Dagblaðið Vísir - DV - 05.05.1999, Blaðsíða 8

24
HÚS & GARÐAR
MIÐVTKUDAGUR 5. MAÍ 1999
rsx^a
Betri nýting úrgangs
stórt skref fram á við
Umræðan um nýtingu
á lífrænum úrgangi er
alltaf að aukast hér á
landi enda ekki seinna
vænna að við förum að
huga betur að umhverf-
ismálum. Miklu rusli er
hent daglega á heimil-
um landsins og að
sögn Gunnþórs Guð-
finnssonar garðyrkju-
fræðings er hægt að
nýta 30-50% af heimil-
isúrgangi í jarðgerð
eða safnhauga.
„Ef við minnkum þann úrgang
sem þessu nemur sparar það alveg
gríðarlega orku í flutningi á sorpi
og þýðir auðvitað stórt skref fram á
við í verndun umhverfisins. Við
urðun á leifum myndast metangas
sem er um þriðjungi skaðlegra efni
en koltvísýrlingur, sem myndast
t.d. við útblástur bíla.
Margir eru famir að nýta þann
lífræna úrgang sem til fellur í garð-
inum i jarðgerð en það er einnig
mögulegt að blanda saman heimil-
is- og garðaúrgangi."
Heimilisúrgangur í lok-
aða tunnu
Það eru nokkrir möguleikar fyr-
ir hendi þegar kemur að safn-
haugagerð. Á markaðinn eru
komnir sérstakir kassar með mis-
munandi mörgum hólfum og
einnig er hægt að fá lokaðar safn-
tunnur, bæði með og án einangrun-
ar.
„Vel er hægt að búa til safnhaug
án þessara hjálpartækja og hafa
hann frítt standandi þó fólk geri
það kannski síður. Æskilegt er að
haugurinn sé um 11/2 metri á
breidd og 11/2-2 metrar á hæð. Vel
er hægt að nota heimilisúrganginn,
t.d. matarleifar, ávexti, grænmeti
og kaffikorg í slíkan haug ef frá-
Mögulegt er að blanda saman heimilis- og garðaúrgangi við gerð safnhaugs.
KLAUSTURSTEiNN
-^ott úrvat af hellum og steinum.
Margbreytilegir samsetningar-
og mynsturmöguleikar.
Fjölbreyttir notkunarmöguleikar
Innkeyrslur • Stéttar • Garðstígar • Sólpallar • Bíla-
stæði *Götur*Hringtorg •Umferðareyjur*o.m.fl.
Skrúðgarðyrkjumeistarinn Jón Hákon Bjamason aðstoðar
við val á efni og útfærslur hugmynda.
Gerið verðsamanburð
if.
a
HELLUSTEYPA JVJ
Vagnhöfða 17 • 112 Reykjavík • Sími 587 2222 • Fax 587 2223
Arfann burt
Hægt er að koma í veg fyrir
illgresi með því að kaffæra
það með trjákurli. Þetta hent-
ar mjög vel undir limgerði og
tré. Trjákurlið kemur ekki í
veg fyrir að gras vaxi upp úr
ef mikill grasvöxtur er í beð-
inu en ef þetta er gert í upp-
hafi á það að ná tilætluðum
árangri. Ef spænirnar fúna
má bæta ofan á nýjum og ef
fólk vill sjá mold má setja
hana ofan á spænina. Þess
ber að gæta að beðin séu
hrein áður en trjákurlið er sett
ofan á og passa að hafa ein-
hverja brún á beðinu svo
kurlið fari ekki út um allt. Sett
er u.þ.b. 10 cm lag af trjákurli
ofan á moldina og það látið
þekja beðið eins og teppi til
aö það hafi tilætluð áhrif.
gangurinn er góður. Gott er áður
en byrjað er að búa til hauginn að
setja trjágreinar neðst.
Kassa ætlaða undir safnhaug er
hægt að fá bæði eins og þriggja
hólfa. Ef kassinn er með þremur
hólfum er hægt að nota hólf fyrir
hvert ár. Margir kvarta yfir því að
þrjú ár séu langur biðtími en ann-
ar möguleiki er að byrja t.d. að vori
að safna í eitt hólfíð. Að hausti er
mokað úr því hólfi yfir í það næsta
og byrjað að safna aftur í fyrsta
hólfið. Næsta vor er mokað aftur
úr miðhólfinu og yfir í það þriðja
og byrjað upp á nýtt. Því oftar sem
blandað er því fyrr verður úrgang-
urinn tilbúinn.
Safntunnur fást í mörgum gerð-
um og stærðum og eru hentugar
fyrir heimilisúrganginn. Það getur
verið góð leið fyrir þá sem finnst
ekki spennandi að setja heimilisúr-
ganginn í opinn safnhaug að setja
hann í safntunnu og blanda honum
saman við garðaúrganginn þegar
hann er byrjaður að þroskast."
Stoðefni og kalk nauð-
synleg
„Nauðsynlegt er að blanda stoð-
efnum og kalki saman við úrgang-
inn. Lífræn efni hafa mikinn raka í
sér en stoðefni s.s. hálmur, hey,
trjákurl og þurr lauf þurrka upp
safnhauginn og binda köfnunar-
efni. Hlutfall stoðefna þarf að vera
um þriðjungur. Kalk er líka nauð-
synlegt því það hjálpar við að halda
réttu sýrustigi og skapar betri skil-
yrði fyrir örverurnar sem eru aö
vinna í safnhaugnum.
Ef fólk vill bæta næringargildi
haugsins er hægt að blanda saman
við hann t.d. fiski- eða kjötmjöli."
Hitastigið 40-60 gráð-
ur
„Við niðurbrot lífrænna efna
myndast hiti og æskilegt er að hita-
stigið sé á bilinu 40-60 gráður.
Ef flugur sækja mikið í safn-
hauginn er gott að fá kröftuga
virkni í hann með því að moka um
í honum og bæta við stoðefnum og
jafnvel grænum úrgangi.
Ef hann er of blautur og kaldur
er blandað við hann meira af stoð-
efnum. Á hinn bóginn er grænum
úrgangi bætt við ef safnhaugurinn
er of þurr og sumir hreinlega
vökva hann rétt eins og blómin.“
-gdt