Dagblaðið Vísir - DV - 25.06.1999, Blaðsíða 8

Eftir aö Steingrímur Hermansson -
vinsælasti forsætisráðherra fyrr og
síðar - djammaði með dragdrottning-
um á þessari verðlaunamynd hafa
réttindi homma og lesbía farið hrað-
batnandi.
Það er Hinsegin helgi þessa helgina. Sannkölluð Gay Pride-hátíð í Reykjavík. Lesbíur
og hommar fylkja liði á Ingólfstorgi á morgun, stolt af því að vera þau sjálf.
Skemmtiatriði og uppákomur, ball á Spotlight um kvöldið. Opið hús hjá Samtökunum
‘78 og bara frábært að vera hýr. Fókus tók smá status-tékk á þremur hommum og
þremur lesbíum. Athugaði hvernig lífið væri að fara með þetta fólk og spurði líka út í
drauma þeirra og þrár.
Hommarog lesbíur
Hommar og
lesbíur á íslandi:
Fyrsta ballið
var fyrir
18 árum
Klara Bjartmarsdóttir
starfsmaður Knattspyrnusambands íslands:
Háskólamenntuð
lessa hjá KSÍ
R°uge.
Það er Hinsegin helgi um helgina
og því ráð að rifja aðeins upp sögu
hinsegin fólks á íslandi. Hommar
eiga sér aðeins lengri sögu en
lessur og eru til sögur af körl-
um að dansa saman í stríð-
inu. Þjóðin kippti sér ekki
mikið upp við þetta og lét
hommana í friði vegna þess
að hún kærði sig ekki um
að vita neitt. Þetta breytt-
ist svo um munaði þegar
Samtökin ‘78 voru
stofnuð. Þá var strax far-
ið að vinna að því að
samkynhneigt fólk gæti
abbast upp á aðra, eins og
sumir vilja orða það. Þeir hættu sem
sagt að lifa lífinu í felum og árið 1981
var svo haldið fyrsta ballið á
skemmti-
staðnum
Manhattan
í Kópavogi.
Það gekk
ekki átaka-
laust fyrir
sig því að
bæjarstjór-
inn í Kópa-
vogi reyndi
að aftur-
kalla skemmtanaleyfið en þegar það
tókst ekki lét hann sér nægja að
stytta skemmtunina um klukkutíma.
Að sögn þeirra sem mættu á ballið
var rosastuð, dragsjóv og diskótek.
Nokkur traust hjónabönd eru meira
að segja sögð hafa myndast á þessu
balli.
Á næstu árum fóru lesbíur og
hommar að vera velkomin á ýmsa
staði því þetta voru með afbrigðum
góðir kúnnar. En er ekki fyrr en upp
úr 1990 sem hommar og lesbíur fara
að geta verið að fullu þau sjálf. Þá var
t.d. veitingahúsið 22 opnað sem enn
þann dag í dag er afdrep fyrir alla;
lesbíur, homma, gagnkynheigða og
verður örugglega
melra stuð á Ingólfs-
torgl á morgun.
„Það eru þrjú ár síðan ég kom alveg
út úr skápnum, þá svona opinber-
lega,“ segir Klara Bjartmarsdóttir,
30 ára, og útskýrir að það hafi
verið í tengslum við lögin um
staðfesta sambúð lesbía og
homma en hún er einmitt í
sambúð með Eddu Garðars-
dóttur. Þær eru bamlausar, bíl-
lausar en eiga íbúð og sitt reið-
hjólið hvor sem þær nota mikið.
Var mikið vesen að koma út úr
skápnum?
„Nei, það var ekkert stórmál, en
1 þetta er samt ekkert eins og að segja
foreldrum sínum að maður ætli í MH
í stað MS. Þetta er mjög stórt skref.“
Varaformaður Sam-
takanna ‘78
Týpískur föstudagur hjá Klöru
hefst á því að hún vaknar, að sjálf-
sögðu, gefur kisu og gengur í vinnuna
sem er rétt hjá. Hún starfar hjá Knatt-
spymusambandi íslands og fer heim í
hádeginu til að borða. Svo er bara
rokið aftur í vinnuna og unnið fram á
kvöld. Klara starfar líka mikið innan
Samtakanna ‘78 þar sem hún gegnir
varaformensku, auk þess sem hún
byrjar nú í haust í framhaldsnámi í
uppeldis- og kennslufræði en Klara er
með BA-gráðu í félagsfræðum.
Full mannréttindi
„Ég hef fundið fyrir fordómum en
ekki orðið fyrir líkamlegu aðkasti,“
segir Klara en bætir því við að hún
hafi aldrei látið það eyðileggja neitt
fyrir sér. „Þó nær maður aldrei að
koma sér upp það þykkum skráp að
það hafi aldrei áhrif.“
Hvar veröurðu eftir tíu ár?
„Þá vil ég auðvitað vera komin með
full mannréttindi," segir Klara og á
við að lesbíu- og hommapör verði að
fullu metin á við gagnkynhneigð pör
hvað lög og stjómarskrá varðar.
bjó í tíu ár með yngri mannl en hann dó síðan úr alnæml fyrir nokkrum
árum.“
Veturliði Guðnason
þýðandi:
Slapp við alnæmi
Regnbogafánl lesbía og homma og
bleikur þríhyrningur nasistanna.
aðra sem á annað borð hneigjast til
skemmtanahalds.
Tveimur árum síðar mætir Moulin
Rouge á svæðið og þar var meira að
segja hommi ráðinn sem skemmtana-
stjóri og þá var sko kátt í höllinni.
