Dagblaðið Vísir - DV - 15.06.1999, Side 18
18
ÞRIÐJUDAGUR 15. JÚNÍ 1999
Fréttir
Þórarinn V. Þórarinsson, stjómarformaður Landssímans i DV-yfirheyrslu:
Bregðum ekki fæti fyrir Tal
Á Snmkeppnisstofnun heima
meö furöufyrirbœrum sögunnar
af Lísu i Undralandi?
„Já, mér finnst það. Samkeppnis-
stofnun hefur gert það aö aðalvið-
fangsefni sinu að knýja fram hækk-
anir á þjónustu Símans á sama tíma
og verð á símaþjónustu og fjarskipt-
um er hvarvetna að lækka í verði.
Yfirvöld fjarskiptamála um allan
heim ýta á eftir verðlækkunum til
að bæta samkeppnisstöðu landa
sinna. Þegar stofnun gerir hið þver-
öfuga hlýtur hún að eiga heima í
einhvers konar Undralandi. Sam-
keppnisstofnun hefur í einni af fjöl-
mörgum og löngum skýrslum um
Landssímann sagt alveg skýrt að
höfuðmarkmiðið sé að tryggja sam-
keppni. í þeim hundruðum síðna
sem frá henni hafa komið um
Landssímann er hins vegar hvergi
minnst á verð á þjónustu né að það
sé borið saman við það sem er að
gerast annars staðar í heiminum."
Stór lióur í rekstri fyrirtœkja
er simakostnaöur. Ertu ekki
beggja vegna borðsins, annars
vegar að gœta hagsmuna um-
bjóðenda þinna og hins vegar
stjórnarformaður Landssimans
að gœta hagsmuna hans?
„Það var mat stjómarinnar hér
að það væri ásættanlegt um stund
að ég tæki þetta hlutverk að mér.
Landssíminn er aðili að VSÍ og VSÍ
hefur hvatt mjög til einkavæðingar
opinberra fyrirtækja, til lækkunar á
kostnaði og hagræðingar í opinber-
um rekstri. Þegar hins vegar koma
fram fleiri fyrirtæki í símarekstri
og kjósa að skipa sér í raðir VSÍ þá
er það augljóst að ég mun ekki
gegna hvorutveggja samtímis."
Ertu á útleið frá VSÍ og inn i
Landssimann?
„Samtök atvinnulífsins taka við
hlutverki VSÍ í haust og forysta fyrir
þeim samtökum er enn ekki ráðin.“
Landssíminn var búinn að
reka GSM-þjónustu ifjögur ár
áður en Tal hf. hóf starfsemi. Af
hverju gat þessi magnafsláttur
sem Samkeppnisstofnun gerir at-
hugasemd við ekki komið fyrr til
sögunnar?
„Umræðan snýst fyrst og fremst um
verðlag á GSM-þjónustunni. Síðan 1996
hefur orðið alger sprenging í notkun
GSM-síma. Aukningin er miklu meiri
en nokkum óraði fyrir og GSM-kerfið
hefur vaxið gríðarlega, ekki bara hér á
landi heldur um allan heim. Hér eins
og annars staðar hefur verð þessarar
þjónustu lækkað og mun áfram lækka.
Menn spá því að verö á hvers konar
símaþjónustu muni færast mjög sam-
an og verði á endanum svipað í fast-
línukerfinu og farsímakerfinu. Þessari
þróun hefúr Síminn mætt með hlið-
stæðum hætti og gert hefur verið í öðr-
um löndum og Tal hf. reyndar gerir,
þ.e. með því að bjóða upp á mismun-
andi áskriftarflokka eftir þvi hve mik-
0 notkunin er. Menn spyrja hvers
vegna síminn hafi ekki boðið magnaf-
slátt á öðrum þjónustuþáttum. Því er
til að svara að i gamla innheimtukerf-
inu voru engir möguleikar til slíks. Nú
er búið að koma upp nýju og miklu öfl-
ugri innheimtu sem gefúr kost á marg-
falt íjölbreyttari gjaldskrá og valkost-
um fyrir neytendur. Það eru því breyt-
ingar fram undan í öllu kerfmu.“
Er hœgt að segja að magnaf-
sláttur i GSM-kerfinu hafi ekki
fyrr komið til vegna þess einfald-
lega að áður en Tal hf. kom til
sögunnar hafði Landssíminn ein-
okunaraðstöðu og þar með enga
ástœðu til að veita ivilnanir?
„Ég þekki hann ekki. Fyrirtækið
er það stórt á okkar mælikvarða.
