Dagblaðið Vísir - DV - 28.09.2002, Síða 16

16
LAUGARDAGUR 28. SEPTEMBER 2002
Helgarblað
DV
fengnar fóstrur sem Annabella rak með jöfnu
millibili. Komið var á refsi- og verðlaunakerfi
í námi. Þegar Ada stóð sig vel fékk hún miða
sem hún gat síðan skipt á fyrir upplýsandi
bækur um grasafræði eða landafræði. Ef hún
stóð sig illa voru miðar teknir frá henni.
Stundum var því hótað að taka alla miða frá
henni en hún var þrjósk og lét þá eins og sér
stæði á sama. Þá var hún lokuð inni í her-
bergi og látin liggja grafkyrr á trébekk þar til
hún hlýddi.
Annabella var á stöðugum ferðalögum milli
landshluta og lagði svo fyrir að þegar hún
væri fjarverandi yrði Ada látin kyssa mynd af
henni á hverjum degi. Dag einn þegar
mæðgurnar voru á göngu sagði Ada allt í
einu: „Mamma af hverju eiga aðrar litlar
stúlkur pabba en ég engan.“ Móður hennar
varð ævareið og harðbannaði henni að tala
nokkru sinni aftur um þetta. Ada sagði seinna
að hún hefði orðið mjög hrædd vegna við-
bragða móður sína og óttast hana upp frá
þessu.
14 ára gömul lamaðist Ada og komst nálægt
því að verða blind. Engin líkamleg ástæða var
sýnileg fyrir veikindunum en talið er að þau
hafi stafað af taugaáfalli sem hafi komið út
líkamlega. Hún giftist nítján ára gömul Willi-
am King, aðalsmanni sem var ellefu árum
eldri en hún. Þau eignuðust þrjú börn, þar á
meðal dreng sem hún lét skíra Byron. Hún
var ekki góð eiginkona og ekki umhyggjusöm
móðir. Hún viðurkenndi að hún liti á börn sín
sem þreytandi skyldu sem hún yrði að sinna.
„Ég vorkenni þeim,“ sagði hún.
Taugabiluð vísindakona
Ada starfaði með áhrifamestu vísindamönn-
um sins tíma, þar á meðal Charles Baggage
sem fann upp fyrstu vélrænu tölvuna en það
var Ada sem forritaði hana. Hún skrifaði
grein um forritunarmál á sérlega skýran og
skiljanlegan hátt. Það er vegna þessa sem for-
ritunarmálið í tölvu bandaríska varnarmála-
ráðuneytisins er nefnt eftir henni.
Ada erfði sveiflukennda skapgerð föður
síns. Hún fékk tíð þunglyndisköst og íhugaði
að minnsta kosti einu sinni að fyrirfara sér.
Hún var eins og faðir hennar forfallinn fjár-
hættuspilari. Hún þóttist, í krafti stærðfræði-
kunnáttu sinnar, hafa fundið upp fullkomið
kerfi til að veðja á hesta í veðhlaupum en ekki
tókst betur til en svo að hún varð að veðsetja
fjölskylduskartgripina.
Hún greindist með magakrabbamein sem
varð til þess að hún fór að taka ópíum og varð
forfallinn eiturlyfjasjúklingur. Á dánarbeði
viðurkenndi hún fyrir eiginmanni sínum að
hafa verið honum ótrú. Hann brást við með
því að æpa að henni að hann gæti aðeins von-
að að Guð myndi sýna sál hennar miskunn og
þaut síðan á dyr. Annabella, móðir Ödu, kom
þá inn í herbergið og sat við sjúkrabeð dóttur
sinnar og gekk hart að henni að játa allar
syndir sínar áður en hún dæi og skipaði
henni að biðja stöðugt bænir til að bæta fyrir
syndirnar.
Ada var 36 ára gömul þegar hún lést en fað-
ir hennar hafði látist á sama aldri. Að eigin
ósk var hún grafin við hlið hans.
Ljóö vikunnar
Til skýsins
- eftir Jón Thoroddsen
Sortnar þú, ský!
suðrinu í
og síga brúnir lœtur,
eitthvað að þér
eins og að mér
amar, ég sé þú grœtur.
Vlrðlst þó grelð
llggja þín lelð
um IJósar hlminbrautir;
en niðri hér
œ mœta mér
myrkur og vegarþrautlr.
Hraðfara ský!
flýt þér og flý
frá þessum brautum harma,
Jörðu því hver
of nœrri er
oft hlýtur vœta hvarma.
Eftirminnileg sumarlesning
Þórunn Sveinbjarnardóttlr segir frá bókunum sem hún
las í sumar.
