Dagblaðið Vísir - DV - 17.11.2000, Qupperneq 14

Sálin hans Jóns míns - Annar Máni ★★★★
plötudómur
Óaðfinnanlegur tónlistarflutningur
Rúm tólf ár eru síðan fyrsta plata
Sálarinnar hans Jóns mins kom út,
vinýlskífan Syngjandi sveittir, næst-
um nákvæmlega snemma sumars 1988.
Önnur hliðin hefur að geyma hljóm-
leikaupptökur frá 10. mars það ár, en
þá var Sálin nýlega orðin til og algjör
gleðisveit. Líklega stóð ekki til að hún
hjarði lengur en kannski sumarið,
hvað þá aö hún kæmist inn um Gulina
hliðið og lifði með þjóðinni eins og hið
upprunalega fræga sálartetur Jóns í
skjóðunni, í leikriti Davíðs Stefánsson-
ar frá Fagraskógi sem hann samdi
1941. En hljómsveitin varð ógnar vin-
sæl meðal almennings, öfugt við Jón
Davíðs sem hafði bara eina trygga
kerlingu á bak við sig sem kom honum
með klækjum á toppinn; sveitin Sálin
hefur notið mikiilar hylii margra
kvenna frá upphafi, og líka karl-
manna, sem kom þeim klækjalaust inn
fyrir hlið útgefanda. Ekki er þó nóg að
komast inn fyrir, og miðað við leikrit
Davíðs er vistin Guðsmegin við Gullna
plötudómur
hliðið öruggari en útgáfusamningur á
Jörðinni.
En Sálin hans Jóns míns hefur
spjarað sig vel, er enn á Spori og nýja
Sálar-platan merkt Spor201 (það, eins
og fóðurmerkið Steinar, hefur Skífan
ættleitt, eins og alþjóð veit). Það er
samt of lítið að segja vel í þessu tilviki,
því að þessi plata, Annar Máni, er
langbesta platan sem Sálin hans Jóns
míns hefur sent frá sér, og það er sko
sjaldgæft að svo gömul poppsveit geti
toppað sjálfa sig eftir slíkar vinsældir
strax í upphafi.
Annar Máni er svo kölluð
„konsept“-plata, þ.e.a.s. (sögu)þráður
tengir lögin. Hér er þó bara hálfsögð
sagan, því að Sálarmenn segja von á
framhaldi næsta ár, 2001, og ég ætla að
vona að þá skýrist málin, þvi að ég
verð að segja eins og er, að söguþráð-
urinn vefst fyrir mér. Ég hef óljósa til-
finningu um að Máni eigi að bjarga
Jörðinni og íbúum hennar, eftir að
mannkynið hefur verið að vesenast í
vísindum (t.d. Eilífðarvélinni),
skemma þar með sinn æðri tilgang og
við það nær Lýður hinn vondi (?) völd-
um.
Kannski má afsaka þetta Sálar-
„konsept" með því að benda á að sögu-
þráður platna eins og Tommy (Who)
og The Wall (Pink Floyd) hafi skýrst
eftir á vegna kvikmyndanna sem eftir
þeim voru gerðar, en hvað um það,
það eina neikvæða sem ég get sagt um
Annan Mána er í sambandi við text-
ana. Þeir hljóma ekki illa úr munni
Stefáns við þessi ijómandi góðu lög,
eru ekkert slæmir hver út af fyrir sig,
svona rúmlega meðalgóðir íslenskir
popptextar; það er bara yfirlýst sam-
hengið sem er of óljóst fyrir minn
haus.
Lögin á öðrum Mána eru 11 talsins,
8 eftir Guðmund Jónsson gítarleikara
og 3 eftir Jens Hansson saxófón- og
hljómborðsleikara. Hér eru engin lög
sem maður hefur á tilfmningunni að
séu til uppfyllingar vegna þess að önn-
un min er ekki sprottin af sagnorð-
inu ríða). Sá texti er um samskipti
kynjanna eins og flestir á Poppi (utan
tveir af tíu: Englar; Þrá), sem er í
góðu lagi væri málfarslega meira lagt
í þá. Efnislega ganga þeir svo sem
flestir og er t.d. gaman að heyra Berg-
svein syngja um að vera leiður á að
vera einnar nætur gaman og skilinn
eftir allsber í rúminu að morgni dags
... morgunblús sem kvenfólki er yfir-
leitt eignaður. En mér finnst aulalegt
að þurfa að benda á að best samdi
textinn er við lagið sem mér finnst
ekki eiga heima á þessari skífu, en
það er útlent, við texta Þorsteins Egg-
ertssonar: Can’t take my eyes of
you/Hef ekki augun af þér. Sóldögg
flytur það á bíó-disknum íslenski
draumurinn ... svo sem skemmtilegt
lag frá 7. áratugnum, en stingur f stúf
við ný og ágæt lög Sóldaggar, enda
ur hafi ekki verið til(búin); þetta eru
allt virkilega fln lög, melódísk og vel
útsett, en síðastnefndi þátturinn er
skrifaður á sveitina í heild. Áður-
nefndir textar eru eftir 31. febrúar
(Stefán Hilmarsson söngvara), eða 5,
hinir 6 eftir Friðrik Sturluson bassa-
leikara, en auk þeirra fjórmenninga er
trommuleikarinn Jóhann Hjörleifsson
í Sálinni. Allir standa þeir sig óaðfinn-
anlega í tónlistarflutningnum og ætla
ég ekki að nefna neinn þeirra frekar
en annan, nema Stefán: hann hefur
ekki sungið betur inn á plötu; m.a.s.
