skúfslæk.
Helstu áhrifin sem sveitadvölin
hefur að mati Freyju er aö sjóndeild-
arhringurinn víkkar. „Ég held að það
sé mjög hollt fyrir krakka að komast
í snertingu við náttúruna, sérstak-
lega þar sem verið er að rífa upp nán-
ast alla græna bletti í borginni." Og
hún segist tvímælalaust geta mælt
með því að böm fari i sveit. „Ég er
orðin mikill náttúmunnandi vegna
þessarar sveitardvalar og er einmitt
núna að reyna að sækja um starf sem
vinnukraftur i sveit í sumar. Ég hef
líka þróað með mér töluverðan hesta-
áhuga í kjölfar þessa og á núna tvö
hross,“ segir hún.
Ragnheiður segist líka meta það
mikils að geta sent bamið sitt að
heiman til fólks sem hún þekkir ekki
en hægt er að treysta fullkomlega.
„Hún kynnist þama fólki sem lifir
allt öðmvísi lífi og starfar að allt öðr-
um málum en hún er vön og lærir að
vinna. Aðstæður á Skúfslæk voru
líka alveg pottþéttar. Svo fær hún að
vita ýmislegt sem hún hefði kannski
annars ekki kynnst af eigin raun.
Hún hefur náð að tengjast nokkuð
uppruna sínum.“
Freyja bætir því við að sveitadvöl
stuðli að heilbrigðari lífsstíl og Páll
telur einnig að þetta breyti viðhorfi
barna og unglinga til vinnu. „Ég tók
eftir því að þegar bam sem átt hafði
í erfiðleikum kom í sveitina var það
ótrúlega fljótt að sætta sig við dvöl-
ina. Það er eins og aðlögunartíminn
skreppi saman í nánast ekki neitt,“
segir Páll. Freyja segir að eftir á að
hyggja hefði henni þótt það mun
verra að missa af þessu. „Lif mitt
væri allt öðruvísi, hefði byggst á allt
öðmm forsendum og væri að mínu
mati ekki eins skemmtilegt," segir
hún. -HI