„Ég held ég eigi engar uppáhaldsbækur, þótt
ótrúlegt megi virðast. Auðvitað verka bækur
misjafnlega á mann. Stundum finnst mér ég
skuldbundin þeim, verði að klára þótt þær séu
flatar og fyrirsjáanlegar. Þær sem hafa lifað
lengst með mér gætu ef til vill kallast uppá-
haldsbækurnar minar. Ég er samt ekki viss.
Bækur eru eins og fólk; skemmtilegar, áhuga-
verðar, leiðinlegar, eftirminni-
legar, þreytandi og stundum
allt þetta. En hvað um það, á
þessu sumri hef ég lesið marg-
ar fínar skruddur. (Er þó enn
þá á bls. 108 í Höfundi íslands
frá því um síðustu jól).
Eftirminnilegasta bók sum-
arsins er God of Small Things
eftir Arundhati Roy. Ég hlakka
til að lesa hana aftur. White
Teeth eftir Zadie Smith er svo
fyndin að ég hélt varla jafnvægi
við lesturinn! Stórkostleg lýs-
ing á lífi fyrstu og annarrar
kynslóðar innflytjenda á Bret-
landseyjum. Siðfræði handa
Amador eftir spænska heim-
spekinginn Fernando Savater
er erfitt að lýsa. Hún hitti mig beint í hjarta-
stað. Eiginlega þyrfti að gera hana að skyldu-
lesningu hér á landi. Hún er nefnilega mann-
bætandi. Insjallah eftir Jóhönnu Kristjónsdótt-
ur var skemmtileg og fræðandi. Jóhanna er
öðrum fremur ærleg og tilgerðarlaus í sínum
skrifum. Frábær blaðamaður og penni. Líf-
læknirinn eftir Per Olov Enquist í þýðingu
Höllu Kjartansdóttur er magnað sannsögulegt
drama um þýska lækninn og upplýsingarmann-
inn Struensee og afdrif hans við dönsku hirð-
ina á efri hluta 18. aldar. Hvað var eiginlega
um að vera á íslandi á Struensee-timabilinu?
Líklega fátt nema harðindi og
hungur.
Um þessar mundir les ég
tvær bækur. Önnur heitir We
Wish to Inform You that Tomor-
row We Will Be Killed with Our
Families - Stories from Rwanda
eftir Philip Gourevitch, banda-
riskan blaðamann, sem fór til
Rúanda eftir helförina 1994 og
segir i bókinni sögur fólks sem
komst af og fólks sem murkaði
lífið úr samlöndum sinum. Bók
sem snertir mig djúpt og ekki
spillir að blaðamennskan er í
heimsklassa. Ég vann með
flóttamönnum frá Rúanda í
Tansaníu árið 1995 og velti því
enn þá fyrir mér hversu margir
í þeim hópi hafi tekið þátt í þjóðarmorðinu ári
áður. Við þeirri spurningu fæ ég aldrei svar en
lestur bókarinnar er líklega hluti af úrvinnsl-
unni.“
Ada Byron var dóttir Byrons lávarðar og erfði skapgerðarbresti hans. Móðir
hennar ól hana upp í trú á vísindi og skynsemishyggju en það nægði ekki til að
forða Ödu frá óhamingju.
Dóttir Byrons
Ada er heiti á œðra forritunarmáli
sem var þróað að frumkvæði banda-
ríska varnarmálaráðuneytisins og
kom fyrst fram árið 1981. Mestu
stríðsvél heims er stjómað með
þessu forritunarmáli. Heitið Ada er
í höfuðið á Ödu King Lovelace en
hún var dóttir Byrons lávarðar, eins
frægasta Ijóðskálds Breta.
Móðir ödu var Annabella Millbanke, jarð-
bundin, skynsöm og húmorslaus kona. Hún
var að öllu leyti algjör andstæða eigin-
manns síns, Byrons lávarðar, sem hefur
sennilega verið manísk depressívur,
allavega hafði
hann öll einkenni
sjúkdómsins.
Lífsstíll hans var
á þann veg að
ekki þótti líklegt
að hann yrði lang-
lífur því hann var
drykkfelldur og
tók inn eiturlyf.
Hann hótaði
margsinnis að fyr-
irfara sér og eigin-
kona hans og vin-
ir óttuðust að
hann gerði alvöru
úr því.