laus við tiigerðina í t-framburðinum
(ekkert af „tsjá o’ tsundri").
Svona í lokin er rétt að geta þess að
ég heyrði Guðmund Jónsson tala við
Óla Palla í Popplandi á Rás 2 um Ann-
an Mána. M.a. sagði hann að
„konsepts“-ramminn sem Sálin setti
sér þegar byrjað var að vinna að plöt-
unni hafl valdið nýjum og gagnrýnni
vinnubrögðum en áður, þannig að lík-
lega er þessi góða tónlistarlega útkoma
því að þakka sem undirritaðri finnst
síst, þannig að njótið heil.
Andrea Jónsdóttir
þótt Bítlakeimur sé af sumum þeirra.
Sóldögg hefur mér alltaf fundist
sjarmerandi hljómsveit og á Berg-
sveinn söngvari, með sína skemmti-
legu rödd, mestan þátt í því... ekki að
hann sé besti söngvari í heimi (og því
síður textasmiður), hann er bara svo
eðlilegur popp-rokk-söngvari. Hinir
strákarnir eru ágætir hljóðfæraleik-
arar og lagasmiðir, og hér kemur
lagaskorið..: Baldvin trommari og
Jón Ómar bassaleikari eiga hér 3 lög
hvor, Stefán Henrýsson hljómborðs-
leikari 1, líka Gunnar Þór gítarleik-
ari og sá gamli, Ásgeir Jón, sem hætti
skyndilega í fyrra og fór utan í tón-
listarnám.
En, eftir á að hyggja, enn eitt sam-
eiginlegt með Sálinni hans Jóns míns
og Sóldögg: ekki grufla um of í text-
unum á servíettunum með diskunum
Öðrum Mána og Poppi, heldur að láta
ágæt lögin njóta sín ... fyrst...
Andrea Jónsdóttir
Sjarmerandi hljómsveit
Sóldögg á það sameiginlegt með
Sálinni hans Jóns míns að nafnið er
tilvísun í svarta soul-tónlist; báðar
sveitir voru settar saman fyrir eitt
verkefni (held ég...): Sálin fyrir soul-
iívöld í Klúbbnum og Sóldöggin sem
Dí Commitments fyrir sviðsetningu á
peirri írsku sálarsveit, i Fjölbraut í
Breiðholti; báðar sveitir hafa gengið í
gegnum mannabreytingar, sérstak-
lega Sóldögg, og þá tíðust bassaleik-
araskipti, en Sálin í sambandi við
trommara; hvorug er nú í sérstökum
tengslum við soul-músíkina, en hafa
báðar búið sér sinn poppstíl. Eftir er
að sjá hvort Sóldögg endist eins vel
og stóra frænka, en Döggin er líklega
um 7 árum yngri en Sálin.
Á þennan jólamarkað sendir Sól-
dögg frá sér Popp, sem er þriðji fulli
diskur sveitarinnar, svona matar-
diskur; sá fyrsti var kökudiskurinn
Klám, með 6 lögum og kom út ‘96 (lít-
ið er um að íslenskir tónlistarmenn
gefi út eins tO þriggja laga undirskál-
ar...). Þarna á milli komu Breyt’ um
lit ‘97 og Sóldögg ‘98. Popp hefur ekki
breytt þeirri skoðun minni að Breyt’
um lit sé enn það besta frá Sóldögg en
góðu fréttirnar eru að Popp-platan
finnst mér betri, og skemmtilegri, en
skífan Sóldögg.
