Dagblaðið Vísir - DV - 15.06.2000, Blaðsíða 17

17
FIMMTUDAGUR 15. JÚNÍ 2000
DV
Ástarljóð um lífið
Linda Vilhjálmsdóttir segist ekki þola æðiö sem
fylgir jólabókaflóðinu og sver að hún ætli aldrei að
taka þátt í því aftur. Bókina Öll fallegu orðin,
um þessar mundir kemur út hjá Máli og menningu,
skrifaði hún í vetur, alveg frá hausti fram á vor.
Hún var að skrifa meðan aðrir slógust.
„í sjö mánuði gekk ég um með blokk og blýant í
vasanum," segir Linda. „Hvar sem ég var skrifaði
ég niður orð og setningar, jafnvel á hárgreiðslu-
stofum og í verslunum. Þá var svo mikið í gangi
í hausnum á mér að ég var vinnandi allan sól-
arhringinn. Blokkin var líka á náttborðinu
mínu meðan ég svaf.“
Fljótlega kemur í ljós að það er eiginlega
hálfgerð vitleysa að taka viðtöl við ljóðskáld.
Þeirra tjáningarform eru hin vel völdu orð,
hinar fáu og meitluðu setningar. Bókin er
líka mjög persónuleg og Linda segist bæði
„Ástin er erfitt efni að fjalla um
Þaö eru svo margar klisjur til og margt
sem er aö foröast; pyttirnir eru alls staöar.
Maöur þarf aö vera svo heiöarlegur, “ segir
Linda Vilhjálmsdóttir skáid sem nýlega hefur
gefiö út Ijóöabókina Öll fallegu oröin hjá Máli
og menningu.
eiga erfitt með að lesa hana og tala um hana.
„Ég sagði við Halldór Guðmundsson þegar við
ræddum um að gefa bókina út að ég vildi ekki fara
í eitt einasta viðtal,“ segir Linda. „Ég sagði honum
að um það sem í bókinni stæði mætti segja eins og
i Allo, Allo þáttunum: „I will only say this once“.
Sorgin - stig af stigi
En ef þú ættir að segja einhverjum frá bókinni?
Einhverjum sem gæti ekki lesið hana?
„Ég segði þá: Þetta eru ástarljóð. Ástarljóð um
ástina, sorgina og dauðann, en samt vil ég fyrst og
fremst meina að þetta séu ástarljóð um lífið,“ segir
Linda og snarþagnar.
- Ást sem var, einhvern sem deyr og annan sem
saknar. Satt að segja fyllist maður hræðilegri for-
vitni. Ljóðin eru mjög persónuleg og mann langar
að vita til hvers er hún að yrkja? Hver var þessi
maður? Hvað gerðist eiginlega?
Linda segist alveg gera sér grein fyrir því, en hún
er samt sannfærð um að bókin sé miklu meira en
bara forvitnileg og geti staðið ein og óstudd - án
skýringa. Á endanum sé það það sem skiptir máii.
Ljóðin í öll fallegu orðin eru samfelldur bálkur,
en ekki nefnd hvert fyrir sig. Ekki einu sinni með
rómverskum tölum. Linda segir að ljóðin séu birt I
þeirri röð sem þau eru ort.
„Þetta er sorg í tímalegri röð, stig af stigi. Ég held
að allir þeir sem hafa gengið í gegnum sorg, geti
fundið þau stig sem þeir eru á i bókinni. Og ég segi
eins mikið í þessari bók og ég mögulega get sagt,“
segir Linda. „Á tveimur stöðum ætlaði ég að draga
undan það sem mér þótti of persónulegt og vildi
ekki segja frá, en ég hafði svo góða yfirlesara að
þeir ráku sig samstundis I það. Það kom þá út eins
og þú barafórst
ún þess aö biója um hjálp
fórst og ég frétti ekkert
um þad í fjóra dumbungsdaga
fórst án þess að kveöja mig
án þess aö gefa nokkuö i skyn
bara fórst og burtkallaöir
með þér allt ráðrúmiö mitt
og þú skildir mig eftir
meö munninn fullan af mold
skildir mig aleina eftir
í felum meö skugganum þínum
skildir mig eftir i likfylgd
þar sem ég þekkti ekki neinn
ég þekkti ekki sálu - ekki þig
og vildi ekki þekkja sjálfa mig
og eitthvað sem þeir skildu ekki; að eitthvað vant-
aði til þess að ljóðið hefði tilætlaða merkingu. Auð-
vitað lagaði ég það.“
Linda segir að hún hafi lesið hvert ljóð upphátt
um leið og hún hafði skrifað það. Las það upp í sím-
ann fyrir ljóðelska vinkonu sína. „Sum ljóð er ekki
hægt að lesa upp, þvi að þau hljóma ekki. Þetta er
fyrsta bókin mín sem ég veit fyrir víst að hægt er
að lesa upphátt."