Annabella og
Byron voru gift í
eitt ár sem var
þeim báðum hrein
martröð. Hann
sagði að hún gæti
fengið að gera það
sem hún vildi í
hjónabandi
þeirra. Hún gat
ekki tekið undir
slikar hugmyndir
því hún taldi
hjónaband byggj-
ast á gagnkvæm-
um skuldbinding-
um. Skapgerðar-
brestir Byrons
urðu æ greinilegri
með hverri vik-
unni og Annabella
gat ekki brugðist
við. Hann átti til
að reiðast ógur-
lega, var þung-
lyndur og drakk
ótæpilega. Anna-
bella varð sann-
færð um að hann
væri geðveikur.
Hann gaf í skyn við
eiginkonu sína að
hann væri faðir að
dóttur hálfsystur
sinnar og sagði
henni af ástarsamböndum sínum við karl-
menn. í desember 1815 fæddist þeim dóttirin
Ada og í janúar á næsta ári skildu hjónin.
Byron sá þær mæðgur aldrei aftur. Hann yf-
irgaf England, bjó í Sviss og Ítalíu og lést á
Grikklandi þegar Ada var níu ára gömul.
Það eina sem dóttir hans átti til minningar
um hann var ljóð sem hann hafði ort um
hana og hringur sem hann sendi móður
hennar og bað um að yrði gefinn Ödu.
„Skynsamlegt" uppeldi
Ada var landsfræg strax sem smábarn og
þegar Annabella fór með hana út þusti fólk
að til að horfa á dóttur Byrons. Annabella
óttaðist mjög að dóttirin myndi erfa skap-
gerðarbresti föðurins og rómantíska sýn
hans á lífið. Hún ákvað því að ala hana upp
í trú á skynsemi og rökhyggju og bæla
ímyndunarafl hennar. Til þessa verks voru
Glæstar vonir
Great Expectations eftir Charles
Dickens
Ein af bestu
skáldsögum
þessa mikla rit-
höfundar. Bók
sem er afburða
vel skrifuð,
dramatisk og
spennandi. 1
henni er að
finna sterkan
siðaboðskap
sem kemst til
skila án þess að höfundur sé
sípredikandi. Enginn skáldsagna-
höfundur hefur skapað jafnmargar
eftirminnilegar persónm- og Dic-
kens og hér er nóg af þeim. Kímnin
er líka á sínum stað. Bók sem mun
ætíð verða lesin.
Manngildi skyldi metið
meira en auður og völd,
gœska og réttlœliskennd
meira en tign og frœgð.
Ólafur Jóhann Sigurðsson
Bókalistinn
Allar bækur
1. Lilo og Stitch verða vinir. Litlu Disn-
ey-bækurnar
2. Lífið í jafnvægi - kilja. Oprah Win-
frey
3.177 leiðir til að koma konu í 7. him-
in. PP-forlaq
4. Láttu Ijós þitt skína. Victoria Moran
5. 206 leiðir til að tendra karlmann.
PP-forlaq
6. Með lífið í lúkunum. Bókaútgáfan
Hólar
7. Feqraðu líf þitt. Victoria Moran
8. Líf með Jesú. Jan Carlquist, Henrik
Ivarsson
9. Dönsk íslensk—íslensk dönsk orða-
bók, qul. Orðabókaútqáfan
10. Ríki pabbi, fátæki pabbi. Robert T.
Kiyosaki oq Sharon L. Lechter
Skáldverk
1. Mýrin - kilja. Arnaldur Indriðason
2. Grafarþögn - kilja. Arnaldur Ind-
riðason
3. Hann var kallaður þetta. Dave Pelz-
er
4. Alkemistinn - kilja. Paulo Coelho
5. Korku saqa. Vilborq Daviðsdóttir
6. Ýmislegt um risafurur og tímann.
Jón Kalman Stefánsson
7. Dauðarósir- kilja. Arnaldur Indriða-
son
8. íslandsklukkan - kilja. Halldór Lax-
ness
9. Brosmildi maðurinn - kilja. Henning
Mankell___________________________
10. Ást á rauðu Ijósi. Jóhanna Krist-
jónsdóttir
Bamabækur
1. Lilo og Stitch verða vinir. Litlu Disn-
ey-bækurnar
2. Geitunqurinn 1. Árni oq Halldór
3. Arnaldur refur. Georgie Adams og
Selina Younq
4. Sex ævintýri. Áslauq Jónsdóttir
5. Þrautabók Gralla Gorms. Bergljót
Arnalds
6. Geitunqurinn 2. Árni oq Halldór
7. Lilo fær gæludýr. Litlu Disney-bæk-
urnar
8. Geitunqurinn 3. Árni oq Halldór
9. Bókin mín um dýrin. Setberq
10. Lúri Dúri og skúffudýrið. Guðbjörg