Mér fyndist áhugavert að Landssím-
inn kæmist í dreifða eignaraðild
hér innanlands. Mér fyndist líka
áhugavert að hluti yrði seldur er-
lendis. Flest erum við sammála um
mikilvægi þess að fá erlenda fjár-
festa til landsins. Kannski er
einmitt einfaldast að gefa útlending-
um möguleika á því að eignast gegn
háu verði hlut í tæknifyrirtæki sem
lýtur alþjóðlegum reglum, er alþjóð-
legt í uppbyggingu og starfar í al-
þjóðlegu regluumhverfi. Erlendir
ijárfestar þekkja þennan rekstur og
hann þykir góður fjárfestingarkost-
ur.“
Telurðu að Landssiminn eigi
að vgita sömu þjónustu á sama
verði alls staðar á landinu?
„Síminn er með svonefnda alþjón-
ustukvöð um rekstur talsima. Hon-
um er gert að veita talsímaþjónustu
á sama verði um allt land. Við þurf-
um ekkert að fara í grafgötur um
það að í þessu felst stuðningur við
landsbyggðina og auðvitað er ódýr-
ara að þjónusta Kvosina í Reykjavík
en strjálbýlið. Öðru máli gegnir um
gagnaflutninga. Það mál er mun erf-
iðara og ég sé ekki að með óbreyttri
tækni sé unnt að bjóða sömu gæði
og verð á gagnaflutningaþjónustu
um allt land. Það er þó hægt að
hugsa sér að stjórnmálamenn
ákveði að tryggja það að slík þjón-
usta verði veitt í byggðakjömum á
landsbyggðinni. Geri þeir það verða
þeir að horfast í augu við að það
kostar sitt. Ef menn ætluðu að láta
Landssímann einan bera þann
kostnað þá kæmi það beinlínis nið-
ur á verðinu sem mögulegt væri að
fá fyrir fyrirtækið og á afkomu þess
að öðru leyti. Við stöndum nú
frammi fyrir því að samkeppni sé
að hefjast um gagnflutninga sem
sýnilega verður eingöngu hér á höf-
uðborgarsvæðinu. Hún varpar
nokkru kastljósi á þetta máli. En ég
tek fram að Landssíminn ætlar að
þjónusta viðskiptavini sína á
Reykjavíkursvæðinu ekkert síður
en annars staðar."
Þú sagðir í útvarpsviðtali að
Landssíminn hefði ekki notið rík-
isstyrkja. Hvaó eigum við þá að
kalla 1500 milljóna lifeyrisskuld-
bindingu sem aflétt var af Lands-
simanum þegar honum var breytt
i hlutafélag og skuldfœrð var á
samgönguráðuneytið?
„Póst- og símamálastofnun var
ein margra stofnana ríkisins sem
breytt var í hlutafélag. Stofnunin
var með yfir 90 ára sögu og á hana
hafa verið bókfærðar lífeyrisskuld-
bindingar starfsmanna lengst af
þann tíma. Landssíminn var látinn
taka á sig langstærstan hluta þess-
ara skuldbindinga enda þótt Póst-
og símamálastofnun heföi verið
fleira en Landssíminn einn. Stofh-
unin var líka stjómsýslustofnun og
hluti starfsemi hennar var þess
vegna færður inn í samgönguráðu-
neytið, sem og hluti skuldbindinga
hennar. Landssíminn hefur að
margra mati yfírtekið meira af þess-
um skuldbindingum en sem með
réttu gátu kallast hans. Því finnst
mér fráleitt að líta á þetta sem rík-
isstuðning. Samkeppnisstofnun
gerði enga tilraun til að greina þess-
ar lífeyrisskuldbindingar. Það var
ekki leitað álits neins þeirra sem
komu að þessum málum á þvi hvað
það var í raun og veru sem Síminn
tók yfir. Þegar að því kemur að Eft-
irlitsstofnun EFTA taki málið upp
eins og ég get vel ímyndað mér að
hún geri, þá verður vafalaust farið
ofan í þessa þætti eins og aðra.“
-SÁ
„Ég er fyrsti maður
til að viðurkenna að
samkeppni í síma-
rekstri eins og öllum
öðrum rekstri örvar
menn til dáða og gerir
þá fundvísari á þarfir
viðskiptavina sinna.
Það var því eitt það
hesta sem fyrir Lands-
síma íslands gat kom-
ið að fá samkeppni til
að geta mætt betur
þörfum viðskiptavina
sinna. Gömlu símafyr-
irtækin höfðu meira
þann hátt á að ákveða
hvaða þjónustu ætti að
veita. Það var síðan
viðskiptavinanna að
ákveða hvort þeir
þáðu hana eða ekki. í
dag ákveður viðskipta-
vinurinn þróunina og
fyrirtækin veröa að
mæta þörfúm hans.“
Tal hf. hefur náð
4% markaðshlut-
deild áfyrirtœkja-
markaði. Er það
góður árangur?