Popp byrjar vel á laginu Hennar
leiðir (lag og texti: Baldvin Aalen
trommari), en í þvf er áberandi þessi
ágæta strengjasveit úr Sinfóníu-
hljómsveit Islands (Melabandinu)
undir stjórn Sigrúnar Eðvaldsdóttur
(strengjaútsetningar: Þorvaldur
Bjarni); þetta er líka með skárri text-
um á plötunni, en í þeim efnum ættu
Sóldaggarmenn að taka sig á og t.d.
ekki láta sjá á prenti texta á borð við
Bonasera (ég tek fram að þessi skoð-
Sóldögg - Popp ★★★
„Annar Máni er langbesta
platan sem Sálin nans
Jons míns hefur sent frá
sér, og það er sko sjald-
gæft að svo gömul popp-
sveit geti toppað sjálfa
sig eftir slíkar vinsældir
strax í upphafi.“
„Sóldögg hefur mér alltaf
fundist sjarmerandi
hljómsveit og á Berg-
sveinn söngvari, með sína
skemmtilegu rödd, mest-
an þátt í pví ... ekki að
hann sé besti söngvari í
heimi (og því síður texta-
smiður), hann er bara svo
eðlilegur popp-rokk-
sóngvari.“
plötudómur
Osk - Silent Journey
Býsna rík af tímaskekkjum
Ósk er Óskarsdóttir og hin þögla
ferð hennar hefur tekið hartnær tutt-
ugu ár. Elstu lög Silent Journey eru
sfðan 1982 (I Do Love You, Colors of
Skin og Children) og þau yngstu eru
tekin upp á þessu ári. Ýmsir aðilar
aðstoða Ósk á þessu uppgjöri hennar
og merkilegasta nafnið á þeim lista
er vafalaust Stuðmaðurinn Ásgeir
Óskarsson, sem trommar með prýði
í þessum þrem elstu lögum plötunn-
ar sem minnst var á. Hinn trymbill
plötunnar, Laurie nokkur Driver,
fölnar hins vegar í samanburði.
Margir fleiri koma nálægt bæði
hljóðfæraleik og upptökum og kom-
ast misvel frá sínu.
Sterkasti áhrifavaldur plötunnar
er vafalaust snillingurinn Kate Bush
en Ósk vinnur hins vegar ekkert sér-
lega vel úr þeim áhrifum; ungfrú
Bush stillir sér yfirleitt upp allt of
framarlega í tónsmíðum Óskar. Sú
staðreynd að sum lög plötunnar eru
smíðuð á níunda áratugi þessarar
aldar gerir það að verkum að platan
er býsna rík af bagalegum tíma-
skekkjum. Sum þeirra laga sem hér
um ræðir hefðu kannski getað virk-
að ágætlega þar og þá en í dag eru
þau fremur máttlítil. Þessar tón-
smíðar, og þá kannski fyrst og
fremst útsetningar þeirra, hafa í sem
skemmstu máli ekki staðist tímans
tönn. Þrátt fyrir að einir fjórir aðilar
standi að textagerð Silent Journey er
ekki hægt að segja annað en að þeir
séu misjafnlega slæmir. I besta falli
þjóta þeir inn um eitt eyra og út um
hitt en þegar verst lætur skilgreinir
maður þá beinlínis sem afleita.
í ljósi alls þess sem fram að þessu
★
hefur verið sagt um Silent Journey
Óskar kemur siðasta lag plötunnar,
Sleep Now, vissulega á óvart. Kate
Bush er að vfsu enn til staðar (ásamt
skilgetinni tónlistardóttur sinni,
Tori Amos) en í þetta sinn sér mað-
ur einungis móta fyrir henni ein-
hvers staðar i bakgrunni og jafnvel
brosa lítið eitt til samþykkis. Sleep
Nów er prýðilegt lag og ef Ósk Ósk-
arsdóttir gæti fyllt heila plötu af efni
í anda þessa fyrrnefnda lags hefði ég
vafalaust aðra sögu að segja um
hennar tónsmíðar.
Hilmar Örn Óskarsson
„Sterkasti áhrifavaldur
plötunnar er vafalaust
snillingurinn Kate Bush
en Ósk vinnur hins vegar
ekkert sérlega vel úr
þeim áhnfum.
Bíósjálfsalinn er opinn allan sólarhringinn hjá OLÍS Gullinbrú i
Grafarvogi, SELECT Smáranum í Kópavogi og NESTI Lækjargötu
í Hafnarfiröi. Bíósjálfsalinn er einnig opinn á venjulegum afgreiðslu-
tíma hjá OLÍS Mjódd og Álfheimum og hjá NESTI Ártúnshöfða.
Barnaleikur aö velja mynd - bara aö muna eftir kreditkortinu
Aöeins 300 kr. á spólu* fyrir sólarhringsleigu!
Kynningarverö
Bíósjálfsalinn
uinFnteg
Bíósjálfsalinn
- sjálfvirk myndbandaleiga
Igfr J . mf / ,Jí ■T ’<f Ijfji ftpSS' mmm

alssf !♦» Jíl 11»;: ;’l J BBl
mm ttUufl |MH j ..J " W3'- ■; \ j
14
f Ó k U S 17. nóvember 2000