Dagblaðið Vísir - DV - 26.06.2000, Síða 14

14
Menning
Aftur að
bókmenntahátíð
Alþjóðleg bók-
menntahátlð verður
haldin i Norræna hús-
inu og Iðnó í september
og bókmenntaunnend-
ur eru strax farnir að
hlakka til. Þar verða
margir góðir erlendir
höfundar saman komn-
ir, en athygli vekur að
engar tilkynningar
hafa verið sendar út um þá íslensku höf-
unda sem taka þátt. I tilkynningu frá Nor-
ræna húsinu segir aðeins að 15 íslenskir
höfundar muni taka þátt en þeir eru ekki
nafngreindir.
Það sem umsjónarmanni þykir heldur
hnýsilegt er að sígaunavinurinn Gunther
Grass skuli heiðra okkur með nærveru
sinni. Eins og alþjóð líklega veit, þá fékk
Gunther Nóbelinn síðast og ákvað að gefa
sígaunum allar milljónirnar sínar. Menn-
ingarsiðunni líkar vel við slika mannvini.
Svo spillir auðvitað ekki fyrir að hann hef-
ur skrifað allskemmtilegar bækur.
Annað sem áreiðanlega vekur athygli
margra er að brasilíski höfundurinn Paulo
Coelho, sá sem skrifaði Alkemistann, kem-
ur einnig á hátíðina. Alkemistinn var
einmitt þýddur á íslensku fyrir siðustu jól
og það verk vann enginn annar en Thor Vil-
hjálmsson. Eigum við ekki að slá því föstu
að Thor verði þarna í Norræna húsinu í
haust?
Einn er sá maður sem áreiðanlega sker
sig úr hópnum á Bókmenntahátíð, en það er
glæpasagnahöfundurinn Edward Bunker.
Bunker þessi lætur sér ekki nægja að skrifa
glæpasögur, heldur hefur hann sjálfur
drýgt ótal glæpi um ævidagana og setið alls
25 ár i ýmsum fangelsum. Hann hefur skrif-
að fimm bækur, síðast minningabókina Ed-
ucation of a Felon. Hann leyfði líka leik-
stjóranum Quentin Tarantino að njóta góðs
af reynslu sinni og lék í mynd hans, Reser-
voir Dogs, fyrir nokkrum árum, en sú mynd
fjallar einmitt um skipulagða glæpastarf-
semi. Fyrir þá sem muna eftir myndinni, þá
lék Bunker glæponinn Mr. Blue, sem lést
sviplega í upphafi myndar.
Bréf frá Þórbergi
1 tímaritinu Bókasafninu, sem nýlega
kom úr prentvélum, er megináhersla lögð á
menntun bókavarða og bókasafnsfræðinga
og um þau mál fjallað frá ýmsum hliðum.
Meðal annars er skoðuð staðan hér heima
og i nágrannalöndunum, velt fyrir sér nýj-
um kröfum og skyldum stéttarinnar og hug-
leitt hvert hún stefnir á nýju árþúsundi.
Ýmsar aðrar greinar eru í heftinu, en það
sem einkum vekur athygli umsjónarmanns
er að bréf Þórbergs Þórðarsonar til Erlends
í Unuhúsi, frá því árið eftir útkomu Bréfs
til Láru, er birt þar óstytt. Aldrei bregst
Þórbergi stílfimin og skemmtilegheitin eins
og þetta brot úr bréfinu sýnir:
Eg labbaði einn míns liðs suður á eyjuna
og rifjaði upp fyrir mér söguna af
Tyrkjaráninu, æflþátt Jóns píslarvotts og
ástaræfintýri sem Kristín Guðmundsdóttir
átti þama forðum daga í lautum og holum.
Þetta var alt og sumt, sem eg vissi um eyj-
amar. Inn í þetta ófst ógurleg heilsuleysis-
aðkenning og ótti við brjósthimnubólgu og
krabbamein, samfara hægðatregðu og upp-
stoppelsi. Eg reyndi að hægja mér undir
barði einu, en það bar engan árangur. Þá
sneri eg situationinni upp í andlega hug-
leiðingu, sem eg hélt út í 8 mínútur.
Ritstjóri Bókasafnsins er Áslaug Agnars-
dóttir, en að útgáfu blaðsins stendur Upp-
lýsing, félag bókasafns- og upplýsingafræða.
MÁNUDAGUR 26. JÚNÍ 2000
DV
Umsjón: Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
Leiklist
Goðsagnakennt gaman
í Hafnarfjarðarleikhúsinu var
frumsýnt fyrir helgi verkið The
Hammer of Thor en undirtitill
þess er A Mythological Action
Comedy (Goðsagnakennt spennu-
gamanleikrit). Hér er um að ræða
söguna Þrymskviðu sem hvert
mannsbarn á íslandi þekkir þar
sem sagan sú hefur löngum þótt
hin aðgengilegasta af Eddukvæð-
um.
