Dagblaðið Vísir - DV - 28.06.2000, Blaðsíða 13

13
MIÐVIKUDAGUR 28. JÚNÍ 2000
X>V_________________________________________________________________________________________________________________________Merming
Umsjón: Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
Sjónvarpseinþáttungar Guðbergs:
Hvorki geðveiki né fyllerí
Guðbergur Bergsson rithöfundur hefur skrifað tvo
sjónvarpseinþáttunga sem verða á vetrardagskrá
Sjónvarpsins. Þetta eru verkin Ung stúlka býr um
sig; íslenskur þroski og Gömul kona býr um rúmið
sitt; íslensk þrá. Leikþættimir hafa nú verið teknir
upp, en þeir eru í leikstjóm Viðars Eggertssonai’.
- Um hvað fjalla þessi verk?
„Þau Qalla á táknrænan hátt um leið manns frá
vöggu til grafar," segir Guðbergur. Hvemig kona býr
um sig meðan hún er ung og hvemig hún býr um sig
undir dauðann. Rúmið er tákn um það hvernig þess-
ar persónur búa um sig. Til lífsins og til dauðans."
Nískt eða blankt Sjónvarp
- Hvað varð til þess að þú fórst að skrifa fyrir
þennan miðil?
„Ég hef skrifað ansi margt fyrir þennan miðil, en
sjónvarps- og kvikmyndavaldið hér hefúr ekki viljað
neitt af því. Þessi verk hafa legið hjá Sjónvarpinu í
þrjú eða fjögur ár. Ég býst við því að það sé annað-
hvort mjög nískt eða blankt - og tekið verkin vegna
þess að það er ódýrt í framleiðslu. í því em tvær
leikkonur og ólíkt því sem vant er í sjónvarpsleikrit-
um er hér enginn ríkur maður, ekkert fyllerí og ekki
ráðdeildarleysið, sem er yflrleitt í íslenskum sjón-
varpskvikmyndum. Verkið er fyrst og fremst íslensk
ráðdeild - svo það hlýtur að vera komin ný stefha í
sjónvarpið eftir að Sigurður Valgeirsson fór frá.“
Geðveiki er líka algengt umijöllunarefhi. Er ein-
hver geðveikur í verkinu?
Unnur Osp Stefánsdóttir leikur ungu stúlkuna í
verki Guöbergs.
„Nei, þetta er ósköp
heilbrigt fólk og leikkon-
umar Unnur Ösp Stef-
ánsdóttir og Þóra Frið-
riksdóttir era góðar en
ekki geggjaðar. Vanda-
mál leikara er að þeir
vinna á sviði og verk
þeirra hverfa. Svo mér
datt í hug að reisa þeim
einhvers konar minnis-
varða með einleikjum. Ég
skrifaði einleik fýrir
Þóra og annan fyrir unga
leikkonu. Svo áttu líka að
vera einleikir fyrir karl-
menn, en þeir týndust.“
- Týndir þú þeim eða Sjónvarpið?
„Ég týndi áhuganum af því það var ekki áhugi hjá
því.“
islensk tilgerð gengur ekki í útlöndum
„Það er öðravísi með sjónvarp en bækur,“ segir
Guðbergur. „Það er hægt að fara með handrit til ann-
ars útgefanda, en hér á landi er aðeins hægt að fara
til eins kvikmyndaframleiöanda.“
- Áttu kvikmyndahandrit í fóram þínum?
„Já. Við Ólafur Páll Sigurðsson, kvikmyndagerðar-
maður í London, skrifuðum kvikmyndahandrit en
skrifa yflrleitt um venju-
legt fólk og mér fannst
liklegt að Viðar mundi
túlka án tilgerðar - en til-
gerð er algeng í íslenskri
list. Hún er það sem drep-
ur kvikmyndagerðina hér
og veldur því að íslensk
list verður aldrei útflutn-
ingsvara. Það að fýlgja
línum frá útlöndum og
gæða þær bara íslenskri
tilgerð, gengur ekki í hin-
um svokallaða stóra
heimi.“
Hollywood kitlaði
ekki
- Fékkst þú ekki tilboð
frá Hollywood hér um
árið?
„Einu sinni og sagði
þeim að ég hefði engan
áhuga á því, vegna þess
að ég veit að það er erfitt
að eiga í samningavið-
ræðum við aðra. Kunn-
ingi minn á Spáni, rithöf-
undur, fékk líka tilboð frá
sama leikstjóra, og ráð-
lagði mér að svara þessu
ekki þar sem hann hafði
lent illa í honum. Ég
sagði því strax nei.
