Dagblaðið Vísir - DV - 28.04.1999, Blaðsíða 14

Snorri Sigurðsson, kennari á Hvanneyri:
sem fékk
sveitabakteríuna
Snorri Sigurðsson, kennari á Hvanneyri, i nýju mjaltakennsluaðstöðunni.
Harpa Birgisdóttir, sem nú er
búsett í Danmörku þar sem hún
leggur stund á umhverfisverk-
fræði, fékk 20. janúar nýsköpun-
arverðlaun forseta íslands fyrir
verkefni sem hún er að vinna um
fokgirni og bindieiginleika fok-
sands. Þar gerir Harpa tilraunir
með að blanda ákveðinni efna-
blöndu í jarðveginn í þeim tU-
gangi að auka rakastig jarðvegs-
ins og hefta þannig sandfok.
Verkefni þetta var unnið síðast-
liðið sumar hjá verkfræðistof-
unni Línuhönnun í samráði við
Landgræðslu ríkisins. Harpa
fékk sérstök verðlaun fyrir fram-
úrskarandi vinnu og nýsköpun-
argildi.
'9 Harpa komst m.a. að þeirri
niðurstöðu í þessu verkefni sínu
að það þarf ekki að auka rakastig
jarðvegsins mikið til að uppblást-
ur minnki til muna. Notað var
efni sem heitir bentonít og bind-
ur vatnið í sandinum. Þetta efni
virðist binda betur bæði vatn og
áburð.
Þróunarvinna þessa verkefnis
hefur haldið áfram hjá Línuhönn-
un en ætlunin er að Harpa vinni
í þessu verkefni í sumar. Hún á
enn eftir eitt ár af námi sínu í
Danmörku. Aldrei er að vita
nema að þetta verkefni verði til
þess að minnka uppblástur í ís-
lenskri náttúru.
eftirlit
Stjómvöld í Bandaríkjunum
hafa samþykkt að herða eftirlit
með útflutningi nautakjöts án
hormóna. Þetta var ákveðið eftir
að rannsókn á vegum Evrópu-
sambandsins leiddi í ljós að
nautakjöt sem átti að vera án
> hormóna var ekki alveg laust við
þá. í framhaldi af þessu hótaði
Evrópusambandið að banna inn-
flutning hormónalauss nauta-
kjöts frá og með 15. júni ef lausn
hefði ekki fundist á vandamál-
inu.
Viðskiptaráðuneyti Bandaríkj-
anna brást ókvæða við þessari
tUskipun en sagði þó að þetta
væri vandamál sem hægt væri að
leysa og að þeim væri umhugað
um að gera það.
Bandaríkjastjóm hefur heðið
Evrópusambandið um lista yfir
þau sláturhús sem kjötið kom frá.
Einnig var Evrópusambandið
fuUvissað um að verið væri að
auka eftirlit með sláturhúsum og
að útflutningsskýrslur yrðu ekki
undirritaðar nema að menn væru
sáttir við kjötið.
Um 7000-0000 tonn af hormóna-
lausu nautakjöti eru flutt frá
Bandaríkjunum tU Evrópulanda
á hverju ári og er verðmæti
þeirra um 1,4 milljarðar ís-
lenskra króna.
Snonri Sigunðsson
hefun kennt á
Hvanneyni fná því í
haust. Hans sén-
gnein en nautgnipa-
nækt og hefun hann
einkum lagt áhenslu
á nýjungan í fjós-
byggingum. Hann
hefun venið dugleg-
un að halda nám-
skeið um þæn fynin
bændun og náðu-
nauta, bæði á
Hvanneyni og eins
víða um landið.
Það er býsna merkilegt að Snorri
skuli nú vera að starfa við að kenna
verðandi og núverandi bændum.
Hann er sjálfur alinn upp í Garða-
bæ, báðir foreldrar hans eru fæddir
og uppaldir í Reykjavík og afar
hans og ömmur í báðar ættir flutt-
ust ung til Reykjavíkur. Hann segir
að fáir jafnaldrar hans eigi slíka for-
feður. Frænka hans býr hins vegar
í Skagafirði og þangað var hann
sendur í sveit á sumrin. „Ég var þar
í níu sumur og fékk eiginlega
sveitabakteríuna I mig þar,“ segir
hann.
