Dagblaðið Vísir - DV - 28.04.1999, Blaðsíða 9

f
bóluefni
með
gegn
Á Tilraunastöð Há-
skóla íslands í
meinafræði að
Keldum hafa verið
gerðar tilraunir
með boluefni sem
gætu haft í för
með sér byltingu í
boluefnisgerð.
Þetta eru tilraunir með að búa til
DNA-bóluefni gegn visnu en sá sjúk-
dómur hefur oftar en ekki valdið
búsifjum i sauðfé erlendis þó að tek-
ist hafi að útrýma honum á íslandi.
Helga María Carlsdóttir flutti erindi
þessa efnis á Ráðunautafundinum
1999 sem haldinn var fyrr á þessu
ári. Fyrir nokkrum árrnn kom í ljós
að bólusetning með DNA gæti veitt
vernd gegn inílúensu og ekki nóg
með það; þessi aðferð gæti líka kall-
að fram myndun mótefna. Síðan
hafa verið gerðar tilraunir með
slíka bóluefnisframleiðslu gegn
fleiri sjúkdómum með góðum ár-
angri. DNA-bólusetning er frábrugð-
in hefðbundinni bólusetningu að
því leyti til að notað er hreint erfða-
efni. Geni próteinsins sem á aö
vinna gegn er komið fyrir í DNA-
sameind. Slík bóluefni geta ráðist á
fjölda sýkingarvalda í einu og er því
nánast um byltingu að ræða í fram-
leiðslu bóluefna.
í erindinu kemur fram að fram-
leiðsluferli þessara bóluefha sé nán-
ast það sama og í hefðbundnum
bóluefnum. Þessi bóluefni eru þó
ekki eins viðkvæm og þau hefð-
bundnu og ekki þarf nauðsynlega að
geyma þau í kæli eða frysti. Þessa
nýjung á nú að nota til að framleiða
nothæft DNA-bóluefni gegn visnu í
sauðfé. Sá sjúkdómur orsakast af
visnuveirunni sem er í flokki sem
DNA-
visnu
kallast „lentiveiruflokkurinn" og er
flokkur hæggengra smitsjúkdóma. í
sama flokki er t.d. riða í sauðfé og
einnig sjúkdómar í mönnum á borð
við Creutzfeldt-Jakobs sjúkdóminn
og eyðni. Tédið er hugsanlegt að
þessi bóluefnaframleiðsla geti nýst
til að búa tO bóluefni gegn þeim
sjúkdómum og fleiri samsvarandi
sjúkdómum. Einnig væri hægt að
nýta þessa vinnu til að þróa endur-
bætt bóluefni gegn garnaveiki í
sauðfé.
Á Keldum er framleitt töluvert af
bóluefnum gegn ýmsum skæðum
sauðfjársjúkdómum. Þar fara sífellt
fram nýjar rannsóknir tengdar sjúk-
dómum í búfé og var Tilraunastöðin
t.d. mikið í að rannsaka orsakir
hitasóttarinnar sem hrjáði íslensk
hross á síðasta ári. Tilraunastöðin
fagnaði 50 ára afmæli sínu á síðasta
ári og var framangreint verkefni
eitt af þeim sem kynnt voru af því
tilefni. -HI
I fararbroddi í 70 ár
KRAFTMIKIL, LETT
OG GANGVISS VERKFÆRI.
STA URABORAR,
SLÁITUORF, KEÐJUSAGIR,
HEKKKLIPPUR, STEINSAGIR,
LAUFSUGUR.
Þýsk gæ&avara
með umhverfisþáttinn og öryggib
í öndvegi. Góö varahluta-
og viögeröaþjónusta.
RÁÐGJÖF
SÉRFRÆÐINGA
UM GARÐ-
OG GRÓÐURRÆKl

GRÓÐURVÖRUR
VERSLUN SÖLUFÉLAGS GARÐYRKJUMANNA
Smiðjuvegi 5, Kópavogi, sími: 554 321 1

LYFTARAR EHF.

Vatnagörðum 16.
Símar 581 2655/581 2770
Bíll: 852 2506/892 2506
Fax: 568 8028
HOVa.TBK Postfang: lyftarar@mmedia.is
Á Ráðunautafundi
1 999 van kynnt
nýtt verkefni sem
ákveðið hefur venið
að hefja. Pað en
hvonki meira né
minna en að sknifa
nýja almenna jarða-
bók fynir allt ísland
en slíkt hefun ekki
venið gent síðan
Ánni Magnússon og
Páll Vídalín genðu
sína janðabók fynin
níflega 200 ánum.
Nú hefur verið ákveðið að ráðast
í gerð nýrrar slíkrar bókar og er
ætlunin að hún verði tilbúin eftir 10
ár. Upplýsingarnar verða þá settar á
sérstakan upplýsingavef sem mun
bera nafnið „Nytjaland, landupplýs-
ingavefur landbúnaðarins." Þetta
verkefni, sem hefur fengið heitið
Nytjaland, gengur út á að afla með
nýjustu tækni upplýsinga á borð við
landstærð, gróðurfar og ræktunar-
skilyrði. Ólafur Arnalds, sem
kynnti þetta verkefni á ráðunauta-
fundinum, telur slíkar upplýsingar
vera til margvíslegra nota, t.d. þeg-
ar land er grætt upp, þegar vanda-
mál koma upp vegna ofnýtingar og
vegna almennrar skipulagsvinnu. í
þessu verkefni verður það haft að
leiðarljósi aö öll gögn verði á mynd-
rænum grunni og reynt verður að
gera þau sem aðgengilegust. í erindi
sínu segir Ólafur að gögnin sem fá-
ist með þessari vinnu verði kjörin
til kortlagningar og annars konar
upplýsingaötlunar, t.d. í jarðfræði,
við gerð gróðurkorta og örnefna-
korta og til ýmiss konar annarra
rannsókna. Gerður verður mynd-
rænn grunnur af landinu með að-
stoð stafrænna gervihnattamynda
og síðan verður nánar unnið í
hverju landsvæði fyrir sig, bæði úr
fjarlægð og á vettvangi. Að verkinu
standa Rannsóknastofnun landbún-
aðarins, Landgræðsla ríkisins,
Bændasamtök íslands og Skógrækt
ríkisins en einnig verður höfð sam-
vinna við aðila á borð við Landmæl-
ingcir íslands, Náttúrufræðistofnun
og Skipulagsstofnun. Auk þess
verða þær upplýsingar sem til eru
um landbúnaðarhéruð notaðar til
hins ýtrasta. Landbúnaðarráðherra
hefur þegar tryggt grunnfjármagn
til verksins.
-HI
Sjálfvirkur mjaltabúnaöur
sem virkar!
ASTRONAUT
Hafið samband við okkur
og fáið nánari upplýsingar
VELAR&
ÞJÉNUSTAhf
Járnhálsi 2*110 Reykjavík • Sími 587-6500 • Fax 567-4274
Bændur, sveitarfélög, verktakar.
Raf- og dísillyftarar,
allar stærðir.
Rafstöðvar fyrir sumarhúsið,bújarðir,
sveitarfélög, rafveitur, frá 4 kW-1200 kW.
bókin í 300 ár