- Kitlaði það þig ekki
neitt?
„Nei. Ég held að aðeins
íslendingar geti gert kvik-
myndir byggðar á ís-
lenskum bókum. íslensk
kvikmyndagerð er léleg,
en hún á sterka að í fjöl-
miðlum, sem auglýsa
hana með stjömum, sem
era falsaðar, eins og öll ís-
lensk upphefö."
- Hefur þú ekki notið
töluverðrar upphefðar?
„Ég get ekki sagt það.
Nokkrar bækur mínar
hafa komið út í útlöndum
og sumar í tveimur eða
þremur útgáfum aðallega
vegna þess að ég hef
kynnt þær sjálfur. Það er
ekki hægt að segja að
áhugi sé á íslandi eða ís-
lenskri menningu í út-
löndum, nema e.t.v. í
Þýskalandi. Það er til
dæmis enginn áhugi á ís-
lenskri menningu í
Skandinavíu, þar er bara
skylda að þykjast hafa
áhuga.“
Þegar rætt er um fram-
tíðina, þó ekki sé lengra
fram á við en að jólabóka-
vertíðinni, segist Guðberg-
ur vera að skrifa ópera með Dr. Gunna, sem sennilega
verður sett upp í september, auk þess sem hann gefúr
út bamasögu og smásagnasafn fyrir jólin. Hvort
tveggja kemur út hjá JPV forlagi. Svo stóð einnig til að
gefa út Ijóðabók, en hún bíður betri tíma.
Leikþátturinn Gömul kona
saminn fyrir Þóru
leikkonu.
var
við fengum engan styrk frá
Kvikmyndasjóði. Þá var
handritið stytt niður í stutt-
mynd, en það gekk ekki
heldur. Verkið er því til í
mörgum útgáfum sem vora
gerðar til þess að koma til
móts við þá sem veita fé til kvikmyndagerðar, en
ekki vegna listræns metnaðar."
Aftur að einleikjunum. Hvemig líkar þér að vinna
með Viðari Eggertssyni?
„Ég gerði það að skilyrði að Viðar leikstýrði. Ég
UV- MYI\L»IK tllNAN UNIN
Guöbergur Bergsson rithöfundur
„Þaö er ekki hægt aö segja aö áhugi sé á ís-
landi eöa íslenskri menningu í útlöndum,
nema e.t.v. í Þýskalandi. Þaö er til dæmis
enginn áhugi á íslenskri menningu í Skandin-
avíu, þar er bara skylda aö þykjast
hafa áhuga. “
Viðar Eggertsson leikstjóri.
Leiklist
Að heyra með augum og
með eyrum
sjá
Erfltt var að skilgreina nákvæmlega tilflnning-
ar sínar að lokinni „leiksýningu" japanska leik-
arans og zen-heimspekingsins Yoshi Oida í Iðnó
á fostudagskvöldið var. Hann segist sjálfur í við-
tali vilja „fara með áhorfendur með sér á sérstak-
an stað“ með list sinni, og kannski tókst honum
það þó að hópurinn þetta kvöld virtist heldur
tregur í taumi.
Sýningin samanstóð af tónlist sem Wolf-Dieter
Trustedt galdraði fram á margvísleg hljóðfæri,
heimasmiðuð sum að því er virtist, hreyfingum
leikarans og texta, meðal annars (dæmi)sögum
sem sumar voru ansi skondnar og heimspekileg-
um spurningum sem hann varpaði út í salinn eða
til ákveðinna einstaklinga - enda heitir sýningin
Interrogations eða Spumingar. íslendingar eru
ekki hrifnari af því en aðrir að vera settir í próf
óundirbúið og eitthvað þótti Oida djúpt á svörum
áhorfenda - sem vissu varla hvort meiningin var
að þeir gæfu eða biðu eftir aö meistarinn gæfi
þau sjálfur. „Hver er tilgangur lífsins?" var meg-
inspurningin, sett fram ýmist beint eða óbeint, og
hefur vafist fyrir merkari heimspekingum en
þarna voru saman komnir að ansa því. Enda
gerði Oida meinlegt grín að öllum tilraunum okk-
ar.