Snorri upplýsir síðan að hugur
hans hafi aldrei stefnt sérstaklega í
bændaskóla. „Það æxlaðist eigin-
lega þannig að konan mín hefur
áhuga á hestum og kom aðallega
hingað til þess að læra eitthvað um
þá. Svo kláruðum við bæði búfræði-
próf 1990.“ Snorri kláraði síðan bú-
vísindadeildina á Hvanneyri 1995 og
fór þá í mastersnám til Danmerkur.
Því lauk hann í fyrra og hóf síðan
störf á Hvanneyri síðastliðið haust.
Snorri hefur haldið námskeið víða
um land í fjósbyggingum í vetur en
þar á töluverð þróun sér stað. Þar
eru kúabændur óðum að færa sig úr
hefðbundnum básafjósum yfir í
legubásafjós. „Hluti af okkar skyldu
sem menntastofnunar í landbúnaði
er að halda bændunum við og færa
þeim nýja þekkingu. Þetta nám-
skeið hefur notið mikilla vinsælda
og ásóknin í það er tvöföld á við
venjuleg námskeið sem við höldum
þannig að þörfm er greinilega mik-
il,“ segir hann.
Reynsla Snorra af þessum nám-
skeiðum er sú að bændur eru mjög
móttækilegir fyrir nýjungum. „Við
höfum gert skoðanakönnun á lang-
flestum námskeiðunum þar sem við
könnum viðhorf bændanna eftir
námskeiðin. Við höfum t.d. spurt
hvemig fjós menn vildu byggja sér
ef menn væru ekki bundnir af þeim
byggingum sem fyrir væra. Allt að
helmingur þátttakenda segist
myndu byggja fjós með mjaltavél-
mennum en fyrir námskeiðið hefðu
mun færri látið detta sér það í hug.
Við reynum að halda uppi umræð-
um vel og mér flnnst þeir sem koma
á námskeiðin vera mjög móttæki-
legir,“ segir hann.
Á Hvanneyri er nú verið að leggja
lokahönd á byggingu kennsluað-
stöðu í mjöltum. Þessi aðstaða er
uppi á lofti í fjósinu á Hvanneyri og
hýsti áður rannsóknarstofur og er
ætlað að styrkja mjög alla kennslu-
aðstöðu fyrir mjaltir. „Þarna höfum
við áhuga á að taka á móti gestum
og kynna þeim mjaltir. Þá er ég
ekki bara að tala um bændur og
nemendur hér á Hvanneyri heldur
einnig fólk úr þéttbýli. Þama verð-
ur hægt að kynna fyrir því fólki
hvernig mjólkurframleiðsla fer
fram. Við verðum með upplýsingar
frá Mjólkursamsölunni í Reykjavík,
Osta- og smjörsölunni og kynnum
ferli eins og gerilsneyðingu og fitu-
sprengingu," segir Snorri.
í þessu herbergi er búið að koma
upp mjaltatækjum af flestum gerð-
um og rörmjaltakerfl fyrir mjalta-
bás. Búið er að semja viö innflytj-
endur tækjanna um að nýjustu og
fullkomnustu gerðirnar verða alltaf
til í þessari aðstöðu. Einnig er ætl-
unin að í herberginu séu gervijúgur
sem hægt er að nota til að þjálfa
nemendur í að mjólka. Snorri segir
DV-mynd Hl
að menn hugsi þetta einnig sem
upplagt tækifæri fyrir grunn-
skólakrakka til að koma í heimsókn
og fá að prófa að mjólka. „Það má
því segja að þetta sé eins konar
framhald af húsdýragarðinum. Hér
eru ekki nein dýr heldur fær fólk að
nota tækin og tæknina til að mjólka.
Þetta er mikilvægur liður í að
tengja þau böm við sveitina sem
myndu kannski aldrei annars kynn-
ast henni," segir hann. Snorri segir
þessa aðstöðu líka gerða til þess að
auka við verklega þáttinn en eins og
fram kemur hér á síðunni flnnst
sumum nemendum of lítil verkleg
kennsla í skólanum. „Þarna erum
við að búa til nýtt námskeið sem er
meira og minna verklegt. Þama er
boðið upp á meiri sérhæflngu og
þama hafa nemendur einnig kost á
að auka val sitt,“ segir hann. -HI

jJ Framleidnisjódur
+JL* landbúnadarins
Framleiðnisjóður landbúnaðarins auglýsir:
Framleiðnisjóður er nýsköpunar- og þróunarsjóður
landbúnaðarins. Á árinu 1999 styrkir Framleiðnisjóður
landbúnaðarins verkefni á eftirtöldum sviðum í þeim mæli
sem fjármunir hans hrökkva til:
a. Verkefni sem leiða til hagræðingar í
búvöruframleiðslunni, með stuðningi við rannsóknir
ogþróunarstarf og aðra þekkingaröflun.
b. Efling og nýsköpun vænlegrar atvinnu bænda, einkum
þeirrar er nýtir staðbundnaframleiðslukosti.
c. Viðfangsefni sem styrkt geta og aukið markaði fyrir
búvörur.d. Úrbætur á sviði afurðavinnslu er stuðla að
hagræðingu og lækkun kostnaðar.
e. Atvinnutækifæri í dreifbýli sem sérstaklega eru líkleg
til þess að bæta kjör bænda og búaliðs.