Blaðamaður menningarsíðu er sammála því að
ljóðin hljómi vel, enda nýbúinn að hlusta á Lindu
lesa á ljóðakvöldi. Rann þar hægri augnlinsa burt í
táraflaumi og sást ekki meir.
Just to say I miss you baby
- Það vekur athygli að í upphafi bókarinnar
er tilvitnun í Bruce Springsteen: „Just to say I
miss you baby...“
„Já, þetta hafa margir aðrir en Springsteen
sagt áður,“ segir Linda og flissar. „En tilvitn-
unin er þama vegna þess að ég velti því aldrei
fyrir mér að ég væri að fara að yrkja ástarljóð.
Ég settist bara niður og þau komu til mín. Þeg-
ar ég var búin með helminginn sýndi ég Diddu
vinkonu minni ljóðin og hún sagði strax: „Ofsa-
lega ertu hugrökk að yrkja um ástina." Þá fór ég
að velta því fyrir mér hvað ástin er erfitt efni að
fjaila um. Það eru svo margar klisjur til og margt
sem er að forðast, pyttimir em alls staðar, eins og
„Just to say I miss you baby,“ og ámóta setningar
sem allir hafa einhvern tíma sagt. Maður þarf að
vera svo heiðarlegur."
- Ertu óvön því að skrifa um ástina?
„Ég hef skrifað ljóð sem ég hef sjálf litið á sem
ástarljóð þó að ekki hafi þau verið með orðin „Ást-
in min“ í sér. í dægurlagaþjóðfélaginu virðist þess
vera þörf svo að ástarljóð séu túlkuð sem ástarljóð.
Ég held að allir hafi ort um ástina, þó að aðferðin
sé kannski sú að lýsa fjalli uppi á Möðrudalsöræf-
um, eins og ég gerði í minni fýrstu bók. Það var líka
einhver umræða fyrir nokkmm árum um að ljóðið
væri dautt. Fram að þessu hef ég ekki blandað mér
í hana en hef alltaf verið á því að ljóðformið sé mjög
nýtilegt. Hefurðu til dæmis eitthvað betra form ef
þú ætlar að tala um ástina?"
Kaldhæönin brotin á bak aftur
„Það hafa verið kaldhæðnir tímar hin síðari ár,
sem ekki hafa hentað vel til ljóðagerðar," segir
Linda. „Það er að vísu hægt að skrifa mjög flott ljóð
sem um leið em kaldhæðin, en þá skortir á ein-
lægnina. Ég held samt að það sé að breytast og fólk
sé að yrkja af meiri einlægni en áður. Að það segi
rneira."
Linda viðurkennir þó að sjálf hafi hún oft brugð-
ið fyrir sig kaldhæðninni.
„Já, já. Mörg þannig ljóð hef ég ort, en í þriðju
bókinni minni reyndi ég markvisst að brjóta kald-
hæðnina á bak aftur. Ef maður er orðinn fær í
henni verður hún svo sterkt afl í lífi manns. Það er
svo gott að skýla sér á bak við hana. En ég held að
við komumst ekki lengra í þessa átt sem við höfum
verið að fara . Við erum í einhverju hámarki efnis-
hyggju og því sem fólk hefúr verið að láta líf sitt
snúast um undanfarin ár. Nýir tímar geta ekki boð-
ið upp á neitt nema leit í aðra átt - sem hlýtur að
vera inn á við,“ segir skáldið að lokum.
Tónlist og náttúra við Mývatn
„Sú hugmynd varð til í fyrra að halda tónlistar-
hátíð við Mývatn og hafa hana kringum 17. júní þvi
að sumarið kemur snemma við Mývatn. Þar er veð-
ursælla og grænna en annars staðar á landinu," seg-
ir Margrét Bóasdóttir, söngkona og listrænn stjóm-
andi hátíðarinnar sem haldin er í annað sinn um
helgina.
Þessi hugmynd var síðan mótuð og gerð að veru-
leika í samvinnu við heimamenn, Hótel Reynihlíð
og aðra sem að ferðaþjónustu við Mývatn koma.
