Dagblaðið Vísir - DV - 26.07.2000, Blaðsíða 13

13
MIDVIKUDAGUR 26. JÚLÍ 2000
X>V_________________________________________________________________________________________________________________________Menning
Umsjón: Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
Lúðraköll og klukknaspil
Á Skálholtshátíð sem haldin var
um helgina var því fagnað að 1000 ár
eru liðin frá kristnitöku á íslandi og
á sunnudaginn voru tónleikar i til-
efni þess að 100 ár eru liðin frá fæð-
ingu tónskáldsins Karls Ó. Rrmólfs-
sonar. Karl, sem lést árið 1970, var
afkastamikill i íslensku tónlistarlífi
en eftir hann liggur mikill íjöldi tón-
verka af ýmsu tagi og þá ekki síst
mörg afar falleg sönglög sem allir
þekkja.
Á tónleikunum voru flutt þrjú
verk eftir Karl og eitt hans
þekktasta, í fjarlægð, sem leikið var
af Jóhanni Stefánssyni trompetleik-
ara og Eyþóri Jónssyni orgelleikara.
Var flutningurinn prýðilegur, fyrir
utan einstaka staði þar sem samspil-
ið hefði mátt vera nákvæmara. Finn-
ur Bjamason tenór og Eyþór fluttu
þar næst Mariuvers, ópus 15 nr. 2,
við texta Matthíasar Jochumssonar.
Verkið er heldur dommaralegt að
mínu mati en Finnur gerði allt sem í
hans valdi stóð með sinni mjúku og
hlýju rödd til að gæða það lífi og
tókst með ágætum með aðstoð Ey-
þórs.
Vantaði neistann
Aðalverkið á efnisskrá var svo Há-
tíðarljóð ópus 42 við texta Sigurðar
Einarssonar. Verkið var samið í til-
efni samkeppni um kantötu á Skál-
holtshátíö árið 1956 og lenti það í
fjórða sæti keppninnar. Það var
aldrei flutt en lenti ofan i kassa með
ýmsum skjölum og það var Hilmar
Örn Agnarsson sem hafði veg og
vanda af því að dusta af því rykið og hljómaði það
í fyrsta sinn nú um helgina undir hans stjóm.
Flytjendur voru Skálholtshátíðarkórinn og Jóhann
Stefánsson og Freyr Guðmundsson trompetleikar-
ar, Vilborg Jónsdóttir og Ingi Garðar Erlendsson
básúnuleikarar og Kjartan Guðnason pákuleikari.
Ólafur Hólm lék á rökkurklukkur og Eyþór á org-
laus. Flutt vora 1., 2., 3., 5. og 7.
vers ljóðsins. Fyrsta versið,
„Hringjum inn heilagar tíðir“, var
flutt af Finni, kórnum og hljóm-
sveit og var það vel gert. Sérstak-
lega bauð verkið upp á fallegan
hlut kórsins sem stóð sig með mik-
illi prýði og hefur til að bera ágæt-
an sópran, sem oft mæddi töluvert
á, og söng hann af öryggi.
Forn hljómur
Verkið er i heildina dálítið há-
stemmt á köflum og býður ljóðið
hreinlega upp á það. Karli virðist
hafa hlaupið kapp í kinn oft á tíð-
um, t.d. líkt og í öðru versi þar sem
honum er mikið niðri fyrir, en þar
braut kórinn upp á yfirþyrmandi
þjóðernisstemningu með skemmti-
legum kóda i endann sem var veru-
lega áheyrilegur.
Jón Sigurbjörnsson las upp 3. og
5. vers „Gjöf Gizurar" og „Oddur
Gottskálksson", og fór Jón skýrt og
vel með sinn hlut af hæfilegri til-
finningu, meðan hljómsveitin lék
undir stemningstónlist sem hefði
passað ágætlega inn i gamla svart-
hvita heimildamynd um forna ís-
lenska þjóðhætti. Meira að segja
hljómurinn í hljómsveitinni virk-
aði svolítið fom með dempuðum
málmblásturshljóðfærunum.
Það sem ég var hrifnust af var
kórpartur verksins sem var vand-
aður og oft á tíðum afar fallegur,
líkt og í síðasta erindi ljóðsins, Sé
hér setur Kristi, sem var einlægt
og afar fallegt í meðförum Finns og
kórsins. Flutningur verksins var hinn ágætasti,
fyrir utan nokkra staði þar sem blásaramir virk-
uðu ekki nógu öruggir. Ekki er ástæða til annars
en að óska Hilmari Emi, sem hélt utan um allan
flutning, til hamingju. Á hann heiður skilinn fyrir
þetta skemmtilega framtak.