Nánari upplýsingar eru veittar á skrifstofu Framleiðnisjóðs
landbúnaðarins, Engjaási 2, 310 Borgarnesi.
Sími 430 4300 • myndsími 430 4309
netfang jgg@fs.bondi.is
Vefur um jarðvegsrof
Rannsóknastofnun landbúnaðar-
ins og Landgræðsla ríkisins reka í
sameiningu mjög athyglisverðan
upplýsingavef um jarðvegsrof hér á
landi. Á þessari vefsíðu eru upplýs-
ingar byggðar á rannsóknum sem
Ólafur Arnalds hefur tekið saman
og þar sést svart á hvítu hversu mik-
ið rofið er í hverjum landshluta,
hverri sýslu og hverjum hreppi fyr-
ir sig. Auk þess er heildaryfirlit sýnt
yfir jarðvegsrof og mat lagt á ástand-
ið.
Rof hefur verið rannsakað þannig
að landinu var skipt upp í um 18
þúsund skika og hverjum skika var
gefin einkunn frá 0-5 þar sem 0 var
ekkert rof en 5 mjög mikið rof.
Hæstu fjöll, jöklar, ár og vötn fá þó
ekki einkunn af þessu tagi og eyjar
umhverfis landið voru heldur ekki
mældar. Svo einkunnimar séu nán-
ar útskýrðar þá er einkunin 0 yfir-
leitt gefin um ræktað land, skóg-
lendi eða votlendi. Einkunnin 1 og 2
er ýmist gefin fyrir gróið land eða
hraun. Einkunnirnar 3-5 eru síðan
gefnar fyrir alvarlegt rof og skikinn
fær 4-5 í einkunn ef landið er ekki
beitarhæft.
Á þessum upplýsingavef kemur
fram niðurstaöa sem verður að telj-
ast slæm. Fjórðungur landsins hlaut
einkunina 4 eða 5 og yfir helmingur
landsins fékk einkunina 3-5 sem
telst alvarlegt rof. Fullyrt er á þess-
ari vefsíðu að þetta sé með því
versta sem þekkist utan þurrka-
svæða jarðarinnar. Þetta telur Ólaf-
ur sýna glögglega að það sé ekki að
ástæðulausu að jarðvegsrof sé af al-
menningi talið mesti umhverfis-
vandi landsins.
Ef ástandiö er skoðað eftir sýslum
þá er þannig ástatt í fjórum sýslum
að yfir 40% landsins fá einkunnina
4-5. Þessar sýslur eru Rangárvalla-
sýsla, V-Skaftafellssýsla, A-Skafta-
fellssýsla og S-Þingeyjarsýsla. Besta
ástandið var hins vegar í V-Húna-
vatnssýslu en þar fá 93% lands ein-
kunina 0-2. Tekið er þó fram að
þessar roftölur segi ekki endilega til
um útbreiðslu gróins lands eða
ástand gróðursins hér á landi. Þegar
ástandið er síðan metið í einstökum
hreppum með tilliti til þess hversu
mikill hluti af honum fær einkunn-
ina 0-2 og hve mikill einkunnina 3-5
kemur í ljós að flest svæðin á Norð-
vesturlandi, Vesturlandi, og Suður-
landsundirlendinu fá góða einkunn.
Suðausturland og vesturhluti Vest-
fjarða fá hins vegar slæma lokaein-
kunn, en meginástæðan fyrir því er
sú að þar er töluvert af fjalllendi og
skriður hafa runnið með hlíðum.
Ýmsar fleiri athyglisverðar upp-
lýsingar eru á þessum vef en hér
verður látið staðar numið og er
áhugasömum bent á að skoða vefinn
sjálfan til að fá frekari upplýsingar
um t.d. rof í einstökum landshlut-
um. Slóðin á síðuna er
http://www.rala.is/kvasir. -HI