Hamri Þórs er rænt og Loka er
kennt um verknaðinn þar sem
hann er þekktur fyrir að leggja
ekki alltaf stund á heiðarleika.
Loki verður að afsanna að hann
hafi unnið ódæðið og leysir málið
með því að fara til Jötunheima og
ná tali af óberminu Þrymi sem
veit upp á sig sökina. Nú hefst
plott, leikir og hamagangur til
þess að ná hamrinum til baka en
þar tekur einnig þátt Freyja „hin
fegursta gyðja Ásgarðs“ sem
óbermið vill fá fyrir brúði og
neitar að skila hamrinum að öðr-
um kosti.
Kraftar Þórs eru miklir á
kostnað vitsmunanna og það er
undirstrikað í sýningunni.
Hommafóbían - hræðslan við
ergi, kemst þar líka á nýtt stig.
Freyja er tálkvendi sem þó er
vönd að virðingu sinni, girnist
Þór,en ekki Þrym. Heimdallur er
grobbinn Oxfordari og Þrymur
ókennilegur andskoti. Loki, sem
þó var þekktur fyrir að bregða
sér í misskemmtilegra kvikinda
líki er þarna einna viðkunnanleg-
astur af liðinu.
Texas-Freyja
Leikritið er ílutt á ensku og
gefur það marga möguleika á skemmtilegheit-
um sem allir eru vel nýttir. Mállýskur hinna
ólíku goða eru vitaskuld ólíkar: Þannig talar
Heimdallur „Oxford-ensku“, Þrymur „skoska-
ensku“ og Freyja einhvers konar „Texas-am-
ívar Sverrisson í hlutverki Loka Laufeyjarsonar.
Má meö sanni segja aö verkiö Hammer of Thor sé enn ein prúö rós á akri
Hafnarfjaröarleikhússins og þaö eru ekki einungis útlendir ferðalangar sem
þar geta fengiö sitthvað fyrir sinn snúö.
ingunni að tala annað en upp-
runalegan texta Eddukvæð-
anna.
Leikhópurinn Æsir, sem
hefur sennilega verið mynd-
aður sérstaklega fyrir þessa
uppfærslu, er skipaður ungu
fólki sem stundar nám í Leik-
listarskóla íslands. Þetta eru
þau Ólafur Egill Egilsson,
ívar Sverrisson, Gísli Pétur
Hinriksson og Vigdís Hrefna
Pálsdóttir. Þau standa sig
með prýði og ekki hægt að
segja annað en það verði gam-
an að fylgjast með þeim eftir
að námi lýkur.
Handritið er samvinnu-
verkefni leikhóps og leikstjór-
ans Gunnars Helgasonar og
geislar af krafti og leikgleði.
Leikmynd og búningar er
unnið af einum meðlimi leik-
hópsins, Ólafi Agli Egilssyni
og er hugvitssamlega hannað,
auk þess sem hrátt sviðið í
húsnæði Hafnarfjarðarleik-
hússins gefur verkinu goð-
sagnakenndan og allt að því
ógnvekjandi blæ.
Má með sanni segja að
verkið Hammer of Thor sé
enn ein prúð rós á akri Hafn-
arfjarðarleikhússins, og það
eru ekki einungis útlendir
ferðalangar sem þar geta
fengið sitthvað fyrir sinn
snúð.
Þórunn Hrefna
Sigurjónsdóttir
erísku". Þetta gefur verkinu sprenghlægilegt
og nýstárlegt yfirbragð. Skemmtilegur þáttur
í verkinu er líka sá að goðin eru meðvituð um
að þau verða að tala ensku þó að þeim sé það
ekki eiginlegt og t.d. gleymir Þór í geðshrær-
Leikfélagið Æsir sýnir í Hafnar-
fjaröarleikhúsinu: The Hammer of
Thor, byggt á Þrymskviöu. Leik-
stjóri: Gunnar Helgason, Lelkend-
ur: Vigdís Hrefna Pálsdóttir, Ólafur
Egill Egilsson, Ivar Sverrisson og Gísli Pétur Hinriks-
son. Lýsing: Stefán Hallur Stefánsson. Leikmynd.
búningar og þýðing: Ólafur Egill Egilsson.
Tónlíst

Brasilískur tregi
Heldur fámennt var á tón-
leikum brasilíska sellótríósins
sem hélt tónleika í Salnum á
láugardaginn enda rjómablíða
á höfuðborgarsvæðinu og
borgarbúar vart tilbúnir að
láta sólina fram hjá sér fara
þegar hún loksins lætur sjá
sig. Tríóið skipa þeir Márcio
Carneiro, Matias de Oliveira
Pinto og Peter Dauelsberg.