Ákveðið var í byrjun að taka forskot á aðalferða-
mannatímann og hrinda af stað tónlistarátaki.
„Það sem vakti fyrir mér var að hafa Mývatnshá-
tíðina dálítið öðruvísi en aðrar tónlistarhátíðir og
sýna þar með nýjar hliðar á klassískri tónlist," seg-
ir Margrét. „í sveitinni er hefð fyrir hátíðardagskrá
17. júní með kaffisamsæti og öllu tilheyrandi og því
var ákveðið að leika viðeigandi tónlist með, eða svo-
kallaða kaffimúsík sem samsett er úr öllu mögu-
legu, svo sem franskri kaffihúsatónlist, lögum Sig-
fúsar Halldórssonar og ýmsum spuna. Tónlistar-
fólkinu þótti þetta mjög skemmtilegt og léku menn
þama á alla sína strengi." Hið sama verður uppi á
teningnum þetta árið og leikinn „Mozart og íslenskt
í bland", eins og Margrét orðar það.
Sungið í Dimmuborgum
Margrét segist líka vera stolt yfir þvi að kynna
bamatónleikana sem góður rómur var gerður að í
fyrra og verða nú lokapunkturinn á hátíðardag-
skránni. Vegna kristnitökuafinælisins og 250 ára
dánarárs J.S. Bachs ætla listamennimir einnig að
standa fyrir helgistund í „Kirkjunni" í Dimmuborg-
um. Kirkja þessi er, eins og flestir vita, eins konar
hellir sem aldrei er kqllaður annað en Kirkjan
Listamennirnir sem fram koma á Tónlistarhátíö-
inni viö Mývatn um helgina:
Klarinettuleikararnir Kjartan Óskarsson, Óskar
Ingólfsson og Siguröur I. Snorrason, Nora Korn-
blueh sellólelkari, Soffía Árnadóttir myndlistar-
maöur og Margrét Bóasdóttir, söngkona og list-
rænn stjórnandi. Á myndina vantar Jón Stefáns-
son, organista og kórstjóra.
vegna lögunar sinnar. Enginn veit til þess að þar
hafi áður verið haft um hönd formlegt helgihald.
„Sóknarpresturinn verður með helgistund og við
spilum á þrjú klarinett og syngjum," segir Margrét.
„Það hefur verið sagt með réttu að þrjú klarinett
hljómi eins og orgel og þess vegna fékk ég hið frá-
bæra klarinettutríó Chalumeaux til þess að vera að-
almennina á þessari hátíð. Með þeim syng ég hvað
sem er.“
Sungin fjárlög
Á ári söngsins byrjuðu frændsystkinin Margrét
og Jón Stefánsson organisti á því að halda „Nám-
skeið í fjárlögunum". Nafn námskeiðanna skýrir
Margrét með því að bókin íslenskt söngvasafn, sem
kom út rétt eftir aldamót, skartar mynd úr skáld-
sögunni Pilti og stúlku þar sem Sigga og Indriði
sitja yfir ánum. Bókin var í almennu tali kölluð
fiárlögin og úr henni eru lögin sungin.
„Við höfum farið víða um land og haldið saman
námskeið þar sem öll gömlu lögin eru sungin i
röddum, s.s. Hvað er svo glatt, í birkilaut hvíldi ég
bakkanum á og fleiri. Við sungum Mývatnshátiðina
út með þessu í fyrra og þá tóku þátt í henni 120
manns, alveg frá 10 ára aldri upp í áttrætt. Fólk
hafði óskaplega gaman af þessu," segir Margrét.
„Þama er fólk í senn neytendur og þiggjendur að
tónlist.
Hátíðinni hefur heldur betur vaxið fiskur um
hrygg þar sem myndlistarsýning er einnig haldin í
tengslum við hana. Það er Soffia Ámadóttir mynd-
listarmaður sem sýnir i kirkjunni á staðnum, ann-
ars vegar keramikkrossa í jarðlitum og hins vegar
veggskildi og skálar með speki Hávamála. En þar
með er ekki allt upptalið.
„Einnig verðum við með þá nýbreytni að bjóða
upp á gönguferðir á undan tónleikunum. Landvörð-
ur gengur með áhugasömum um svæðið og fræðir
þá um náttúruna. Enda er Mývatn tilvalinn staöur
til þess að tengja saman náttúm og menningu;
menn ganga sér til heilsubótar og fá svo andlegt fóð-
ur á eftir,‘í segir.Margrét Bóasdóttir- að lokum.
