Dagblaðið Vísir - DV - 02.06.1999, Blaðsíða 11

MEÐVIKUDAGUR 2. JUNI 1999
Hús og garðar ][]Æ
Lífrænt ræktaö grænmeti:
vandláta
Þórður G. Halldórsson og eigin-
kona hans, Karólína Gunnarsdóttir,
hafa stundað lífræna ræktun í Laug-
arási í Biskupstungum í sjö ár. Að
sögn Þórðar er þetta ekki bara
spurning um hollustu afurðanna
heldur lifstíll sem tengist viðhorfi
til umhverfisins.
„Ég kynntist lifrænum afurðum í
Noregi fyrir tæpum tuttugu árum,
þ.e. þessari heilsulínu. Þegar ég
kom heim fór ég að skyggnast um
eftir lífrænt ræktuðu grænmeti og
komst að því að það var torfundið.
Á þessum tíma var ekki hægt að
ganga að fersku grænmeti allan árs-
ins hring og úrvalið var ekkert mið-
að við það sem þekkist í dag. Dvöl-
in í Noregi varð til þess að kveikja
áhuga minn á lífrænni ræktun og til
að mæta þessari persónulegu þörf
minni fór ég í Garðyrkjuskólann
þegar ég kom heim.
Ræktun hefur reyndar alltaf höfð-
að til mín en í Noregi kviknaði
áhugi minn fyrir þessum lifsstU
sem tengist ekki bara hollustu held-
ur er samhengið miklu víðara. Það
tengist ekki síst viðhorfi tU um-
hverfisins og einnig skipta félags-
legir þættir máli. Hvemig vUjum
við t.d. umgangast jörðina og hvað
viljum við leggja fram til þjóðfélags-
ins? Þetta er hugsjónamál sem höfö-
ar til mín og var kveikjan að því að
ég fór út í ræktun sjálfur.
Heildræn sýn
Meðan ég var i Garðyrkjuskólanum
vann ég samhliða á HeUsustofnuninni
í Hveragerði en þar hafði lífræn rækt-
un verið stunduð frá upphafi. Þar
kynntist ég enn frekar ólíkum aðferð-
um í þessari ræktun og ein þeirra, sem
kennd er við heimspekinginn Rudolf
Steiner, vakti mjög áhuga minn. Hann
var mjög víðsýnn og stefna hans tengd-
ist mörgu, m.a. menntun, ræktun og
heUbrigðismálum.
Þegar námi mínu í Garðyrkjuskól-
anum lauk hélt ég ásamt fjölskyldu
minni tU Svíþjóðar og stundaði nám
við skóla sem kenndur er við heim-
spekistefnu Rudolfs Steiners. í bæn-
um sem við dvöldum í, Jarna, var
mikið um lifræna ræktun auk þess
sem þar var að finna mörg heimili
fyrir þroskahefta en samkvæmt
stefnu Steiners eru sterk tengsl mUli
umönunnar og ræktunar.
Frá Svíþjóð lá leiðin að Sólheim-
um í Grímsnesi þar sem ég tók við
garðyrkjustjóm en þar hefur verið
stunduð lífræn ræktun síðan 1930.
Þórður og Karólína rækta mest af
tómötum, agúrkum og papriku.
Þórður G. Halldórsson segir lifræna ræktun lífsstil sem tengist viðhorfi til umhverfisins.
Sesselja Sigmundsdóttir, sem stofn-
aði Sólheima, stundaði nám við skóla
sem byggði á aðferðum Steiners og
byggði sitt starf á stefnunni þegar
hún kom heim til íslands. Þar hóf ég
störf 1987 ásamt eiginkonu minni og
eftir þriggja ára starf þar fluttum við
hingað að Akri í Laugarási og hófum
ræktun.
etta er lífsstíll. Þegar þú
kaupir lífrænt ræktaða
afurð ertu að taka þátt í
ákveðnu ferli sem skiptir
þig máli. Þú lítur ekki bara
á þetta sem afurð sem er
framleidd og að ferlið hafi
ekkert að segja.
felst í því að láta þá þroskast á trján-
um því þannig nást fram meiri gæði.
Við ræktum fyrst og fremst
tómata, agúrkur og papriku en höf-
um smám saman verið að auka fram-
leiðsluna. Af öðrum tegundum má
nefna t.d. kirsuberjatómata, buff-
tómata, chilipipar, eggaldin, stein-
selju og ýmsar kryddtegundir. Gul-
rætur erum við svo að taka upp í
gróðurhúsi. Hvítkálið ræktum við
úti en það ræktum við fyrst og
fremst til að búa til súrkál. Við not-
um gamlar framleiðsluaðferðir, lát-
um það gerjast og pökkum því beint
á krukkur. Súrkálið er gífurlega
ferskt og gott og hentar vel sem vetr-
argrænmeti. Við erum að koma okk-
ur upp góðri aðstöðu til þess að auka
þá framleiðslu.