Amdis Björk Ásgeirsdóttir
Karl O. Runólfsson tónskáld
Um þessar mundir eru liöin 100 ár frá fæöingu hans og var
þess minnst í Skálholti um helgina.
elið, Finnur sá um einsönginn og upplesari var Jón
Sigurbjömsson.
Verkið hófst á hátíðlegum inngangi og tilheyr-
andi lúðraköllum með klukknaspili. Þó að hátíð-
leikinn væri allsráðandi vantaði nokkum neista í
flutninginn sem var eilítið blátt áfram og þung-
lamalegur og virkaði inngangurinn nokkuð stefnu-
Lummur og hunang í Reykholti
Söguveisla á
Njáluslóð
Sögusetrið
á Hvolsvelli
stendur í
sumar fyrir
svokallaðri
„söguveislu"
sem er sam-
starfsverk-
efni hrepp-
anna í austanverðu Rangár-
þingi og Reykjavíkur M 2000.
Söguveislan er haldin á
hverju föstudagskvöldi í Sögu-
skálanum, sem er til húsa í
Sögusetrinu. Skálinn er eftir-
líking af langhúsi frá miðöld-
um en þar sitja gestir við lang-
borð, snæða glæsilega þrirétt-
aða veislumáltíð (eldsteikt
fjallalamb i aðalrétt) við flökt-
andi ljós frá kyndlum á veggj-
um.
Á milli mála er fluttur leik-
þátturinn „Engin homkerling
vil ég vera“ sem fjallar um
Hallgerði Höskuldsdóttur, sem
og söngdagskráin „Fögur er
hlíðin" þar sem þrír rangæsk-
ir söngvarar, Gísli Stefánsson,
Jón Smári Lámsson og Sigurð-
ur Sigmundsson flytja kafla úr
lagaflokki Jóns Laxdals við
ljóð Guðmundar Guðmunds-
sonar um persónur sem fyrir
koma í Njálu - við undirleik
HaUdórs Óskarssonar tónlist-
armanns.
Á undan söguveislunni eiga
gestir þess kost að fá leiðsögn
um sýninguna „Á Njáluslóð"
og fara síðan með sérfróðum
leiðsögumanni á nokkra helstu
sögustaði Njálu, en sú ferð tek-
ur u.þ.b. 3 1/2-4 klst. Söguskál-
inn er siðan opnaður fyrir
gesti og veislan hefst með borð-
haldi.
Megintilgangurinn með allri
starfsemi Sögusetursins er að
kynna gestum og gangandi
Brennu-Njáls sögu frá ýmsum
- og á stundum nýstárlegum -
sjónarhornum. Allar frekari
upplýsingar eru veittar í Sögu-
setrinu, Hvolsvelli, s. 487 87 81
eða 895 91 60. Forstöðumaður
setursins er Arthúr Björgvin
Bollason.
Steinunn Birna Ragnarsdóttir, píanó-
leikari og listrænn stjómandi Tónlistar-
hátíðarinnar í Reykholtskirkju, segir að
hátíðin hafl upphaflega verið gamall
draumur sem varð til þegar hún var sjálf
að spila á líkum hátíðum á Spáni. Þá
hugsaði hún með sér að það gæti verið
gaman að fara í ævintýraferð út úr bæn-
um og njóta tónlistar i leiðinni. En hvers
vegna varð Reykholt fyrir valinu?
„Ég er ættuð úr Borgarfírðinum og á
ættingja þar á öðrum hverjum bæ,“ segir
Steinunn Birna. „Ég sá Reykholt alltaf
fyrir mér eins og krakkar sjá ævin-
týrakastala, því afi og amma vora þar
uppalin en þurftu að flytja úr sveitinni og
sáu alltaf eftir því. Ég er alin upp við að
Reykholt sé nokkurs konar land fyrirheit-
anna,“
Steinunn segir að staðurinn sé líka upp-
lagður fyrir svona hátíð eftir að nýja
kirkjan var byggð, því að hún sé fínt tón-
listarhús. Fjarlægðin frá Reykjavík sé líka
mátuleg, rétt rúmur klukkutíma akstur á
löglegum hraða. Nú er Reykholtshátíðin
haldin í fjórða sinn og að sögn hafa hátíð-
irnar mælst ótrúlega vel fyrir frá upphafi.
Ekki karlar í smóking
„Aðsóknin hefur farið fram úr öllum
minum vonum,“ segir Steinunn Birna og
bætir við að fyrst í stað hafi mikill
taugatitringur verið og ótti um að hátíðin
ætti eftir að „floppa“ eins og dæmi eru um
með klassískar tónlistarhátiðir. „Þegar
það gerist ekki og maður fær að auki frá-
bær viðbrögð gefur það bara tilefni til
áframhaldandi bjartsýni."