Hommar, drottningar og lessur
hristu svo rosalega upp í skemmtana-
lífinu á þessum árum að drag-keppn-
in er orðinn að föstum punkti fyrir
alla, hvort sem þeir eru gay eða
hetró. Fyrir fjórum fimm árum náði
þetta hæp að vísu hámarki og homm-
ar komust í pinulitla tísku. Alnæmis-
hræðslan fór minnkandi og samúðar-
fullar kvikmyndir birtust á hvítum
tjöldum og stundum hefur verið gant-
ast með það að hommar þyki finir.
Það þykir allavega svolítið kúl að
eiga hommavin eða lessuvinkonu og
vonandi verður enginn nasísk breyt-
ing þar á.
Það þekkja allir hann Veturliöa
Guðnason þýðanda. Kannski ekki í
sjón en áhorfendur Taxa í gærkvöld
ættu að kannast við kauða og geta
þakkað honum fyrir að hafa skilið
eitthvað í hrognamálinu góða sem
þeir nenntu ekki að læra í grunn-
skóla. Veturliði er hommi. Háskóla-
menntaöur hommi sem fer helst ekki
úr miðbænum og á ekki bíl. Er þræl-
menntaður úti í hinum stóra heimi,
einhleypur og barnlaus.
„Það eru orðin 30 ár síðan ég kom
út úr skápnum," segir Veturliði.
„Þetta var sumarið ‘69 og ég var
einmitt að segja vinum mínum frá því
um daginn að árið ‘99 væri alveg eins
og ‘69. Eina breytingin er að Reykja-
vík er orðin miklu stærri og gay-stað-
imir þar af leiðandi fleiri.“
íslenskir hommar lausir
við rassíur
„Kosturinn við ísland er að sam-
kynhneigð hefur aldrei verið bönnuð
hér á landi. Það ríkti svo mikil þögn
að á milli ‘50 og ‘70 komust hommar
upp með að halda partí og stunda
skemmtanalíf án þess að nokkuð væri
að gert,“ segir Veturliði og bendir á
að víðs vegar erlendis hafi lögreglan
stundað það að gera rassíur á homma-
stöðum.
Alnæmisfaraldurinn
Hvað varstu að gerafyrir tíu árum?
„Ég var bara hér heima að vinna og
var í sambúð. Ég bjó í tiu ár með
yngri manni en hann dó síðan úr al-
næmi fyrir nokkrum árum.“
Ert þú HlV-smitaöur?
„Nei. Ég slapp. Þetta er eitthvað
dularfullt lotterí en það má líka taka
það fram að í kjölfar alnæmisplágunn-
ar kom dálítill skellur því það voru
margir áhrifamenn sem dóu og það er
fyrst núna sem við erum að jafna okk-
ur á þeirri blóðtöku."
„Maður býr náttúrlega og starfar í gagnkynhneigðu samfélagi sem samkyn-
hneigð manneskja."
Ámi Krístjánsson
hársnyrtir:
Beðið afsökunar
fýrir hommahatur
„Já, ég er í algerlega óstaðfestri
sambúð með karli,“ segir Ámi
Kristjánsson, 37 ára, hársnyrtir
og hlær þegar hann er spurður að
nafni karlsins: „Karli Kristins-
syni.“
Þeir félagar eiga bíl, einbýlis-
hús í Hafnarfirði, hundinn Trítil
og svo á hann Karl tvær dætur og
flokkast því undir það að vera
helgarpabbi.
Hvaö ertu búinn aö vera lengi
utan skápsins?
„Frá því ég var 16, eða í 21 ár
núna. Ég var annars eiginlega
aldrei í skápnum. Rétt reyndi að
leyna því í eitt éir og þá var það
búið.“
Óþolandi heimakær
Týpískur fostudagur hjá Áma
er á þá leið að hann vinnur á hár-
snyrtistofunni PapiUu, Lauga-
vegi, frá 9-6 og fer svo beint heim
i Hafnarfjörðinn. „Ég er orðinn
mjög heimakær," útskýrir Ámi,
„eiginlega óþolandi heimakær."
Svo fer hann að labba með Trítil
og leigir sér kannski spólu á víd-
eóleigunni sem hann horfir á um
kvöldið og sofhar síðan ekki fyrr
en mjög seint þar sem hann er dá-
lítið næturdýr.
Umkringdur í húsasundi
Hvaö meö foreldrahlutverkiö,
dreymir þig ekkert um aö eignast
börn?
„Það em mörg ár síðan ég
sætti mig við það að sleppa þess-
um þætti en ég er samt sann-
færður um að ég yrði mjög gott
foreldri,“ svarar Ámi, sem hef-
ur að sjálfsögðu fengið ein-
hverja reynslu í gegnum börn
karlsins.
Hefuröu oröið fyrir aökasti
vegna þess aö þú ert hommi?
„Já. Það er ein góð saga sem
tengist því. Einu sinni, héma
fyrir þónokkuð mörgum árum,
voru einir fjórir, fimm strákar
búnir að króa mig af í húsa-
sundi við Laugaveginn. Og eins
forlögin vilja stundum haga því
þá stöðvaði bHl allt í einu við
húsasundið og í honrnn var vin-
ur minn, gagnkynhneigður -
svo það komi fram, og hann
stökk út úr bílnum og tvistraði
hópnum. En þessi saga er góð
vegna þess að mörgum árum
seinna var ég staddur á veit-
ingastað þegar forsprakki þessa
hóps kom til mín og bað mig um
að fyrirgefa sér.“
Og geröiröu þaö?
„Það er ekki það sem skiptir
máli. Hann gerði það sem hann
þurfti að gera og það hefur ör-
ugglega hjálpað honum mikið.“
„Einu sinni, hérna fyrir þónokkuð
mörgum árum, voru einir fjórir, fimm
strákar búnir að króa mig af í húsa-
sundi við Laugaveginn."
f Ó k U S 25. júní 1999
8