Eftirminnilegust frá þessu kvöldi verða líklega
atriðin þar sem tónlist og hreyfmgar mynduðu
óvænta og framandi einingu - þegar við heyrðum
með augum og sáum með eyrum, eins og Oida
orðaði það - til dæmis þegar hönd Oida varð sjálf-
stæð vera sem tók furðulegustu myndbreytingum
í takt við tónlistina. Einnig voru heillandi hreyf-
ingar leikarans við hljóð úr frumlegu blásturs-
strengjahljóðfæri eða vindhörpu sem Trustedt lék
listilega á með andardrætti sínum.
Silja Aðalsteinsdóttir
Gestalelkur í lönó 23.6. 2000: Interrogations. í flutningi
Yoshi Oida og Wolf-Dieter Trustedt.
Bubbi í The
Times
Aðaltónlistargagnrýnandi The
Times í London, Hilary Finch, brá
sér hingað á Listahátíð og fannst
mikið til koma. Hún skrifaði grein-
ina „That’s what I call a super
market" í blaðið 31. maí sl. og
minntist m.a. á frammistöðu Bubba
Morthens í íslensku óperunni:
„Sveinn Ein-
arsson, listrænn
stjórnandi há-
tíðarinnar og
svar íslands við
Peter Hall, fékk
þá innblásnu
hugmynd að fá
hinn hrjúfa
rokkbarítón
Bubba
Morthens, sem kemst næst Björk í
þjóðarvinsældum, til að flytja eigin
útgáfu af söngvum sænska 19. aldar
skáldsins og söngvasmiðsins BeUm-
ans. Morthens sýndi augljósa með-
líðan með lífi og starfi alkóhólistans
og farandtrúbadorsins Bellmans og
var flutningurinn hávær og
ögrandi, en þó sérkennilega hlýleg-
ur.“
Hilary Finch minnist auðvitað
líka á Björk og Halldór Laxness í
greininni, auk Nýlistasafnsins og
ljóðasýningarinnar í Þjóðmenning-
arhúsinu. Steinu Vasuiku og Lista-
safn íslands lætur hún ekki hjá líða
að nefna og Huldu Hákon og Lista-
safn Reykjavíkur. Lokaorðin í
greininni eru tilvitnun í verk Huldu
Hákon, „Allir þekkja alla og allir
eru skyldir" eða „Everyone knows
everyone and everyone is related"
en það eru orð sem Hilary þykja
lýsa íslandi í hnotskurn.
íslenski dans-
flokkurinn í
Prag og Bologna
Islenski dansflokkurinn sýnir
verk Ólafar Ingólfsdóttur, Maðurinn
er alltaf einn, á tveimur danshátíð-
um í Evrópu í næstu viku. Verkið
kom fyrst fram í danshöfundasam-
keppni íslenska dansflokksins
haustið 1998 en var frumsýnt í nú-
verandi mynd í Borgarleikhúsinu
haustið 1999. Það var síðan sýnt aft-
ur í Avignon fyrr á þessu ári. Tón-
listin er eftir Hall Ingólfsson, fyrr-
um meðlim í Ham og XIII.
Dansarar í verkinu eru Chad
Adam Bantner, Guðmundur Helga-
son, Hildur Óttarsdóttir (á mynd) og
Katrín Ágústa Johnson.
Sýningar í Prag verða 28. og 29.
júní og í Bologna 2. júli og eru hluti
af Trans Danse Europe 2000, dans-
hátíð Menningarborga Evrópu árið
2000. Islenski dansflokkurinn stend-
ur fyrir Reykjavíkurhluta hátíðar-
innar í Borgarleikhúsinu í byrjun
nóvember og þar sýna dansflokkar
frá Frakklandi, Italíu, Tékklandi og
víðar.
Af öðrum spennandi verkefnum.
sem íslenski dansflokkurinn kemur
nálægt. má nefna stórvirki Jóns
Leifs, Baldur, sem M2000 setur upp,
og Jorma Uotinen semur dansverk
við. Baldur verður frumsýndur í
Laugardalshöll 18. ágúst og verður
einnig fluttur í Bergen og Helsinki.
Til stendur að portúgalski danshöfúnd-
urinn Rui Horta semji nýtt verk fyrir
íslenska dansflokkinn sem framflutt
verður á næsta ári en hann sýndi verk-
in Diving og Flat Space Moving eftir
Horta veturinn 1999. I haust verður
loks frumsýnt í Reykjavík og París
nýtt stutt verk fýrir „óhefðbundin"
svið sem Cameron Corbett er að vinna
að ásamt hljómsveitinni Múm.