^______________Meiming
Umsjón: Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
Óð fluga
Nú nýlega var endur-
útgefin hjá Vöku-Helga-
felli bamaljóðabókin
Óðfluga eftir Þórarin
Eldjárn, með mynd-
skreytingum Sigrúnar
Eldjárn. Bókin kom
fyrst út árið 1991 og hef-
ur verið ófáanleg um
nokkurra ára skeið.
Hún segir frá mönnum og málefnum á
skondinn hátt, atburðum úr öllum áttum
sem eru laustengdir með óðflugunni
flögrandi um síðumar. Ljóðin eru kímin,
rímið skýrt og myndimar hressilegar,
einmitt það sem þarf til þess að bömin fái
áhuga og festi sér kvæðin í minni. Við-
fangsefnin eru sem fyrr segir margvísleg
og landnámsmenn fá þar jafnvel sitt
pláss, eins og í ljóðinu Ingó:
Onífjöru Ingólfur
er í skapifúlu,
fram og afturflœkist þar
en finnur enga súlu.
Hann finnur gamlan gúmmískó
og grœnar netdkúlur,
en ekki sírnr öndvegis-
og afbragðsgóðu súlur.
Hann kemur auga á ótal hús,
meö uppþvottavél og síma:
HANN ER1RÉTTRI REYKJAVtK
Á RÖNGUM KOMUTÍMA.
Hann gengur upp á grænan hól
og gerist fyllibytta,
og er þar síöan alla tíö
■ algjör myndastytta.
Stórskemmtilegt
fuglaspil
Hjá Æskunni hefur
verið gefið út íslenska
fuglaspilið, sem samið
er af Óskari J. Sand-
holt. Um er að ræða
skemmtilegt og fræð-
andi spil, einkum og sér
í lagi fyrir þá sem
„hvorki þekkja haus né sporð á einföld-
ustu fuglum“ eins og ákveðin söguper-
sóna í íslensku skáldverki. íslendingar
eru samt í eðli sínu fróðleiksfúsir og láta
sig náttúru landsins nokkru varöa og hef-
ur því spilið allnokkurt uppeldislegt
gildi, bæði fyrir börn og fullorðna.
Spilið er hægt að nota sem bingó. Með-
fylgjandi eru spjöld sem hver þátttakandi
fær i hendur en síðan sér stjórnandi um
að draga minni spjöld, hvert og eitt með
ljósmynd af íslenskum fugli. Þátttakandi
sem hefur fuglinn á spjaldinu sínu hróp-
ar þá upp nafn fuglsins og markmiðið er
vitaskuld að fylla sitt spjald og kalla
bingó. Litlu spjöldin má einnig nota í
hefðbundið minnisspil, þar sem tveir eins
bunkar eru meðfylgjandi. Þá vinnur sá
sem safnar flestum samstæðum.
Rúsínan í pylsuendanum er hið svo-
kallaða hljóðabingó, en geisladiskur með
fuglahljóðum er með í pakkanum og geta
leikendur spreytt sig á því að þekkja
hvaða fugl á hvaöa hljóð og ná þannig að
knýja fram sigur.
Jóhann Óli Hilmarsson er höfundur
ljósmyndanna.
Gamansamt tugg
Hugverkaútgáfan hef-
ur gefið út bókina
Geimtugg eftir Jóhann
Helgason - þann hinn
sama og getið hefur sér
gott orð sem dægurlaga-
höfundur. Segir í frétta-
tilkynningu að verkið
hafi að geyma ljóð og
örsögur sem séu ort í
súrrealiskum og gráglettnum anda. Verk-
inu sé einkum ætlað að létta lund lesand-
ans og henti því vel til upplestrar í gleð-
skap.
Tilvitnun í Viktor E. Frankl er að
finna á bókarkápu, en hann hélt því fram
aö viðleitnin til að þroska kimnigáfuna
og sjá hlutina í gamansömu ljósi væri
bragð sem væri hluti af listinni að lifa.
Kímnigáfan í bókinni Geimtugg er þó
ákaflega lítt þroskuð - svo ekki sé fastar
að orði kveðið:
Siggi ló hoppar uppá bílpalli og hlœr
af þeirri einföldu ástœðu
aö hann er fifl
og hefur alltaf veriö. j; t > n i.. ;. , .,