Þeir tveir fyrrnefndu eru
Brasilíumenn búsettir í
Þýskalandi og sá siðastnefndi
Þjóðverji sem búið hefur í
Brasilíu í 40 ár og hafa þeir fé-
lagar leikið saman um árabil
og gefið út tvo geisladiska. Þar
af er annar helgaður verkum
brasilískra tónskálda og það
var var efnið sem áheyrendur
í Salnum fengu að heyra.
Márcio Carneiro, Matias de Oliveira Pinto og Peter Dauelsberg. Þeir skipa
hið brasilíska sellótríó.
Leikiö af einlægni og yf-
irvegun
Flest verkin á efnisskránni
höfðu verið sérstaklega skrif-
uð fyrir tríóið en einnig var þar að finna
skemmtilegar útsetningar Matiasar á
nokkrum verkum. Matias talaði í upphafi lít-
illega um brasilíska tónlist og benti sérstak-
lega á hversu vel sellóið hentaði henni þar
sem hún einkennist oft af nostalgiskum og
tregafullum hljómi og að í henni gæti áhrifa
hvaðanæva, frá Afríku, Evrópu og jafnvel am-
erískri sveitatónlist. Þessi tregi var áberandi í
fyrsta verkinu, Seresta, fyrir þrjú selló eftir
Edino Krieger sem var upphaflega samið fyr-
ir píanó en höfundur útsetti verkið fyrir tríó-
ið á þessu ári. Þar var safaríkum laglínum
skipt á milli félaganna sem léku þær af ein-
lægni og yfirvegun og var verkið í heild hið
forvitnilegasta þar sem undirrituð þóttist
„Leikgleöin skein af hverri nótu svo maður gleymdi staö og stund og veröur
aö teljast miöur aö fleiri hafi ekki getað notiö þessarar ánægjulegu innsýnar
í þrasilíska tuttugustu aldar tónlist. “
greina á stundum einhvem óræðinn Janácek-
hljóm. Mars þrælanna eftir Jaime M. Zena-
mon fylgdi fast á eftir en Zenamon er eitt
virtasta tónskáld ungu kynslóðarinnar í Bras-
ilíu fæddur árið 1953. Verkið segir sögu þræl-
anna frá frelsissviptingu þeirra í Afríku, sjó-
ferðinni, voninni sem þeir halda í í lengstu
lög og að lokum vonleysinu. Þetta er áhrifa-
mikið verk með djúpu þungbúnu yfirbragði
og var afar vel leikið af tríóinu, hinir fjórir
hlutar verksins voru hver öðrum áhrifameiri,
sá fyrsti rytmískur með tregablöndnum lag-
línum, sjóferðin æsileg þar sem tríóið sýndi
skemmtilegt samspil, vonin túlkuð með blíð-
ari tóni þó svo að þar byggi undir niðri dekkri
undirtónn sem braust á yfirborðiö í lokin þeg-
ar ekkert er eftir nema vonleysi
og örvænting. Annað verk eftir
Zenamon kom þar á eftir, Tango
í virðingarskyni við tangósnill-
ingin Piazzolla í smellinni út-
setningu Matiasar og var það að
sama skapi glæsilega leikið.
Heyrt í þrívídd
Baiao eftir Julio Medaglia var
svo siðast á efnisskrá fyrir hlé
en þar vísar tónskáldið í dans
frá héraðinu sem einkennist öllu
fremur af syncópum og var það
skemmtilega rytmískt og vel út-
fært af tríóinu. Endurskin Ron-
aldo Miranda sem samið var fyr-
ir tríóið 1998 var svo frábærlega
leikið með hárfínum blæbrigð-
um. Þeir félagar eru allir prýði-
legir hljóðfæraleikara hver með
sinn persónulega tón og var oft á
tíðum eins og maður sæti í ein-
hverskonar surround - systemi
eða hreint og beint heyrði í þrí-
vídd. Þrír brasilískir tangóar eft-
ir Emesto Nazareth í útsetningu
Matiasar voru hver öðrum betri þar sem leik-
ið var með tilfmningu og samspil þeirra með
miklum ágætum og allar hraða og styrkleika-
breytingar spontant og eðlilegar. Síðust á efn-
isskránni voru svo tvær Bachianas Brasi-
leiras eftir Villa Lobos, Söngur jarðar okkar
og Litla lestin Caipira. Trióið fór á miklum
kostum í þessum myndrænu verkum og hefur
Matiasi tekist afar vel i skemmtilegum útsetn-
ingum sínum að ná fram hverju smáatriði.
Leikgleðin skein af hverri nótu svo maður
gleymdi stað og stund og verður að teljast
miður að fleiri hafi ekki getað notið þessarar
ánægjulegu innsýnar í brasilíska tuttugustu
aldar tónlist.
Arndís Björk Ásgeirsdóttir