Leggjum dherslu
q ræktunarferlib
Framleiðslu okkar hefur helst verið
að fmna í heilsuverslunum, sem eru á
víð og dreif um Reykjavík. Því miður
er það ekki enn svo að lífrænt fram-
leiddar vörur sé að finna í öllum stór-
mörkuðum en það má merkja breyt-
ingar í þá átt og vonandi verður þró-
unin sú að allir hafi aðgang að þess-
um vörum. Ég er viss um að þegar
fólk fær aukinn aðgang að lífrænt
framleiddum afurðum og því er gerð-
ur greinarmunurinn ljós þá muni eft-
irspumin aukast. Það sem við leggj-
um áherslu á er ræktunarferlið. Þegar
fólk talar um lífrænt ræktað græn-
meti er hollustan yfirleitt það fyrsta
sem kemur upp i hugann, þ.e. að líf-
Þroskinn í fyrirrúmi
Þegar við fluttum hingað var hér
fyrir hefðbundin ræktun þannig að
ýmsu þurfti að breyta áður en rækt-
un gat hafist. Hér vora fyrir tvö
gróðurhús þar sem ræktað hafði ver-
ið í steinull. Þetta er þróunin í hefð-
bundinni ræktun og að mínu mati
ekki góð þróun því þetta bitnar á
ávöxtunum. Menn hafa hins vegar
valið þessa leið til þess að geta haft
betri stjóm á ræktuninni því um leið
og maður er kominn í jarðveg eru
svo margir þættir sem hafa áhrif á
ræktunina. Við viljum fara hægar og
fá þar með betri fyllingu í ávextina
og meira bragð. Þurrefhisinnihaldið
verður meira eftir því sem aldinin fá
að hanga lengur. Grænir tómatar t.d.
eru tíndir snemma og hafa ekki feng-
ið að þroskast almennilega. Þeir era
í heföbundinni ræktun tíndir svona
allan ársins hring en á sumrin eru
þeir geymdir lengur áður en þeir
fara í verslanir þannig að þess vegna
era þeir rauðir. Okkar metnaður
rænt ræktaðar afurðir séu hollari og
bragðbetri en þær sem ræktaðar eru á
hefðbundinn hátt. Bragð er huglægt
og hollusta getur verið sjálfsefjun og
er ekki mælanleg. Það hafa verið
gerðar ótal rannsóknir um muninn á
hefðbundnum og lífrænt ræktuðum
afurðum og niðurstöðurnar eru langt
frá því að vera á einn veg.
Það sem ég er að segja er að þetta
er lífsstíll. Þegar þú kaupir lífrænt
ræktaða afurð ertu að taka þátt í
ákveðnu ferli sem skiptir þig máli. Þú
litur ekki bara á þetta sem afurð sem
er framleidd og að ferlið hafi ekkert
að segja. Eitt stærsta vandamálið t.d.
í Hollandi í hefðbundinni ræktun eru
steinullarfjöll sem erfitt er að farga.
Steinullina er hægt að nota í eitt ár og
síðan er henni hent. Hún hrannast
því upp og hefur skapað umhverfis-
vandamál. Þó að kröfurnar séu mikl-
ar í Hollandi varðandi áburðarnotkun
vegna jarðvegsmengunar era önnur
vandamál sem hrannast upp. Mótvæg-
ið er lífræn ræktun þar sem markmið-
ið er sjálfsþurftarbúskapur. Þar skipt-
ir mestu máli að nýta úrganginn og
farga sem minnstu.
Það er svo fólksins að dæma hvort
því finnst varan betri og hollari.
Við búum við tiltölulega hreint um-
hverfi enn sem komið er hér á landi
og því eru forsendur okkar aðrar en
þar sem þéttbýli er mikið og umhverf-
ismengun vandamál. En við þurfum
nú að fara að hugsa okkar gang í um-
hverfismálum og ég er viss um að þeg-
ar áhuginn kviknar almennilega hjá
íslendingum hvað varðar lífræna
ræktun t.d. þá verður sprenging."
-gdt
UTILEIKTÆKI
RÓLUR OG
RENNIBRA UT
Vönduð leiktæki frá
V-Þýskalandi.
Stoðir 45 mm stálrör, slá,
40x60 mm stálprófíll,
vandlega lakkað.
Afhent ósamsett í kassa,
tilbúið til fiutnings.
BUSLLA UGAR
Sterkur dúkur á stálgrind.
Sæti, viðgerðarsett og botnloki.
Stór laug, 122x244 cm, með stiga,
kr. 7.900, stgr. 7.505.
Minni, 122x188 cm,
kr. 4.500, stgr. 4.275
Verð: Einföld róla kr. 4.900,
stgr. 4.655. Tvær rólur kr. 9.500,
stgr. 9.025.
Róla+ vegaróla kr. 11.900,
stgr. 11.305.
Rólur m/stiga kr. 16.900,
stgr. 11.305.
Rennibraut kr. 9.700,
stgr. 9.215.
Jarðfestingar kr. 2.300.
Símar: 553 5320
568 8860
Ármúla 40
Verslunin
MAU
s
M__

IIUOIIIO
37.800,
©BOSCH
©EOSCH
3.580,-
Slonguvagn
Garðypkjusumar í hjarta borgarinnar
JS BOSCH
6.630,-
IOSCH
Dreyfarar
16.433,
BOSCH verslunin aðkeyrsla frá Háaleitisbraut
*