Það eru engir aukvisar sem leika með
Steinunni í Reykholti og má þar nefna
Bryndísi Höllu Gylfadóttur sellóleikara,
Sigurlaugu Eðvaldsdóttir fiðluleikara og
Hönnu Dóru Sturludóttur sópransöng-
konu. Stefnan er þó að geta einnig boðið
upp á það besta sem er að gerast erlendis
í klassíkinni á hverjum tíma.
Nú er tromp Steinunnar Bimu og fé-
laga í Reykholti Vertavo-strengjakvartett- Steinunn Birna Ragnarsdóttir píanóleikari
inn, sem talinn er einn besti kvartett í Hún er listrænn stjórnandi tónleikanna í Reykholti
Evrópu. sem haldnir veröa um helgina.
„Stereotýpan af kvartettleikara eru karl-
ar á sjötugsaldri í smóking, en Vertavo
samanstendur af ungum konum. Ég kolféll
fyrir þeim þegar ég sá þær leika í fyrra og
tryggði að þær kæmu í Reykholt án þess að
vita hvað þær kostuðu. Ég var heppin að
hafa fest þær strax af því þær eru bókaðar
ferna tónleika á viku langt fram í timann,"
segir Steinunn. „Þær eru með hörkupró-
gramm, m.a. Bartók-kvartett, þekktan fyrir
að vera meistaraverk sem er mjög erfitt í
flutningi og nánast óspilandi. Einnig leika
þær ásamt Bryndísi Höllu frægan sellók-
vintett eftir Schubert sem er eitt það falleg-
asta sem Schubert samdi. Algert hunang!"
Hanna Dóra syngur gömlu lumm-
urnar
Hanna Dóra Sturludóttir, sem hefur átt
velgengni að fagna sem konsert- og óperu-
söngkona í Þýskalandi, verður á hátíðinni
og Steinunn Birna segir að hún syngi allar
„gömlu lummurnar" en í nýjum mjög
skemmtilegum búningi. Svo dæmi séu tek-
in er bætt strengjum í gömlu íslensku
sönglögin.
„Það er engin tilviljun að gömlu sönglög-
in hafa verið sungin svo oft,“ segir Stein-
unn. „Þau hafa verið mikið sungin vegna
þess að þau eru góð. Auðvitað höfum við
heyrt Draumalandið sjö hundruð sinnum,
en það er frábært að fá á það nýjan flöt.“
Á lokatónleikunum á sunnudagskvöldið
flytur Hanna Dóra ljóðaflokk eftir Mendels-
sohn ásamt strengjakvartett. Flutt verður
nýtt verk eftir Þorkel Sigurbjömsson.
En hvað er að mati Steinunnar það
skemmtilegasta við að vera tónlistarmaður
á tónlistarhátiðinni í Reykholti?
„Músíkantar eru einfarar að því leyti að
þeir eru alltaf einir heima að æfa sig. Mað-
ur hittir ekki kollegana nema endrum og
eins. Þessa vikuna búum við hins vegar í
Reykholti og æfum saman alla vikuna. Það
myndast við það sérkennilegt bræðralag og
ný vídd á það sem við erum að gera.“
Hægt verður að fá forsmekkinn af hátíð-
inni á Súfistanum í dag kl 17.30 þegar
Vertavo-kvartettinn, Hanna Dóra og fleiri
listamenn leika þar sýnishom.
Gústi guðs-
maður og
fleiri af Sigló
Út er
komin á
vegum
Laugar-
ásvídeós
geisla-
platan
Svona
var
Sigló.
Segir á plötuumslagi að
lengi hafi verið rætt um að
taka saman efni úr tónlistar-
sögu Siglfirðinga síðustu ára-
tugi þannig að það yrði aö-
gengilegt fyrir nútímahljóm-
flutningstæki.
Hér em á ferðinni erlend lög
sem Siglfirðingar hafa gert að
sínum, ásamt þeim sem orðið
hafa til á staðnum í áranna
rás. Sumt af því sem á diskin-
um er boðið upp á hefur þjóðin
þekkt áratugum saman en ann-
að hefur aðeins verið þekkt
innan fjallahringsins sem um-
lykur þennan nyrsta kaupstað
landsins. Plötuumslagið prýðir
Gústi guðsmaður, sá er Gylfi
Ægisson gerði ódauðlegan með
laginu sem við hann er kennt.
Það lag er að finna á plötunni
í nýrri útsetningu, auk söngva
eins og Ég sá hana fyrst (minn-
ing frá Sigló), Anna Lára og
Vísis-syrpa.
Flytjendur eru ekki af verri
endanum og úr tæplega fimm-
tiu manna hópi má nefna þá
Þorvald Halldórsson, Þuriði
Sigurðardóttur, Gylfa Ægis-
son, Tryggva Hubner, Ásgeir
Óskarsson og Leó R. Ólafsson.