„Ég held að Tal hf.
hafi sjálft valið að hafa
dálítið aðrar markaðs-
áherslur en Landssím-
inn. Öll þeirra auglýs-
inga- og kynningar-
starfsemi hefur fyrst
og fremst beinst að
ungu fólki, sjéilfsagt
með það í huga að jpeir
endist lengur sem við-
skiptavinir. Það skyldi
því engan undra að
þeir nái meiri árangri
þar sem þungi mark-
aðsstarfs þeirra er
mestur en þar sem
þeir eru minna á ferð-
inni.“
Er Landssíminn
að sœkja inn á þann
markað núna? Þið
styrkið popphljóm-
leika o.fl
„Við reynum al-
mennt að koma til
móts við okkar við-
skiptavini hvar sem pórarinn V.
er. Það hefur þó verið
skýr stefna Landssím-
ans alveg frá því Tal hf. kom til sög-
unnar að gefa þeim jafnan slaka og
elta þá ekki meö hvaða nýjungar
sem er. Þeir komu inn á markaðinn
hér með þá nýjung að binda viö-
skiptin með 12 mánaða áskrift og
láta áskriftina borga niður hluta af
verði símtækjanna. Þessi háttur er
að vísu ríkjandi í Evrópu en við
ákváðum að fara ekki um sinn inn
á þessa braut heldur að gefa Tali
færi á því að nýta forskot sitt. Það
er okkur mikilvægt að Tal lifi. Það
hefúr verið eindreginn vilji til þess
innan Landssímans allan tímann.“
Reyniði að bregða fæti fyrir
Tal?
„Það er langur vegur þar frá.“
Hvort telurðu mikilvœgara
samkeppni eða lágt verð?
„Ég held það sé erfitt að halda
verði niðri án þess að frjáls sam-
keppni sé við lýði. En á símamark-
aðnum eru þessir hlutir að breytast
á þann veg aö samkeppnin er aö
verða alþjóðleg. Það er því nokkuð
undarlegt að horfa á úrskurði Sam-
keppnisstofnunar upp á hundruð
síðna, þar sem er hamast yfir hvað
þetta fyrirtæki sé risavaxið. Á sama
tíma eru þúsundfalt stærri fyrir-
Þórarinsson, stjórnarformaður Landssímans.
DV-mynd Teitur
tæki að sameinast eða að taka upp
samvinnun til að ná fram meiri hag-
ræðingu, eins og AT&T og BT. Það
eru að verða til risafyrirtæki á fjar-
skiptamarkaði sem munu bjóða
VflBHEVRSlR
Stefán Ásgrímsson
Bjami Már Gylfason
fram þjónustu sína um allan heim.
Það þarf því öflugt starf til þess að
ætla að halda Landssímanum áfram
sterkum í þeirri samkeppni sem
fram undan er. Það er markmiðiö.
Landssíminn er fyrirtæki í eigu
þjóðarinnar og við sem höfúm valist
til að gæta hagsmuna eigendanna
erum ákveðnir í því að láta verð-
mæti hans ekki gufa upp. Viö eram
einhuga í því að mæta þörfúm við-
skiptavina Landssimans eins og
hvert annað einkafyrirtæki á þess-
um markaði.“
Sérðu fram á aukna sam-
keppni á simamarkaöi hér á
landi, þar á meðal erlendis frá?
„Já, ég á von á því. Ég býst við
aukinni samkeppni á ýmsum svið-
um, t.d. millilandasviðinu. Ég sé
líka fyrir mér að verð á þjónustunni
muni hríðlækka, tæknina verða
betri, flutningsgetuna aukast. Við
þetta hlýtur Landssíminn að miða
framtíðaráætlanir sínar. Við gerum
ráð fyrir því að markaðshlutdeild
okkar minnki og að við þurfum að
mæta því með því að bjóða upp á
fjölbreyttari virðisaukandi þjónustu
og sækja inn á önnur svið.“
Er búið að ákveða að selja
Landssímann?
„Ekki mér vitanlega. Ríkisstjóm-
in tekur ákvörðun um það og í
stjómarsáttmálanum segir að það
skuli undirbúið. Ég held þó að þessi
deila sem nú er komin upp um
meinta ríkisstyrki og vanmat á fyr-
irtækinu verði hest útkljáð með
sölu. Það verða hins vegar stjóm-
málamenn sem ákveða hvenær."
Verður hann seldur allur í
einu?
„Þaö fyndist mér alveg fráleitt."
Er einhver hér innanlands sem
hefði burði til þess að eignast
Landssímann allan?